Mỗi mục đích nói có thể được thực hiện bằng cách trực tiếp hoặc gián tiếp.Cho ví dụ cụ thể theo mẫu
Mục đích nói Cách thực hiện
Gián tiếp Trực tiếp
Chào
Bộc lộ cảm xúc
Cầu khiến
Dọa nạt
Xác định kiểu câun mục đích nói và cách thực hiện hành động nói trực tiếp hay gián tiếp cho các câu sau đây :
Câu 1 : con cảm ơn mẹ!
Câu 2 : bác có thể cho cháu ngồi nhờ một lát được không ạ?
cả 2 câu là câu trực tiếp
-câu 1 cảm thán . mục đích bộc lộ cảm xúc trực tiếp của đứa trẻ
-câu 2 câu nghi vấn. mục đích dùng để hỏi
Xét về mục đích nói, câu văn:“Nhưng không ai nhận ra đây là một tờ giấy trắng ư ?” thuộc kiểu câu gì ? Thực hiện hành động nói nào ? Thực hiện bằng cách trực tiếp hay gián tiếp ? vv
Câu nghi vấn. Thực hiện hành động hỏi. Bằng cách trực tiếp
Đọc đoạn đối thoại (giữa em nhỏ A Cổ với một ông già) và thực hiện các yêu cầu (SGK, tr. 21).
a. Các nhân vật đã thực hiện bằng ngôn ngữ những hành động nói cụ thể nào? Nhằm mục đích gì?
b. Nêu mục đích giao tiếp của mỗi câu.
c. Lời nói của các nhân vật bộc lộ tình cảm, thái độ và quan hệ trong giao tiếp như thế nào?
a. Các hành động nói cụ thể trong cuộc giao tiếp: Chào, nói, thưa
Mục đích: Chào hỏi và trao đổi thông tin.
b. Cả ba câu mà ông già nói đều mang hình thức của câu hỏi, nhưng mục đích giao tiếp riêng của mỗi câu hỏi đó là:
+ Câu “A Cổ hả?” có mục đích là lời chào khi nhìn thấy, nhận ra A Cổ.
+ Câu “Lớn tướng rồi nhỉ?” có mục đích như một lời khen, bày tỏ tình cảm ngỡ ngàng, vui mừng khi thấy A Cổ lớn hơn nhiều, thế nên A Cổ không trả lời.
+ Câu “Bố cháu có gửi pin đài lên cho ông không?” là câu hỏi, cần có câu trả lời.
c. Lời nói của các nhân vật bộc lộ thái độ, tình cảm và quan hệ trong giao tiếp:
+ Thái độ gần gũi, cởi mở.
+ Tình cảm giữa hai người rất thân mật, tin tưởng lẫn nhau. Ông yêu quý A Cổ, còn A Cổ rất kính trọng ông (thể hiện qua lời nói “có ạ”, “cháu chào ông ạ”)
+ Quan hệ: hai người khác nhau về lứa tuổi nhưng có quan hệ thân thiết, gần gũi như những thành viên trong cùng một gia đình.
Mỗi mục đích nói có thể được thực hiện bằng cách trực tiếp hoặc gián tiếp cho ví dụ cụ thể theo mẫu
Mục đích nói. Cách thực hiện
Chào
Bộc lộ cảm xúc
Cầu khiến
Doạ nạt
Mục đích nói | Trực tiếp | Gián tiếp |
Chào | Con chào mẹ ạ | Mẹ đi về rồi ạ |
Bộc lộ cảm xúc | Ôi!Con gấu này đẹp thật | Cái này mà đẹp à |
Cầu khiến | Làm giúp tôi với | Giữ cho môi trường thật đẹp |
Dọa nạt | Đi làm nhanh | Bây giờ làm sao? |
Chào : - trực tiếp : con chào mẹ !
- gián tiếp : con về rồi ạ !
Bộc lộ cảm xúc : - trực tiếp : Ôi chao ! Bông hoa này đẹp quá đi !
- gián tiếp : Cái váy này mà đẹp á ?
Cầu khiến : - trực tiếp : Anh hãy vứt rác vào thùng rác !
- gián tiếp : Hãy giữ cho môi trường luôn xanh - sạch - đẹp .
Dọa nạt : - trực tiếp : Im ngay ! Nếu không tao vả cho tòe mỏ !
- gián tiếp : Mày thích thế nào ?
Chào:
-Trực tiếp: Em chào cô!
-Gián tiếp: Mẹ về rồi à.
Bộc lộ cảm xúc:
-Trực tiếp:Bông hoa này xấu quá!
-Gián tiếp: Cái này mà gọi là đẹp à?
Cầu khiến:
-Trực tiếp: Cứu tôi với!
-Gián tiếp: Mình hết bút viết rồi.
Dọa nạt:
-Trực tiếp: Im mồm!
-Gián tiếp: Mày muốn gì?
Mỗi mục đích nói có thể được thực hiện bằng cách trực tiếp hoặc gián tiếp cho ví dụ cụ thể theo mẫu
Mục đích nói. Cách thực hiện
Chào
Bộc lộ cảm xúc
Cầu khiến
Doạ nạt
Mỗi mục đích nói có thể được thực hiện bằng cách trực tiếp hoặc gián tiếp cho ví dụ cụ thể theo mẫu
Mục đích nói. Cách thực hiện
Chào : \(\left\{{}\begin{matrix}\text{Trực tiếp : Cháu chào bác !}\\\text{Gián tiếp : }\text{Bác đang làm gì đấy ạ ?}\end{matrix}\right.\)
Bộc lộ cảm xúc : \(\left\{{}\begin{matrix}\text{Trực tiếp : Ôi trời ! Được đấy ! }\\\text{Gián tiếp : Cái Gái đang múa đấy ư ?}\end{matrix}\right.\)
Cầu khiến : \(\left\{{}\begin{matrix}\text{Đừng hút thuốc nữa !}\\\text{Bà nó lấy cho tôi cái chổi.}\end{matrix}\right.\)
Doạ nạt : \(\left\{{}\begin{matrix}\text{Nào ! Ăn đòn bây giờ !}\\\text{Bây giờ chú mày thích thế nào ?}\end{matrix}\right.\)
* Sai chỗ nào thì nhắc mình nhé !
Chào : - trực tiếp : con chào mẹ !
- gián tiếp : con về rồi ạ !
Bộc lộ cảm xúc : - trực tiếp : Ôi chao ! Bông hoa này đẹp quá đi !
- gián tiếp : Cái váy này mà đẹp á ?
Cầu khiến : - trực tiếp : Anh hãy vứt rác vào thùng rác !
- gián tiếp : Hãy giữ cho môi trường luôn xanh - sạch - đẹp .
Dọa nạt : - trực tiếp : Im ngay ! Nếu không tao vả cho tòe mỏ !
- gián tiếp : Mày thích thế nào ?
Mỗi mục đích nói có thể được thực hiện bằng cách trực tiếp hoặc gián tiếp cho ví dụ cụ thể theo mẫu
Mục đích nói. Cách thực hiện
Chào
Bộc lộ cảm xúc
Cầu khiến
Hứa hẹn
Xác định kiểu câu phân loại theo mục đích nói, kiểu hành động nói và cho biết cách thực hiện hành động nói?
a. U nó không được thế!
b. Bạn có thể cho mình mượn quyển sách toán này được không?
a. Câu cầu khiến
cách thực hiện : khi muốn ngăn người ta làm hay nghĩ một việc gì đó.
b. Câu nghi vấn
cách thực hiện : khi muốn hỏi người khác cho mình một cái gì đó.
hãy cho biết các câu sau thuộc kiểu câu nảo theo mục đích nói, chức năng, hành động nói được thực hiện và cách thực hiện hành động nói đó
Bài 1: Chỉ rõ kiểu câu phân theo mục đích nói (dấu hiệu, chức năng), xác định hành động nói và cách thực hiện hành động nói của những câu trong các ví dụ dưới đây:
a. Mày có muốn vào Thanh Hóa chơi với mẹ mày không? (Nguyên Hồng)
b. Khốn nạn...Ông giáo ơi ! (Nam Cao)
c. Tính ra cậu Vàng cậu ấy ăn khỏe hơn cả tôi, ông giáo ạ. (Nam Cao)
d. Nhưng chẳng lúc nào quên nhắc nhở
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?
(Bằng Việt)
e. Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
(Viễn Phương)
f. Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!
g. Tu hú ơi chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
(Bằng Việt)