Lựa chọn một nghề hiện có ở địa phương để nhận diện các nguy hiểm và cách giữ an toàn lao động khi làm nghề.
Xác định những nguy hiểm có thể gặp khi sử dụng các trang thiết bị, dụng cụ lao động của một số nghề ở địa phương và đề xuất cách sử dụng an toàn.
- GV chia học sinh thành các nhóm để thảo luận theo gợi ý, chia sẻ về những nghề: Giáo viên, bác sĩ, kĩ sư…
- Học sinh thảo luận và đưa ra kết quả.
Chia sẻ đặc trưng của một số nghề ở địa phương
Gợi ý:
- Tên nghề hiện có ở địa phương.
- Những công việc đặc trưng của nghề.
- Trang thiết bị, dụng cụ cơ bản để làm nghề.
- Những phẩm chất, năng lực của người làm nghề.
- Những nguy hiểm có thể xảy ra và cách giữ an toàn khi làm các công việc của nghề.
Làng tranh Đông Hồ
Tranh làng Đông không phải vẽ theo cảm hứng nghệ thuật mà người ta dùng ván để in. Tranh được in hoàn toàn bằng tay với các bản màu; mỗi màu dùng một bản, và nét (màu đen) in sau cùng. Nhờ cách in này, tranh được "sản xuất" với số lượng lớn và không đòi hỏi kỹ năng cầu kỳ nhiều. Tuy nhiên vì in trên ván một cách thủ công, nên tranh bị hạn chế về mặt kích thước, thông thường tờ tranh không lớn quá 50cm mỗi chiều. Để có những bản khắc đạt đến trình độ tinh xảo phải có người vẽ mẫu. Những người vẽ mẫu và bản khắc ván hỏi họ phải có lòng yêu nghệ thuật và tâm hồn nghệ sĩ, đặc biệt phải có trình độ kỹ thuật cao. Công đoạn in tranh có lẽ không khó lắm bởi lẽ ai cũng có thể phết màu lên ván rồi in. Giấy dùng in tranh là loại giấy gió mịn mặt. Trước khi in, giấy được bồi điệp làm nền, chất điệp óng ánh lấy từ vỏ con sò, con hến tạo nên chất liệu riêng biệt của tranh dân gian Đông Hồ. Sau khi in thành tranh, kể cả lúc tranh khô, người xem vẫn cảm nhận được màu sắc của tranh thật tươi tắn như lúc tranh ướt. Các hình khối, mảng nọ đặt cạnh mảng kia sự ăn ý hài hoà một cách tự nhiên. Các màu đã hoà quyện in tranh thường từ chất liệu thiên nhiên: màu đen người ta phải đốt lá tre rồi lấy than của màu xanh lấy từ vỏ và lá tràm, màu vàng lấy từ hoa hòe, màu đỏ thắm lấy thân, rễ cây vang, màu son lấy từ sỏi núi, màu trắng là điệp... Xem tranh gian ta thường bắt gặp cái thú vị ở những nét ngây ngô đơn giản nhưng họ; hợp tình. Tranh Đông Hồ còn hấp dẫn bởi vẻ rực rỡ, sắc màu tươi rói những bộ tứ binh, Thạch Sanh, những gà, lợn, mèo, chuột, ngựa...
Thảo luận về việc sử dụng công cụ lao động an toàn trong các nghề truyền thống:
+ Mỗi nhóm tự chọn một công cụ hoặc nguyên liệu của nghề truyền thống ở hoạt động 1 và mô tả tóm tắt cách sử dụng.
+ Xác định những nguy cơ về an toàn lao động cho người sử dụng công cụ, nguyên liệu đó và cách sử dụng chúng một cách an toàn khi làm nghề.
Có thể nghiên cứu làng nghề làm gốm, làng nghề làm bánh tráng, làng nghề làm tò he,...
Trao đổi về điều kiện đảm bảo an toàn và sức khỏe nghề nghiệp trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ ở địa phương hoặc của nhóm nghề em quan tâm.
Gợi ý:
+ Quy định về thời gian và môi trường làm việc;
+ Quy định về an toàn lao động;
+ Chế độ và chính sách về sức khỏe nghề nghiệp;
+ Dụng cụ và trang phục lao động, sản xuất;...
- Quy định về thời gian và môi trường làm việc:
- Quy định về an toàn lao động:
- Chế độ và chính sách về sức khoẻ nghề nghiệp:
- Dụng cụ và trang phục lao động, sản xuất...
- Môi trường làm việc
Xác định các yêu cầu về phẩm chất, năng lực của người làm nghề ở địa phương.
Gợi ý:
+ Lựa chọn một trong số các nghề ở địa phương.
+ Chỉ ra các yêu cầu về phẩm chất, năng lực đối với người làm các nghề này.
Gợi ý:
Tên nghề ở địa phương | Yêu cầu về phẩm chất | Yêu cầu về năng lực |
Nghề trồng lúa | Chăm chỉ, kiên trì | Sử dụng thành thạo công cụ |
Xây dựng | Kiên trì | Sức khỏe tốt, thành thạo công việc |
Làm gốm | Tỉ mỉ | Thành thạo thao tác |
Quan sát tranh và chỉ ra những nguy hiểm người lao động có thể gặp khi làm nghề.
Ảnh 1: Nguy hiểm cho mắt, bỏng mắt và tay
Ảnh 2: Có thể bị điện giật
Ảnh 3: Nguy hại đến cột sống và mắt
Ảnh 4: Có thể bị ngạt nước, chết đuối hay gặp các sinh vật lạ ở biển
Phương án nào sau đây nói đúng về cách nhận diện, đánh giá các tình huống nguy hiểm từ con người:
A.Xác định đối tượng gây nguy hiểm, lựa chọn và thực hiện phương án thoát khỏi nguy hiểm một cách bình tĩnh.
B.Xác định đối tượng gây nguy hiểm; đánh lạc hướng đối phương; gọi điện cho người than và các cơ quan hỗ trợ khẩn cấp
C.Xác định đối tượng gây nguy hiểm; nguy cơ có thế gặp phải tình huống nguy hiểm; hậu quả của tình huống nguy hiểm.
D.Xác định đối tượng gây nguy hiểm; nguy cơ có thể gặp phải tình huống nguy hiểm; bình tĩnh lưạ chọn phương án thích hợp.
- Trực tiếp tham gia thực hiện một số công việc của nghề truyền thống.
- Đảm bảo an toàn khi trải nghiệm lao động ở làng nghề.
- Thực hành thử làm nghề, khi làm cần phải xin phép và nhờ những nghệ nhân hướng dẫn cách làm.
- Chọn một nghề cụ thể trong danh sách nghề ở địa phương đã lập để tìm hiểu đặc điểm thông quan bản mô tả nghề nghiệp.
Gợi ý:
- Chia sẻ và nhận xét về cách bản mô tả nghề nghiệp.
Công việc đặc trưng | Thời gian, địa điểm làm việc chủ yếu | Trang thiết bị, dụng cụ lao động | Ghi chú |
Bác sĩ | Cả tuần theo các ca tại bệnh viện | Các thiết bị y tế, thuốc | Tùy từng khoa bệnh sẽ có nhiệm vụ chuyên môn |
Phi công | Theo ca làm tại đơn vị | Máy bay cùng các vật dụng liên quan | Lái máy bay |