Chỉ ra các đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng trong văn bản bằng cách hoàn thành bảng sau (làm vào vở):
Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng | Thể hiện trong Một ngày của Ích-chi-an |
Đề tài |
|
Tình huống |
|
Sự kiện |
|
Nhân vật |
|
Không gian |
|
Thời gian |
Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng | Thể hiện trong Một ngày của Ích-chi-an |
Đề tài | Khoa học thay đổi tiềm năng của con người |
Tình huống | Ích-chi-an sau cuộc phẫu thuật từ người trở thành người cá, có khả năng lặn và sống ở dưới đáy biển |
Sự kiện | - Ích-chi-an vui đùa cùng với các chú cá, thưởng thức vẻ đẹp của biển cả - Ích-chi-an vui đàu cùng các chú cá, thưởng thức vẻ đẹp của biển cả - Ích-chi-an cứu các chú cá bị sóng đánh dạt vào bờ biển sau cơn bão |
Nhân vật | Người cá Ích-chi-an có khả năng thở bằng mang, sống đưới đáy biển như một loài sinh vật |
Không gian | Dưới đáy biển, mặt biển, bờ biển |
Thời gian | Một ngày của người cá ở đáy biển |
Chỉ ra các đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng trong văn bản bằng cách hoàn thành bảng sau:
| |
Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng | Thể hiện trong Một ngày của Ích-chi-an |
Đề tài |
|
Tình huống |
|
Sự kiện |
|
Nhân vật |
|
Không gian |
|
Thời gian |
|
Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng | Thể hiện trong Một ngày của Ích-chi-an |
Đề tài | Cuộc dạo chơi của Ích-chi-an khi xuống nước là người cá. |
Tình huống | Khi Ích-chi-an dạo chơi dưới nước bằng chiếc đuôi cá. |
Sự kiện | Các cách mà Ích-chi-an làm quen với chính đuôi cá của mình. - Những khoảnh khắc mà Ích-chi-an quan sát. Anh rong chơi với những đám cá con. - Ích-chi-an tập thể dục. |
Nhân vật | Ích-chi-an |
Không gian | Dưới biển |
Thời gian | Giả định |
Tóm tắt những nét đặc sắc của truyện khoa học viễn tưởng trong các văn bản đã học dựa vào bảng sau:
| Dòng “Sông Đen” | Xưởng Sô- cô- la | Một ngày của Ích- chi- an |
Đề tài | Những ngày đầu của hành trình hai vạn dặm dưới biển trên con tàu Nau-ti-lúx. | Hành trình khám phá xưởng sản xuất sô-cô-la bên trong nhà máy. | Cuộc dạo chơi của Ích-chi-an khi xuống nước là người cá. |
Nhân vật | Giáo sư A-rô-nắc, Nét-len, Công-xây. | Sác-li, ông nội Châu, ông Quơn-cơ. | Ích-chi-an |
Sự kiện | Cuộc tranh luận đầy mâu thuẫn của giáo sư A-rô-nắc và Nét-len trong con Nau-ti-lúx của thuyền trưởng bí ẩn Nê-mô dưới lòng đại dương | Khi Sác-li đi tham quan nhà máy sản xuất kẹo so-cô-la mà cậu được chứng kiến những điều kì diệu, thú vị bên trong đó. | - Các cách mà Ích-chi-an làm quen với chính đuôi cá của mình. - Những khoảnh khắc mà Ích-chi-an quan sát. Anh rong chơi với những đám cá con. - Ích-chi-an tập thể dục. |
Không gian | Dưới đáy đại dương | Trong nhà máy | Dưới biển |
Thời gian | Giả định | Giả định | Giả định |
Chỉ ra những dấu hiệu của truyện khoa học viễn tưởng (đề tài, cốt truyện, tình huống, nhân vật, sự kiện, không gian, thời gian) được thể hiện qua văn bản Dòng “Sông Đen” (Giuyn Véc- nơ) và Xưởng Sô-cô-la (Rô- a Đan) .
Dòng “Sông Đen” | Xưởng Sô-cô-la | |
Đề tài | khám phá đại dương. | Các phát minh khoa học, công nghệ: xưởng sản xuất so-co-la. |
Cốt truyện | Kể về hành trình khám phá đại dương và phát hiện ra nhiều điều kì thú. | Hành trình khám phá xưởng sô-cô-la, biết được nhiều loại kẹo và gặp được những công nhân tí hon. |
Tình huống | Hành trình trong những ngày đầu dưới biển trên con tàu Nau-ti-lux. | vào tình huống vô cùng bất ngờ, thú vị và chứa đựng nhiều điều diệu kì: hành trình khám phá xưởng Sô-cô-la.
|
Nhân vật | Giáo sư A-rô- nắc- người nghiên cứ về sinh vật học; cộng sự Công-xây và thợ săn cá voi Nét Len. | Ông Quơn-cơ; Sác-li, |
Sự kiện | nghiệm cuộc sống kì thú xuống lòng đại dương | Khám phá xưởng sô-cô-la |
Không gian | Đáy biển, lòng đại dương.
| đây là không gian mang tính giả định, không gian của nhà máy sô-cô-la. |
Thời gian | Mang tính giả định. | Mang tính giả định. |
Chỉ ra những dấu hiệu của truyện khoa học viễn tưởng (đề tài, cốt truyện, tình huống, nhân vật, sự kiện, không gian, thời gian) được thể hiện qua văn bản Dòng “Sông Đen” (Giuyn Véc- nơ) và Xưởng Sô-cô-la (Rô- a Đan).
Những dấu hiệu của truyện khoa học viễn tưởng:
- Cốt truyện thường được xây dựng dựa trên các sự việc giả tưởng liên quan đến các thành tựu khoa học.
- Tình huống truyện: tác giả thường đặt nhân vật vào những hoàn cảnh đặc biệt trong thế giới giả tưởng.
- Các sự kiện trong bài có liên kết với nhau về một chủ đề không? Có thể trộn lẫn giữa thực tại và giả tưởng.
- Truyện thường xuất hiện các nhân vật như người ngoài hành tinh, quái vật, người có năng lực phi thường, những nhà khoa học, nhà phát minh có khả năng sáng tạo kì lạ.
Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng ( đề tài, cốt truyện, tình huống truyện, sự kiện, nhân vật, không gian, thời gian )
1. Tóm tắt những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của hai văn bản theo bảng dưới đây (làm vào vở):
Văn bản | Nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật |
Chiếc lá đầu tiên |
|
Tây Tiến |
|
Phương pháp giải:
- Đọc lại hai văn bản.
- Chú ý những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật.
Lời giải chi tiết:
Văn bản | Nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật |
Chiếc lá đầu tiên | - Nội dung: Bài thơ là sự hồi tưởng của tác giả về những kỉ niệm thời đi học (trường lớp, bạn bè, những trò nghịch ngợm và tình yêu đầu tiên). - Nghệ thuật: + Sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa làm mở rộng sự liên tưởng của các sự vật. + Ngôn ngữ thơ bình dị, nhẹ nhàng. + Giọng điệu hồi tưởng, tâm tình. |
Tây Tiến | - Nội dung: Nhà thơ hồi tưởng những chặng đường đã qua, những kỉ niệm sâu sắc đồng thời ca ngợi chí khí hào hùng của người lính Tây Tiến. - Nghệ thuật: + Cảm hứng lãng mạn và sắc thái bi hùng. + Sử dụng các câu có tiếng toàn thanh bằng hoặc trắc để tạo sự gồ ghề, trúc trắc hoặc sự bình yên cho hình ảnh và cảm nhận. + Sử dụng các từ Hán Việt tạo nên sự trang trọng cho hình ảnh người lính Tây Tiến. |
Văn bản | Nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật |
Chiếc lá đầu tiên | - Nội dung: Bài thơ là sự hồi tưởng của tác giả về những kỉ niệm thời đi học (trường lớp, bạn bè, những trò nghịch ngợm và tình yêu đầu tiên). - Nghệ thuật: + Sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa làm mở rộng sự liên tưởng của các sự vật. + Ngôn ngữ thơ bình dị, nhẹ nhàng. + Giọng điệu hồi tưởng, tâm tình. |
Tây Tiến | - Nội dung: Nhà thơ hồi tưởng những chặng đường đã qua, những kỉ niệm sâu sắc đồng thời ca ngợi chí khí hào hùng của người lính Tây Tiến. - Nghệ thuật: + Cảm hứng lãng mạn và sắc thái bi hùng. + Sử dụng các câu có tiếng toàn thanh bằng hoặc trắc để tạo sự gồ ghề, trúc trắc hoặc sự bình yên cho hình ảnh và cảm nhận. + Sử dụng các từ Hán Việt tạo nên sự trang trọng cho hình ảnh người lính Tây Tiến |
1. Dựa vào bảng sau hãy tóm tắt nội dung của ba văn bản (làm vào vở).
Tóm tắt nội dung chính của ba văn bản truyền thuyết
| Văn bản | Nội dung chính |
| Thánh Gióng | |
| Sự tích Hồ Gươm | |
| Bánh chưng, bánh |
Thánh Gióng: Truyền thuyết kể về một đứa trẻ vừa mới sinh ra đã biến thành người lớn và trở thành anh hùng chiến đấu chống lại quân xâm lược, giúp bảo vệ đất nước.
Sự tích Hồ Gươm: Sử ký lại một câu chuyện về việc vua Lê Lợi nhận được thanh kiếm Thuận Thiên của chúa Trần, dùng để đánh đuổi quân Minh, và sau đó trả lại kiếm cho rồng vàng ở Hồ Gươm.
Bánh chưng, bánh tét: Câu chuyện kể về ông Hùng Vương - vị vua đầu tiên của nước Việt Nam - đã lập ra món bánh chưng/bánh tét để giành chiến thắng trong cuộc thi tìm người kế nhiệm vị trí của ông
1. Dựa vào bảng sau hãy tóm tắt nội dung của ba văn bản (làm vào vở):
| Văn bản | Nội dung chính |
| Bài học đường đời đầu tiên | |
| Giọt sương đêm | |
| Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ |
Văn bản | Nội dung |
Bài học đường đời đầu tiên | Dế Mèn là chàng dế thanh niên cường tráng biết ăn uống điều độ nên có vẻ đẹp cường tráng. Nhưng Dế Mèn lại kiêu căng, hống hách nên đã gây ra cái chết thương tâm cho Dế Choắt. Sau này Dế Mèn rất ân hận và tự rút ra bài học cho mình. |
Giọt sương đêm | Bọ Dừa đến xóm Bờ Giậu để tìm một chỗ trọ. Trong đêm ấy, ông đã cảm nhận được những âm thanh, hình ảnh quen thuộc và đặc biệt là giọt sương đêm rơi khiến ông. Điều này khiến ông nhớ quê nhà. Sáng hôm sau ông đã quyết định trở về quê. |
Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ | Nhân vật “tôi” đã được người cha hướng dẫn những cách cảm nhận về cuộc sống để từ đó thấy được tình yêu thương người cha dành cho đứa con. |
