bạn tham khảo 

-Lê Thánh Tông, Nguyễn Trãi là những người có nhiều tác phẩm sáng tác bằng chữ Nôm.

-Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi và Hồng Đức quốc âm thi tập của Lê Thánh Tông là hai trong những tập thơ Nôm xưa nhất và có giá trị còn lưu truyền đến ngày nay.

-Vua Lê Thánh Tông sáng lập ra hội Tao Đàn

-Dư địa chí của Nguyễn Trãi đã xác định rõ lãnh thổ quốc gia, nêu lên những tài nguyên, sản phẩm phong phú của đất nước và một số phong tục tập quán của nhân dân ta

refer

Lê Thánh Tông, Nguyễn Trãi là những người có tác phẩm sáng tác bằng chữ Nôm. Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi và Hồng Đức quốc âm thi tập của Lê Thánh Tông là hai trong những tập thơ Nôm xưa nhất và có giá trị còn lưu truyền đến ngày nay. Vua Lê Thánh Tông sáng lập ra hội Tao Đàn.

TK:

https://123docz.net/document/3117070-bai-hay-thuyet-minh-tac-gia-nguyen-trai.htm

sửa lại box sử ngay và luôn

Tháng 7/1442, vua Lê Thái Tông đi duyệt binh ở Chí Linh đã về ngự ở chỗ Nguyễn Trãi trên chùa Côn Sơn. Đến ngày 4/8/1442, vua về đến Lệ Chi Viên thì đột ngột qua đời. Mọi người đều nói người giết vua là Nguyễn Thị Lộ, vợ Nguyễn Trãi. Cả gia đình Nguyễn Trãi bị tru di tam tộc. Theo Khâm định Việt sử thông giám cương mục, ngay sau việc này, nhiều người đã cho rằng Nguyễn Trãi bị oan.

Vua Lê Nhân Tông từng khẳng định công lao sự nghiệp của Nguyễn Trãi như sau: "Nguyễn Trãi là người trung thành giúp đức Thái Tổ dẹp yên giặc loạn, giúp đức Thái Tông sửa sang thái bình. Văn chương và đức nghiệp của Nguyễn Trãi, các danh tướng của bản triều không ai sánh bằng". Tuy nhiên, ông vua này chưa minh oan cho Nguyễn Trãi.

Phải đến năm 1464, vua Lê Thánh Tông mới chính thức ban chiếu minh oan cho Nguyễn Trãi, truy tặng ông tước Tán Trù Bá, ban cho con trai Nguyễn Trãi, người sống sót duy nhất trong gia đình sau vụ án Lệ Chi Viên, là Nguyễn Anh Vũ chức huyện quan. Sau đó, Lê Thánh Tông còn ra lệnh sưu tầm di cảo thơ văn Nguyễn Trãi, nhờ đó mà một phần quan trọng các di sản văn hóa của Nguyễn Trãi còn tồn tại đến ngày nay.

Mặc dù vua Lê Thánh Tông đã xuống chiếu minh oan cho Nguyễn Trãi, nhưng Nguyễn Thị Lộ, vợ Nguyễn Trãi, người bị nghi là hung thủ chính, chưa được vua minh oan. Sử sách không nhắc gì đến việc này.

Đáp án C

khó quá

1 *Nguyễn Trãi (1380 – 19 tháng 9 năm 1442), hiệu là Ức Trai, quê gốc ở thôn Chi Ngại, phường Cộng Hoà, thị xãChí Linh, tỉnh Hải Dương, sau dời đến làng Nhị Khê, huyện Thường Tín, Hà Nội.

Thi đỗ Thái học sinh năm 1400, Nguyễn Trãi từng làm quan dưới triều Hồ, nhà Minh xâm lược, cha ông là Nguyễn Phi Khanh đầu hàng từ trước đó viết thư khuyên ông ra hàng, ông làm theo. Sau khi Đại Việt bị rơi vào sự cai trị của nhà Minh, Nguyễn Trãi tham gia vào cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo chống lại ách Minh thuộc. Ông trở thành mưu sĩ của nghĩa quân Lam Sơn trong việc bày tính mưu kế cũng như soạn thảo các văn thư ngoại giao với quân Minh.

Năm 1442, toàn thể gia đình Nguyễn Trãi bị tru di tam tộc trong vụ án Lệ Chi Viên. Năm 1464, vua Lê Thánh Tôngxuống chiếu giải oan cho ông.

*

Lê Thánh Tông  là Hoàng đế thứ 5 của triều đại nhà Hậu Lê nước Đại Việt. Ông trị vì từ năm 1460 đến năm 1497, tổng cộng 38 năm. Trong thời gian tại vị, ông sử dụng hainiên hiệu là Quang Thuận và Hồng Đức , trong đó thời kì Hồng Đức được nhiều thành tựu và được tán thưởng nhất, nên ông còn được gọi là Hồng Đức Đế .

Lê Thánh Tông được cho là có tư chất thông minh, học vấn uyên bắc, giỏi về xử lí chính trị và cả về văn học, nghệ thuật. Dưới thời đại của ông, Đại Việt phát triển rực rỡ về mọi mặt từ kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục, quân sự và trở thành một cường quốc, cũng như đã khiến Quân chủ chuyên chế Việt Nam đạt đến đỉnh cao vàng sơn. Nước Đại Việt từ trước chưa bao giờ cường thịnh và mạnh mẽ, có sức ảnh hưởng toàn khu vực lớn như thời này, thời kỳ này được gọi là Hồng Đức thịnh thế . Điều đó khiến ông trở thành một trong những vị Hoàng đế vĩ đại.

3

Tháng 9 năm 1442, vua Lê Thái Tông đi tuần ở miền Đông.

Ngày 1 tháng 9 năm 1442, sau khi nhà vua duyệt binh ở thành Chí Linh, Nguyễn Trãi đón Lê Thái Tông đi thuyền vào chơi chùa Côn Sơn. Khi trở về Đông Kinh, người thiếp của Nguyễn Trãi là Nguyễn Thị Lộ theo hầu vua. Ngày 7 tháng 9 năm 1442, thuyền về đến Lệ Chi Viên^[e] thì vua bị bệnh, thức suốt đêm với Nguyễn Thị Lộ rồi mất. Các quan giấu kín chuyện này, nửa đêm ngày 9 tháng 9 năm 1442 về đến Đông Kinh mới phát tang. Triều đình qui tội Nguyễn Thị Lộ giết vua, bèn bắt bà và Nguyễn Trãi, khép hai người vào âm mưu giết vua.

Lê Thánh Tông (chữ Hán: 黎聖宗; 25 tháng 8 năm 1442 – 3 tháng 3 năm 1497), là hoàng đế thứ năm của vương triều Hậu Lê nước Đại Việt. Ông trị vì từ năm 1460 đến năm 1497, tổng cộng 38 năm, là vị hoàng đế trị vì lâu nhất thời Hậu Lê – giai đoạn Lê sơ và cũng là một trong những vị vua cai trị trong thời kỳ hòa bình lâu nhất trong lịch sử Việt Nam.

Lê Thánh Tông tên thật là Lê Tư Thành, là con thứ tư của Lê Thái Tông. Cuối năm 1442, Thái Tông mất, anh khác mẹ Tư Thành là Lê Nhân Tông lên thay, phong Tư Thành làm Bình Nguyên vương. Năm 1459, người con cả của Thái Tông là Lê Nghi Dân giết vua Nhân Tông và cướp ngôi. Nghi Dân chỉ ở ngôi được 6 tháng. Ngày 6 tháng 6 âm lịch năm 1460, các tể thần Nguyễn Xí, Đinh Liệt làm binh biến, bức tử Nghi Dân. Hai ngày sau, họ bàn nhau lập Lê Tư Thành làm vua. Thánh Tông lên ngôi hoàng đế, xưng làm Thiên Nam động chủ, đặt niên hiệu là Quang Thuận (sau đổi thành Hồng Đức).

Trong 38 năm trị quốc, Lê Thánh Tông đã ban bố rất nhiều chính sách nhằm hoàn thiện bộ máy quan chế, hành chính, giáo dục, luật pháp, kinh tế, xã hội, làm nước Đại Việt rất phồn thịnh và văn minh. Ông còn xây dựng quân đội hùng hậu, mở rộng lãnh thổ về phía Nam và phía Tây sau các cuộc hành quân đánh Chiêm Thành năm 1471, Lan Xang và Bồn Man năm 1478. Các thành tựu về nội trị và đối ngoại của Lê Thánh Tông đã đưa Đại Việt trở thành một cường quốc lớn mạnh trong khu vực Đông Nam Á. Trong Đại Việt Sử ký Toàn thư (bộ quốc sử được khởi soạn từ thời Lê Thánh Tông và hoàn tất vào thời Lê trung hưng) có lời nhận định của sử thần đời sau về ông: "Vua sáng lập chế độ văn vật khả quan, mở mang đất đai, cõi bờ khá rộng, thực là bậc vua anh hùng tài lược, dẫu Vũ Đế nhà Hán, Thái Tông nhà Đườngcũng không thể hơn được. Nhưng công trình thổ mộc vượt quá quy mô xưa, tình nghĩa anh em thiếu hẳn lòng nhân ái. Đó là chỗ kém vậy".^[1][2]

Lê Thánh Tông còn là một nhà thơ, nhà văn lớn, ước tính có hàng ngàn sáng tác bằng chữ Hán và chữ Nôm, trong đó thơ chữ Hán ngày nay còn hơn 350 bài

- Nguyễn Trãi là nhà chính trị, quân sự tài ba, một anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới.

    - Tác phẩm tiêu biểu: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Quốc âm thi tập.

    - Tư tưởng của ông tiêu biểu cho tư tưởng của thời đại. Cả cuộc đời ông luôn nêu cao lòng nhân nghĩa, yêu nước thương dân.

     Nguyễn Trãi (1380-1442) hiệu là Ức Trai.Quê gốc ở Chi Ngại (Chí Linh,Hải Dương).Ông là con của Nguyễn Phi Khanh và vợ Trần Thị Thái. Nguyễn Trãi là một nhà quân sự,chính trị tài ba và kiệt xuất đồng thời trở thành khai quốc công thần của triều đại Hậu Lê.Ông được UNESCO công nhận là danh nhân văn hóa thế giới và là một trong 14 anh hùng tiêu biểu của Việt Nam cùng với Hùng Vương,Hai Bà Trưng,Lý Nam Đế,..

     Ngay từ khi còn bé,ông đã rất thông minh và ham đọc sách,điều này được cha ông là Nguyễn Phi Khanh nhắc đến trong hai câu thơ:" Cố viên loạn hậu hữu tiên lư/Lục tuế nhi đồng phả ái thư"Không chỉ vậy,ông có đóng góp rất lớn trong nhiều lĩnh vực,để lại nhiều tác phẩm có giá trị lớn như: Quân trung từ mệnh tập,Dư địa chí,Chí Linh sơn phú,Quốc âm thi tập,..và tác phẩm nổi tiếng được coi như bản tuyên ngôn độc lập của nước ta " Bình Ngô đại cáo".Tư tưởng nhân nghĩa,yêu nước,thương dân luôn được ông đề cao và trân trọng.Đặc biệt cách đánh vào tinh thần cuả giặc (tâm công kế) cũng được ông sử dụng một cách hiệu quả.

     Vụ án Lệ Chi Viên là vụ án oan nổi tiếng thời Lê Sơ khiến cho người anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi bị kết án tru di tam tộc.Năm 1464 sau 22 năm oan khuất,vua Lê Thánh Tông đã ban chiếu minh oan cho ông.

Lưu ý : Có những phần tham khảo tư liệu trong sách và trên mạng 

Tham khảo:

– Nguyễn Trãi không những Ɩà một nhà chính trị， quân sự tài ba， một anh hùng dân tộc mà còn Ɩà một danh nhân văn hoá thế giới．Ông có nhiều tác phẩm có giá trị lớn về văn học， sử học， địa lí học như Quân trung từ mệnh tập， Bình Ngô đại cáo， Chí Linh sơn phú， Quốc âm thi tập， Dư địa chí…
– Tư tưởng c̠ủa̠ ông tiêu biểu cho tư tưởng c̠ủa̠ thời đại．cả cuộc đời c̠ủa̠ Nguyễn Trãi， khi đánh giặc cũng như khi xây dựng đất nước hoặc sáng tác thơ văn， ông luôn nêu cao lòng nhân nghĩa， yêu nước， thương dân．Ông thường suy nghĩ ѵà mong muốn “ăn lộc đền ơn kẻ cấy cày”， “nơi thôn cùng， xóm vắng không một tiếng hờn giận oán sầu”.

Lê Thánh Tông:

-Là một vị vua anh minh， một tài năng xuất sắc trên nhiều lĩnh vực kinh tế， chính trị， quân sự mà còn Ɩà một nhà văn， nhà thơ lớn， nổi tiếng tài ba c̠ủa̠ dân tộc ta ở thế kỉ XV．Ông đã để lại một di sản thơ văn phong phú， đồ sộ.
– Cuối thế kỉ XV， ông sáng lập ra Hội Tao đàn ѵà Ɩàm chủ soái．Hội Tao đàn ra đời đánh dấu bước phát triển cao về văn chương đương thời.
-Thơ văn c̠ủa̠ ông chứa đựng tinh thần yêu nước ѵà tinh thần dân tộc sâu sắc．Ông sáng tác nhiều tác phẩm có giá trị như : Quỳnh uyển cửu ca， Châu cơ thắng thưởng， Chinh tây kỉ hành， Minh lương cẩm tú， Văn minh cổ xuý， CỔ tâm bách vịnh…， tất cả khoảng trên 300 bài (bằng chữ Hán)， Hồng Đức quốc âm thi tập (bằng chữ Nôm).
3．Ngô Sĩ Liên (thế kỉ XV)
– Ông Ɩà nhà sử học nổi tiếng c̠ủa̠ nước ta ở thế kỉ XV．Ông đỗ Tiến sĩ năm 1442， từng được đảm nhận các chức vụ ở Hàn lâm viện， Phó đô ngự sử， sử quán tu soạn．– Ông Ɩà một trong những tác giả bộ Đại Việt sử kí toàn thư (15 quyển) biên chép một cách có hệ thống lịch sử dân tộc từ thời Hồng Bàng đến năm 1427.
4．Lương Thế Vinh (1442 – ? )
Ông đỗ Trạng nguyên năm 1463， nổi tiếng thần đồng， học rộng， tài trí， khoáng đạt， bình dị được vua ѵà dân coi trọng．Ông còn Ɩà nhà toán học nổi tiếng c̠ủa̠ nước ta thời Lê sơ．Ông có công trình Đại thành toán pháp， Thiền môn giáo khoa (nghiên cứu về Phật học)．Ông được người đương thời ca ngợi Ɩà nhân vật “tài hoa， danh vọng bậc nhất”; đến nay còn gọi Ɩà “Trạng Lường”.

THAM KHẢO:

– Nguyễn Trãi không những Ɩà một nhà chính trị， quân sự tài ba， một anh hùng dân tộc mà còn Ɩà một danh nhân văn hoá thế giới．Ông có nhiều tác phẩm có giá trị lớn về văn học， sử học， địa lí học như Quân trung từ mệnh tập， Bình Ngô đại cáo， Chí Linh sơn phú， Quốc âm thi tập， Dư địa chí…
– Tư tưởng c̠ủa̠ ông tiêu biểu cho tư tưởng c̠ủa̠ thời đại．cả cuộc đời c̠ủa̠ Nguyễn Trãi， khi đánh giặc cũng như khi xây dựng đất nước hoặc sáng tác thơ văn， ông luôn nêu cao lòng nhân nghĩa， yêu nước， thương dân．Ông thường suy nghĩ ѵà mong muốn “ăn lộc đền ơn kẻ cấy cày”， “nơi thôn cùng， xóm vắng không một tiếng hờn giận oán sầu”.

Lê Thánh Tông:

-Là một vị vua anh minh， một tài năng xuất sắc trên nhiều lĩnh vực kinh tế， chính trị， quân sự mà còn Ɩà một nhà văn， nhà thơ lớn， nổi tiếng tài ba c̠ủa̠ dân tộc ta ở thế kỉ XV．Ông đã để lại một di sản thơ văn phong phú， đồ sộ.
– Cuối thế kỉ XV， ông sáng lập ra Hội Tao đàn ѵà Ɩàm chủ soái．Hội Tao đàn ra đời đánh dấu bước phát triển cao về văn chương đương thời.
-Thơ văn c̠ủa̠ ông chứa đựng tinh thần yêu nước ѵà tinh thần dân tộc sâu sắc．Ông sáng tác nhiều tác phẩm có giá trị như : Quỳnh uyển cửu ca， Châu cơ thắng thưởng， Chinh tây kỉ hành， Minh lương cẩm tú， Văn minh cổ xuý， CỔ tâm bách vịnh…， tất cả khoảng trên 300 bài (bằng chữ Hán)， Hồng Đức quốc âm thi tập (bằng chữ Nôm).
3．Ngô Sĩ Liên (thế kỉ XV)
– Ông Ɩà nhà sử học nổi tiếng c̠ủa̠ nước ta ở thế kỉ XV．Ông đỗ Tiến sĩ năm 1442， từng được đảm nhận các chức vụ ở Hàn lâm viện， Phó đô ngự sử， sử quán tu soạn．– Ông Ɩà một trong những tác giả bộ Đại Việt sử kí toàn thư (15 quyển) biên chép một cách có hệ thống lịch sử dân tộc từ thời Hồng Bàng đến năm 1427.
4．Lương Thế Vinh (1442 – ? )
Ông đỗ Trạng nguyên năm 1463， nổi tiếng thần đồng， học rộng， tài trí， khoáng đạt， bình dị được vua ѵà dân coi trọng．Ông còn Ɩà nhà toán học nổi tiếng c̠ủa̠ nước ta thời Lê sơ．Ông có công trình Đại thành toán pháp， Thiền môn giáo khoa (nghiên cứu về Phật học)．Ông được người đương thời ca ngợi Ɩà nhân vật “tài hoa， danh vọng bậc nhất”; đến nay còn gọi Ɩà “Trạng Lường”.