Lĩnh vực

Thành tựu

Kĩ thuật

- Lĩnh vực luyện kim: phương pháp luyện gang thành sắt, phương pháp

luyện sắt thành thép,…

- Lĩnh vực giao thông vận tải: tàu thuỷ của R, Phơn-tơn…

- Lĩnh vực nông nghiệp: máy thu hoạch lúa mì…

- Lĩnh vực quân sự: đại bác, súng trường,...

- Lĩnh vực thông tin liên lạc: máy điện thoại,…

Khoa học tự

nhiên

- Năm 1859, Sác-lơ Đác-uyn công bố thuyết tiến hóa;

- Năm 1860, G. Men-đen công bố các nghiên cứu về di truyền.

- Năm 1869, Đ.I.Men-đê-lê-ép công bố Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá

học.

- Năm 1898, Pi-e Quy-ri, Ma-ri Quy-ri tìm ra năng lượng phóng xạ.

Khoa học xã hội và hành vi

- Tâm lý học với hai nhà tiên phong là I. Páp-lốp và S. Phroi.

- Học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học của C.Mác, Ph.Ăng-ghen

Văn học

- Các tác phẩm tiêu biểu: Đông Gioăng của Lo Bai-rơn; Tấn trò đời của Ban-dắc; vở kịch thơ Phao của G. Gớt; Những người khốn khổ của Vích-to

Huy-gô; Chiến tranh và hoà bình của Lép Tôn-xtôi,…

Nghệ thuật

- Xuất hiện các nhà soạn nhạc thiên tài: V.A.Mô-da, L.Bét-tôven,

Trai-cốp-xki,…

- Trường phái hội họa Ấn tượng ra đời.

Lĩnh vực

Nội dung cải cách

Ý nghĩa

Kinh tế, xã hội

- Phát hành tiền giấy, cải cách chế độ thuế khoá, thống nhất đơn vị đo lường.

- Thực hiện chính sách hạn điền, hạn nô.

- Thúc đẩy kinh tế phát triển.

- Hạn chế thế lực của tầng lớp quý tộc; giúp nông dân có thêm ruộng đất để sản xuất.

- Chế độ thuế khóa nhẹ và công bằng hơn.

- Góp phần ổn định xã hội.

Quân sự

- Tăng cường lực lượng quân đội chính quy, xây dựng nhiều thành luỹ để phòng thủ ở những nơi hiểm yếu.

- Chế tạo vũ khí, đóng thuyền chiến,...

- Biên vào sổ hộ tịch các nhân khẩu từ 2 tuổi trở lên.

- Tiềm lực quốc phòng  của đất nước được nâng cao.

- Số lượng binh lính trong quân đội tăng lên nhiều lần.

Văn hóa, giáo dục

- Bắt các nhà sư dưới 50 tuổi hoàn tục;

- Chấn chỉnh lại chế độ học tập và thi cử; mở rộng việc học, đặt học quan đến cấp phủ, châu.

- Tổ chức các kì thi, tuyển chọn được nhiều nhân tài cho đất nước.

+ Đề cao chữ Nôm, sử dụng chữ Nôm trong sáng tác văn chương; dịch sách chữ Hán sang chữ Nôm.

- Nho giáo từng bước trở thành tư tưởng chủ đạo trong xã hội; Phật giáo suy giảm vai trò và vị thế so với trước.

- Giáo dục, khoa cử có bước phát triển theo hướng quy củ, chuyên nghiệp, mang tính thực tiễn.

- Tính dân tộc trong nền văn hóa được chú trọng, đề cao.

Lĩnh vực

Thành tựu tiêu biểu

Khoa học

tự nhiên

Thuyết vạn vật hấp dẫn của I. Niu-tơn

Định luật bảo toàn và chuyển hoá năng lượng của M.Lô-mô-nô-xốp

Thuyết tiến hoá của S. Đức-uyn

Khoa học

xã hội

Chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng (đại diện tiêu biểu: L.Phoi-ơ-bách và G. Hê-ghen…)

Thuyết kinh tế chính trị học tư sản (đại diện tiêu biểu: A. Xmít và D. Ri-các-đô…).

Chủ nghĩa xã hội không tưởng (đại diện tiêu biểu: C. H. Xanh Xi-mông, S. Phu-ri-ê và R. Ô-oen…).

Chủ nghĩa xã hội khoa học (đại diện tiêu biểu: C.Mác và Ph.Ăng-ghen…)

Kĩ thuật

Các phương tiện giao thông: ô tô, máy bay, tàu thuỷ chạy bằng động cơ hơi,…

Phương pháp sử dụng lò cao trong luyện kim

Năng lượng điện, dầu mỏ

Động cơ đốt trong

Văn học

Xuất hiện nhiều nhà văn, nhà thơ lớn với nhiều kiệt tác, như: Tấn trò đời của H. Ban-dắc; Nhà thờ Đức Bà Pa-ri, Những người khốn khổ của Vích-to Huy-gô (Pháp); Chiến tranh và hoà bình của Lép Tôn-xtôi (Nga)...

Nghệ thuật

Âm nhạc

- Xuất hiện nhiều nhà soạn nhạc tài năng, như: W. Mô-da (Áo); S.Bách (Đức); L.Bét-thô-ven (Đức), Ph.Sô-panh (Ba Lan), P.I.Trai-cốp-xki (Nga)....

Kiến trúc

Cung điện Véc-xai (Pháp)

Hội họa

Xuất hiện nhiều danh họa tài năng, như: Gi. Đa-vít, Ơ. Đơ-la-croa (Pháp); Ph. Gôi-a (Tây Ban Nha); I. Lê-vi-tan (Nga); V. Van Gốc (Hà Lan),...

Lĩnh vực

Biểu hiện sự hợp tác

Mục đích

Kinh tế

Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN (AFTA)

- Đưa ASEAN thành khu vực sản xuất cạnh tranh trên thị trường thế giới, nâng cao năng lực cạnh tranh của ASEAN, tăng tính hấp dẫn đối với đầu tư nước ngoài.

Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC)

- Tạo ra một thị trường chung ASEAN, thông qua việc thúc đẩy tự do lưu thông hàng hoá, dịch vụ, đầu tư và lao động trong khu vực.

Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP)

- Hướng tới hình thành Hiệp định Thương mại Tự do Đông Á (CEPEA).

Hiệp định Thương mại Dịch vụ ASEAN (ATISA)

- Từng bước tự do hoá, tạo thuận lợi thương mại hàng hoá và dịch vụ, cải thiện cơ hội đầu tư.

- Thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các quốc gia thành viên ASEAN

- Thúc đẩy thương mại, đầu tư giữa ASEAN và Nhật Bản.

Văn hóa

Uỷ ban liên Chính phủ ASEAN về Nhân quyền (AICHR)

- Thúc đẩy nhận thức và bảo vệ các quyền con người trong các tầng lớp nhân dân ASEAN, tăng cường hợp tác giữa chính phủ các nước thành viên.

Đại hội Thể thao Đông Nam Á (SEA Games)

- Tăng cường tình hữu nghị, đoàn kết, sự hiểu biết lẫn nhau giữa các nước;

- Nâng cao thành tích, kĩ thuật, chiến thuật các môn thể thao để có cơ sở tham gia các đại hội thể thao lớn hơn.

Chương trình Tàu Thanh niên Đông Nam Á và Nhật Bản (SSEAYP)

- Tăng cường mối quan hệ giao lưu, hữu nghị giữa thanh niên các nước ASEAN và thanh niên Nhật Bản.

- Hội nghị Bộ trưởng Thể thao ASEAN;

- Hội nghị Bộ trưởng Giáo dục ASEAN...

- Củng cố và làm sâu sắc hơn mối quan hệ giữa các quốc gia thành viên trên mọi lĩnh vực.

Lĩnh vực

Nội dung tóm tắt

Danh nhân tiêu biểu

Tư tưởng, tôn giáo

Sáng lập thiền phái Trúc Lâm

Trần Nhân Tông

Giáo dục, khoa học

Đại Việt Sử kí, Việt Sử cương mục, Binh thư yếu lược, thiên văn học

Lê Văn Hưu, Hồ Tông Thốc, Trần Quốc Tuấn, Đặng Lộ, Trần Nguyên Đán

Văn học, nghệ thuật

Hịch tướng sĩ, Phú sông Bạch Đằng, Tụng giá hoàn kinh sư, Thiên trường vãn vọng

Trần Hưng Đạo, Trương Hán Siêu, Trần Quang Khải, Trần Nhân Tông