-Thương mại và  dịch vụ không phải là ngành kinh tế trực tiếp sản xuất ra của cải vật chất cho xã hội nhưng có vai trò to lớn trong việc thúc đẩy sự phát triển của các ngành sản xuất cũng như bảo đảm những nhu cầu về đời sống nhân dân.

- Thương mại và dịch vụ có nhiệm vụ cung cấp vật tư, nguyên liệu cho các ngành sản xuất và thu mua các sản phẩm sản xuất ra rồi phân phối lại cho người tiêu dùng hoặc xuất khẩu, mua lại thiết bị máy móc phục vụ cho nhu cầu xã hội v.v…

Dịch vụ :

Các ngành dịch vụ phát triển có tác dụng thúc đẩy các ngành sản xuất vật chất , sử dụng tốt hơn nguồn lao động trong nước , tạo thêm việc làm cho người dân . Sự phát triển của các ngành dịch vụ còn cho phép khai thác tốt hơn các tài nguyên thiên nhiên và sự ưu đãi của tự nhiên , các di sản văn hóa , lịch sử , cũng như các thành tựu của cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật hiện đại để phục vụ con người
Du lịch là một ngành dịch vụ có ý nghĩa quan trọng ở nhiều nước thường ví là " ngành công nghiệp không khói " . Phát triển ngành du lịch không những cho phép khai thác các nguyên du lịch để đáp ứng nhu cầu nghỉ ngơi giải trí phục hồi và bồi dưỡng sức khỏe cho người dân , mà còn là nguồn thu ngoại tệ đáng kể . Sự phát triển đúng đắn của hoạt động du lịch sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành kinh tế khác , tạo việc làm , bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa và bảo vệ môi trường

Thương mại
- Thương mại là khâu nối giữa sản xuất và tiêu dùng . Đối với nhà sản xuất , hoạt động thương mại có tác động từ việc cung ứng nguyên liệu , vật tư , máy móc đến việc tiêu thụ sản phẩm . Đối với người tiêu dùng , hoạt động thương mại không những đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của họ mà còn có tác dụng tạo ra thị hiếu mới nhu cầu mới

Đặc điểm chung:

Cơ thể gồm 3 phần: Đầu-ngực và bụng

Phần đầu có 1 đôi râu, ngực có 3 đôi chân và 2 đôi cánh

Vai trò:

Làm thuốc chữa bệnh: ong, tằm, kiến

Làm thực phẩm: Tằm,...

Thụ phấn cây trồng: ong, bướm...

Thức ăn cho động vật khác: tằm, ruồi,...

diệt các sâu hại: Muỗi, kiến...

Truyền bệnh: Muỗi, ruồi,..

Làm đồ may mặc: tằm,...

đặc điểm cấu tạo:

-cơ thể gồm: phần đầu - ngực và bụng

chức năng các phần phụ:

- phần đầu- ngực:

+ đôi kìm có tuyến độc: bắt mồi và tự vệ

+đôi chân xúc giác: cảm giác về khứu giác và xúc giác

+ 4 đôi chân bò: di chuyển và chăng lưới

- phần bụng

+ phía trc là đôi khe thở: hô hâp

+ ở giữa là một lỗ sinh dục: sinh sản

+ phía sau là các núm tuyến tơ: sinh sản ra tơ nhện

đặc điểm chung của lớp sâu bọ

- cơ thể có 3 phần riêng biệt, đầu có 1 đôi rau, ngực có 3 đôi chân và 2 đôi cánh, hô hấp bằng ống khí

Vai trò: sâu bọ có vai trò quan trongj trong thiên nhiên và trong đời sống con người. Một số sâu bọ làm hại cho cây trông ns riêng và sản xuất nông nghiệp ns chung

* Cấu tạo hóa học: 

- ADN là một axit nucleic, cấu tạo từ các nguyên tố: C, H, O, N và P.

- Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân: với đơn phân là nuclêôtit.

- Cấu tạo 1 nuclêôtit gồm:

+ 1 phân tử đường (C₅H₁₀O₄).

+ 1 phân tử axit photphoric (H₃PO₃).

+ Bazo nito gồm 4 loại: A, T, G, C

* Chức năng: lưu giữ, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền qua các thế hệ tế bào và cơ thể.

* Cấu tạo hóa học: 

- ARN là một axit nucleic, cấu tạo từ các nguyên tố: C, H, O, N và P.

- Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân: với đơn phân là nuclêôtit.

- Cấu tạo 1 nuclêôtit gồm:

+ 1 phân tử đường (C₅H₁₀O₅).

+ 1 phân tử axit photphoric (H₃PO₄).

+ Bazo nito gồm 4 loại: A, U, G, C

* Chức năng: 

- mARN: truyền đạt thông tin di truyền từ ADN tới tế bào chất

- tARN: vận chuyển aa tương ứng tới ribôxôm (nơi tổng hợp protein).

- rARN: thành phần cấu tạo nên ribôxôm.

Tuyến yên:

- Vị trí: nằm ở vùng sộ

- Vai trò:

   + Tiết hoocmôn kích thích hoạt động của nhiều tuyến nội tiết khác

   + Tiết hoocmôn ảnh hưởng tới sự tăng trưởng, trao đổi glucozơ, trao đổi khoáng, nước, co thắt các cơ ở tử cung

Tuyến giáp

- Vị trí: nằm trước sụn giáp

- Vai trò:

   + Hoocmôn của tuyến giáp là trộn có vai trò quan trọng và chuyển hóa các chất trong tế bào

   + Tuyến giáp cùng với tuyến cận giáp có vai trò trong trao đổi Canxi và Phôtpho

+ làm sạch môi trường nước
+ làm thực phẩm cho người
+ làm đồ trang sức
+làm vật trang trí

+ làm sạch môi trường nước
+ làm thực phẩm cho người
+ làm đồ trang sức
+làm vật trang trí

*Lợi ích:

- Làm thực phẩm cho con người 

- Làm thức ăn cho động vật khác

- Làm đồ trang trí

- Làm sạch môi trường nước

- Có giá trị xuất khẩu

- Có giá trị về mặt địa chất

*Hại:

- Hại cho cây trồng
- Vật trung gian truyền bệnh giun sán