a. – Đoạn văn tả sự thay đổi màu sắc của biển theo màu sắc của trời và mây.

- Để tả đặc điểm đó, tác giả đã quan sát bầu trời và mặt biển vào những thời điểm khác nhau ( khi bầu trời xanh thẳm / khi bầu trời rải mây trắng nhạt / khi bầu trời âm u mây mưa / khi bầu trời ầm ầm giông gió).

- Khi quan sát sự thay đổi màu sắc của biển, tác giả liên tưởng đến sự thay đổi tâm trạng của con người, biển như con người – cũng biết buồn vui, lúc tẻ nhạt, lạnh lùng, lúc sôi nổi, hả hê, lúc đăm chiêu, gắt gỏng.

b. – Con kênh được quan sát vào mọi thời điểm trong ngày : suốt ngày, tù lúc mặt trời mọc đến lúc mặt trời lặn, buổi sáng, giữa trưa, lúc trời chiều.

- Tác giả nhận ra đặc điểm của con kênh chủ yếu bằng thị giác – bằng mắt : để thấy nắng nơi đây đổ lửa xuống mặt đất bốn bề trống huếch trống hoác, thấy màu sắc của con kênh biến đổi như thế nào trong ngày : buổi sáng – phơn phớt màu đào ; giữa trưa – hóa thanh dòng thủy ngân cuồn cuộn lóa mắt ; về chiều – biến thành một con suối lửa.

- Tác dụng của những liên tưởng trên : giúp người đọc hình dung được cái nắng nóng dữ dội ở nơi có con kênh Mặt Trời này ; làm cho cảnh vật hiện ra cũng sinh động hơn, gây ấn tượng hơn với người đọc.

a)

b) Các tác giả quan sát cây bằng những giác quan nào ?

- Thị giác(mắt):

     + (Bãi ngô): Cây, lá, búp, hoa, bắp ngô, bướm trắng, bướm vàng

     + (Cây gạo): cây, cành, hoa, quả gạo, chim chóc

     + (Sầu riêng): hoa, trái, dáng, thân, cành lá

- Khứu giác(mũi):

+ (Sầu riêng): hương thơm của trái rầu riêng

- Vị giác(lưỡi):

     + (Sầu riêng): vị ngọt của trái sầu riêng

- Thính giác(tai):

     + (Bãi ngô): tiếng tu hú

     + (Cây gạo): tiếng chim hót

c)

Bài “sầu riêng”

- So sánh :

     + Hoa sầu riêng ngan ngát như hương cau, hương bưởi.

     + Trái lủng lẳng dưới cành trông như tổ kiến.

Bài “Bãi ngô ”

- So sánh : + Cây ngô lúc nhỏ lấm tấm như mạ non.

     + Búp nhu kết bằng nhung và phấn.

     + Hoa ngô xơ xác như cỏ may.

- Nhân hóa :

     + Búp ngô non núp trong cuống lá.

     + Bắp ngô chờ tay người đến bẻ.

Bài “Cây gạo”

- So sánh

     + Cảnh hoa gạo đỏ rực quay tít như chong chóng.

+ Quả hai đầu thon vút như con thoi.

     + Cây như treo rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới.

- Nhân hóa :

     + Các múi bông gạo nở đều, như nồi cơm chín đội vung mà cười.

- Cây gạo già mỗi nàm trở lại tuổi xuân.

     + Cây gạo trở về với dáng vẻ trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành.

* Trên đây là những hình ảnh được tác giả dùng biện pháp so sánh, nhân hóa trong miêu tả. Học sinh lựa chọn một số hình ảnh mà em thích.

d)

Hai bài Sầu riêng và Bãi ngô miêu tả một loài cây, bài Cây gạo miêu tả một cây cụ thể.

e) - Giống nhau : Đều phải quan sát kĩ và sử dụng mọi giác quan, tả các bộ phận của cây, tả khung cảnh xung quanh cây, dùng các biện pháp so sánh, nhân hóa để khắc họa sinh động chính xác các đặc điểm của cây, bộc lộ tình cảm của người miêu tả.

- Khác nhau: Tả cả loài cây cần chú ý đến các đặc điểm phân biệt loài cây này với các loài cây khác. Tả một cái cây cụ thể phải chú ý đến đặc điểm riêng của cây đó - đặc điểm làm nó khác biệt với các cây cùng loài.

Quê em nằm ở Long Khánh , nơi có nhiều hải sản và có nhiều cánh đồng bát ngát lúa thơm.

Mời mọi người hãy ghé thăm quê em, thị xã ...... với những cánh đồng làng sản xuất lúa một năm ba vụ, nơi phát triển ngành nghề tiểu thủ công mĩ nghệ xuất khẩu. Mọi người hãy dạo chơi ở phố, băng qua chợ ...... để cảm nhận làn gió mát từ sông thổi vào khu phố chợ. Cảnh phố, cảnh quê hoà hợp như tấm lòng mộc mạc của những nông dân và ngư dân miền biển.. Bãi tắm ở đây phô triền cát trắng, tiếp giáp với vùng biển xanh mênh mông. Em rất yêu và tự hào về cảnh đẹp của quê em.

So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- So sánh là đối chiếu sự vật , sự việc này với sự vật , sự việc khác có nét tương đồng để tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt .

  a , Câu thơ có sử dụng phép so sánh là : Trong đầm gì đẹp bằng sen .

       Tác dụng : nhằm tăng sức gợi hình , gợi cảm cho sự diễn đạt . 

  b , Các câu thơ sử dụng giác quan :

+ Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng . \(\rightarrow\) dùng mắt quan sát .

+ Nhị vàng bông trắng lá xanh . \(\rightarrow\) dùng mắt quan sát , miêu tả .

+ Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn . \(\rightarrow\)  dùng mũi quan sát , miêu tả .

  c , Câu thơ sử dụng liên tưởng , tưởng tượng là :

      Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng

          Nhị vàng bông trắng lá xanh .

+ Bởi vì khi nhắc đến hoa sen , con người ta sẽ nghĩ ngay đến hình dạng của bông hoa đó , đó là : nhị vàng , bông trắng , lá xanh .

Bạn tham khảo bài nhé !!

so sanh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng với nhau nhằm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt

Câu so sánh là: Trong đầm gì đẹp bằng sen

Tác dụng:  Gợi ra vẻ đẹp của sen

b, Câu thơ dùng biện giacs quan mắt: lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng, Nhị vàng bông trắng lá xanh

Câu thơ dùng giác quan mũi và miêu tả: gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.

Trình tự miêu tả từ sự quan sát, phân tích đến liên tưởng.

c, Câu thơ dùng liên tưởng là: lá xanh bông tráng lại chen nhị vàng. Nhị vàng bông trắng lá xanh. Câu này giúp người đọc hình dung được hình dáng, màu sắc của sen

Con vật em chọn để quan sát, miêu tả : con mèo.

- Toàn bài thơ không câu nào nhắc đến từ “hè” mà câu nào cũng toát lên màu sắc, hình ảnh, âm thanh, hương vị của mùa hè:

+ Câu 1: “ngày trường”

+ Câu 2: “hòe lục”

+ Câu 3: “thạch lựu”

+ Câu 4: “hồng liên”

+ Câu 5: Chợ cá sinh hoạt nhộn nhịp cho thấy đây là mùa hè trời êm biển lặng nên người dân đánh cá nhộn nhịp

+ Câu 6: “cầm ve”

+ Câu 7+8: khúc nhạc Nam phong

Phương pháp giải:

- Đọc toàn bộ văn bản.

- Chú ý cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh, huy động các giác quan,...

Lời giải chi tiết:

Cách quan sát và miêu tả bức tranh ngày hè của Nguyễn Trãi đi từ cảnh thiên nhiên đến cảnh sinh hoạt, từ đó nói lên niềm tha thiết lớn với đời.

- Các từ đùn đùn (dồn dập tuôn ra), giương (giương rộng ra), phun, tiễn (ngát, nức) gợi tả sức sống căng đầy chất chứa từ bên trong tạo vật, tạo nên những hình ảnh mới lạ, gây ấn tượng.

- Tác giả không chỉ cảm nhận bức tranh ngày hè bằng thị giác mà còn bằng thính giác và khứu giác.

Cách quan sát và miêu tả bức tranh ngày hè của Nguyễn Trãi đi từ cảnh thiên nhiên đến cảnh sinh hoạt, từ đó nói lên niềm tha thiết lớn với đời.

- Các từ đùn đùn (dồn dập tuôn ra), giương (giương rộng ra), phun, tiễn (ngát, nức) gợi tả sức sống căng đầy chất chứa từ bên trong tạo vật, tạo nên những hình ảnh mới lạ, gây ấn tượng.

- Tác giả không chỉ cảm nhận bức tranh ngày hè bằng thị giác mà còn bằng thính giác và khứu giác.

- Lựa chọn con vật để miêu tả: Chú gà trống

- Nhớ lại kết quả đã quan sát

- Lựa chọn trình tự miêu tả: miêu tả đặc điểm ngoại hình và hoạt động thói quen.

1. Mở bài

Mẹ em có nuôi một chú gà trống được khá lâu rồi.

2. Thân bài

- Tả bao quát hình dáng chú gà trống:

+ Màu sắc: lông màu đen pha chút màu trắng, xanh và màu đỏ tía.

+ Hình dáng: to.

- Tả chi tiết:

+ Bộ lông: màu đen xanh, hai cánh to, úp sát vào thân hình. Lông ở cánh óng mượt, cứng và óng ánh sắc vàng đỏ.

+ Đầu to, oai vệ. Mắt tròn, đen. Mỏ gà màu vàng sậm, cứng, mổ thóc nhanh nhẹn. Mào gà đỏ chót, xoăn như đóa hoa đỏ.

+ Đùi gà to, mập mạp, chắc nịch.

+ Chân có cựa sắc, vảy sừng màu vàng cứng.

+ Đuôi cong vồng, lông óng mượt, pha lẫn nhiều màu sắc rất đẹp.

- Hoạt động và thói quen:

+ Mỗi buổi sáng, chú đều gáy to gọi cả nhà dậy.

+ Chú đi loanh quanh trong vườn mổ thóc, bới giun.

3. Kết bài

Em rất yêu chú gà. Em coi chú gà như một người bạn của em.

Em lựa chọn các đặc điểm nổi bật nhất của con vật để miêu tả. Sắp xếp các ý trong phần thân bài từ tả bao quát đến tả chi tiết, sau đó tả hoạt động và thói quen của chú gà.