BẠN CÓ BIẾT QUAN HỆ GIỮA THIÊN VĂN VÀ KHÍ TƯỢNG ?

Ngày xưa, khi xét về một người có kiến thức uyên bác, người ta nói: "(ông ta) trên hiểu thiên văn, dưới tường địa lý". "Trên hiểu thiên văn" bao gồm hiểu biết kiến thức về khí tượng. Ngày nay vẫn còn không ít người chịu ảnh hưởng của nhận xét đó, họ lẫn lộn mối quan hệ giữa hai ngành khoa học thiên văn và khoa học khí tượng. Thời cổ đại, các môn khoa học tự nhiên đều mới ở dạng manh nha, bởi vậy thường có hiện tượng hai môn học hoặc nhiều môn khoa học lẫn lộn với nhau. Người xưa cho rằng thiên văn học và khí tượng học đều đều là nghiên cứu "ông trời" nên đã coi hai môn khoa học đó như nhau. Nhưng ngày nay khi thiên văn học và khí tượng học đã có những bước phát triển lớn, hai ngành khoa học này càng có nội dung khác nhau.

Thiên văn học là khoa học nghiên cứu các thiên thể, chủ yếu là nghiên cứu sự chuyển động của thiên thể, tác dụng qua lại lẫn nhau giữa các thiên thể, điều kiện vật lý và nguồn gốc của các thiên thể đó. Nếu chúng ta coi trái đất là một hành tinh trong hệ Mặt trời và nghiên cứu nó như một thiên thể, thì Trái đất cũng là đối tượng nghiên cứu của thiên văn học.

Đối tượng nghiên cứu của khí tượng học là tầng khí quyển của trái đất. Nếu bạn lần lượt đọc cuốn "Thiên văn" và "Khí tượng" trong bộ sách "Mười vạn câu hỏi vì sao" thì bạn sẽ phân biệt rất rõ đối tượng nghiên cứu của thiên văn học và khí tượng học.

Thiên văn học và khí tựơng học là ngành khoa học khác nhau, vậy phải chăng chúng hoàn toàn không liên quan gì với nhau? Không phải! Thời tiết thay đổi chủ yếu là do sự chuyển động tầng khí quyển của Trái đất gây ra, nhưng một số nhân tố thiên văn cũng có thể ảnh hưởng tới sự thay đổi của thời tiết, trong đó hoạt động của Mặt trời có ảnh hưởng rất quan trọng tới thay đổi thời tiết lâu dài của Trái đất. Ví dụ trong

vòng 70 năm sau Công nguyên từ 1645-1715 và trong vòng 90 năm Công nguyên từ 1460-1550 đều là thời kỳ hoạt động cực tiểu của Mặt trời, trong hai thời kỳ này nhiệt độ của Trái đất đều lạnh, nhiệt độ bình quân của trái đất giảm 0,5-1°C, ngược lại trong thời kỳ Trung thế kỷ, nhiệt độ của Trái đất có tăng lên đúng vào thời kỳ hoạt động cực đại của Mặt trời.

Ngoài Mặt trời còn có một số thiên thể cúng tác động tới thời tiét trên Trái đất. Có người cho rằng, sức hút của Mặt trăng và Mặt trời ngoài việc gây ra thuỷ Triều lên xuống của các đại dương còn gây ra sự thay đổi tầng khí quyển của trái đất, ảnh hưởng tới các luồng không khí tuần hoàn trong khí quyển. Những mảnh sao băng mà chúng ta nhìn thấy vào ban đêm cũng ảnh hưởng thời tiết thay đổi. Ví dụ trời mưa phải có đủ hai điều kiện: một là trong không trung phải có đủ hơi nước; hai là phải có một lượng bụi nhất định hoặc những hạt tích điện để ngưng đọng hơi nước thành hạt mưa. Những mảnh sao băng bị cháy vụn tan thành vô số hạt bụi nhỏ hút hơi nước và ngưng đọng thành những hạt mưa.

Nếu chúng ta hiểu rõ được ảnh hưởng của thiên văn đối với thay đổi thời tiết, chúng ta sẽ có thể áp dụng những thành quả nghiên cứu thiên văn vào việc dự báo thời tiết chính xác hơn. Qua đời sống và lao động sản xuất, ông cha ta xưa kia đã tích luỹ được nhiều kinh nghiệm dự báo thời tiết rất phong phú, trong đó nhiều câu tục ngữ dự báo thời tiết đã căn cứ vào những yếu tố thiên văn.

Việc quan trắc thiên văn cũng đòi hỏi có điều kiện thời tiết nhất định. Ví dụ gặp buổi trời mưa, trời râm, thì kính viễn vọng quang học sẽ không sử dụng được. Bởi vậy dự báo thời tiết chính xác sẽ giúp ích nhiều cho công việc nghiên cứu thiên văn.

Câu 2: Các cụm từ sau đây cho thấy đặc điểm gì của dòng sông Hương?

Mặt nước phía dưới cầu Tràng Tiền đen sẫm lại.

Mặt sông sáng màu ngọc lam in những vệt mây hồng rực rỡ của trời chiều.

Những mảng sắc mơ hồng ửng lên như một thứ ảo giác trên mặt nước tối thẳm.

A. Dòng sông có nhiều màu sắc.

B. Dòng sông Hương thay đổi sắc màu theo ánh sáng và màu mây trời.

C. Dòng sông Hương có mỗi khúc có màu sắc khác nhau.

D. Dòng sông Hương chỉ hai màu xanh và đen.

10 điểm thú vị về Mặt trời bạn có thể chưa biết

Mặt trời là ngôi sao ở trung tâm của Hệ mặt trời nó quyết định thời tiết, khí hậu trên trái đất. Dưới đây là những đặc điểm của Mặt trời bạn có thể chưa biết.

Lời giải cho bí ẩn nửa thế kỷ về Mặt trời
Trái đất sẽ bị hủy diệt khi nào?
Sẽ tới ngày Trái đất bị Mặt trời nuốt chửng?

📷

1. Mặt trời chiếm 99,86% khối lượng trong Hệ mặt trời. Khối lượng của Mặt trời lớn hơn so với Trái đất khoảng 330.000 lần. Hầu như ba phần tư là Hydrogen, còn lại là Helium. Các kim loại khác chỉ chiếm 0.1% khối lượng khí của Mặt trời.

2. Mặt trời có thể chứa hàng triệu trái đất. Nếu bên trong Mặt trời hoàn toàn rỗng, có thể lấp đầy nó bằng 960.000 Trái Đất dạng hình cầu và 1.300.000 Trái Đất dạng dẹp (bị ép lại).

3. Nhiệt độ bên trong Mặt trời có thể đạt đến 15 triệu độ C. Bên trong lõi của Mặt trời, năng lượng được tạo ra bởi phản ứng nhiệt hạch chuyển đổi hydro sang heli. Nhiệt độ trên bề mặt của Mặt trời khoảng 5.600 độ Celsius.

4. Mặt trời là một quả cầu gần như hoàn hảo. Chỉ có một sự khác biệt 10 km đường kính ở vùng cực nó so với đường kính xích đạo của nó, điều này có nghĩa là Mặt trời gần như một khối cầu hoàn hảo được quan sát thấy trong tự nhiên.

5. Trong tương lai Mặt trời sẽ có kích thước bằng Trái Đất. Sau giai đoạn sao khổng lồ đỏ, Mặt trời sẽ sụp đổ, giữ lại khối lượng khổng lồ của nó, nhưng có thể tích gần bằng hành tinh chúng ta. Khi điều này xảy ra, nó sẽ được gọi là một ngôi sao lùn trắng. Cuối cùng, Mặt trời sẽ nuốt chửng rái đất: Khi tất cả hydro đã được đốt cháy, Mặt trời sẽ tiếp tục đốt heli trong khoảng 130 triệu năm nữa, trong thời gian đó, nó sẽ nuốt sao thủy, sao Kim và trái đất. Ở giai đoạn này, nó sẽ là một sao đỏ khổng lồ.

6. Mặt trời di chuyển với vận tốc 220 km / giây: Mặt trời cách tâm thiên hà khoảng 24 đến 26 nghìn năm ánh sáng và phải mất đến 225 – 250 triệu năm Mặt trời mới có thể hoàn thành một vòng quay. Giả sử Mặt trời quay xung quanh tâm thiên hà Milky Way mất đến 225 – 250 triệu năm với vận tốc trung bình 220km/giây (khoảng 136.7 dặm/giây).

7. Theo Wikipedia thì ánh sáng mất tám phút từ Mặt trời tới trái đất. Với khoảng cách trung bình trung bình là 150 triệu km từ Mặt trời tới trái đất và vận tốc ánh sáng truyền đi là 300.000 km mỗi giây, thì sẽ mất khoảng tám phút và 20 giây để ánh sang từ Mặt trời truyền tới trái đất.

8. Mặt trời đang ở tuổi trung niên. Với hơn 4.6 tỷ năm tuổi, Mặt trời được coi là một ngôi sao lùn vàng “trung niên” – nghĩa là Mặt trời đã “sống” được nửa cuộc đời mình

9. Khoảng cách giữa trái đất và Mặt trời thay đổi liên tục vì trái đất di chuyển trên một quỹ đạo elip quanh Mặt trời, Khoảng cách thay đổi từ 147 đến 152 triệu km.

10. Theo trang space-facts, Mặt trời có từ trường rất mạnh, đó là lý do tại sao xảy ra hiện tượng bão từ. Trong khoảng thời gian hiện tượng bão từ xảy ra, chúng ta hoàn toàn có thể nhìn thấy bão từ trên Mặt trời thông qua hình ảnh: chúng là những nốt màu đen nhỏ hay còn gọi là “Sunspots – vết đen Mặt trời”. Trong cơn bão từ, các đường sức từ sẽ xoắn và quay mạnh tương tự như lốc xoáy trên Trái Đất vậy.

Trên đây là 10 điểm thú vị về Mặt trời, hy vọng bạn đã biết thêm nhiều thông tin bổ ích về “vật thể lạ mà quen” này.

Khi diễn tả những biến chuyển nhẹ nhàng mà rõ rệt của thiên nhiên đất trời trong khoảnh khắc giao mùa từ hạ sang thu, nhà thơ Hữu Thỉnh  đã viết:

 “Sông được lúc dềnh dàng

Chim bắt đầu vội vã”

Trong văn bản có hai câu thơ trên, tính giao thời giữa hai mùa hạ và thu được thể hiện rõ nhất qua hình ảnh thơ nào? Hãy phân tích và nêu cảm nhận của em về hình ảnh thơ đó bằng một đoạn văn diễn dịch khoảng 10 câu

Các con hãy gạch dưới những chi tiết miêu tả bức tranh thiên nhiên ở cổng trời.

Giữa hai bên vách đá 

Mở ra một khoảng trời 

Có gió thoảng, mây trôi 

Cổng trời trên mặt đất? 

Nhìn ra xa ngút ngát 

Bao sắc màu cỏ hoa 

Con thác réo ngân nga 

Đàn dê soi đáy suối 

Giữa ngút ngàn cây trái 

Dọc vùng rừng nguyên sơ 

Không biết thực hay mơ 

Ráng chiều như hơi khói... 

Những vạt nương màu mật 

Lúa chín ngập lòng thung 

Và tiếng nhạc ngựa rung 

Suốt triền rừng hoang dã.