1) Tổng quan ngắn gọn (mood chung) Vợ nhặt dựng nên một bức tranh đời khắc nghiệt giữa nạn đói; nghệ thuật kể chuyện vừa hiện thực, vừa giàu cảm thông. Tác phẩm khai thác chi tiết đời sống, giọng điệu vừa trào phúng vừa xót xa, để từ một sự kiện nhỏ (một “vợ nhặt”) phản chiếu bi kịch và phẩm giá con người thời khó. 2) Không gian (không gian vật lý — xã hội — nội tâm) Không gian vật lý: làng quê nghèo, nhà Tràng chật chội, bếp lửa lèo tèo — tất cả được miêu tả qua những chi tiết tầm thường (cái bát, túi thóc, căn nhà rách…), tạo cảm giác thiếu thốn, cằn cỗi. Những chi tiết “nhỏ” này gợi đói, gợi khát — làm cho cái chung (nạn đói) trở nên cụ thể. Không gian xã hội: làng xóm, chợ búa, mối quan hệ hàng xóm láng giềng — nơi diễn ra các tương tác xã hội: thái độ thờ ơ, lòng trắc ẩn, niềm hy vọng vụt sáng. Không gian xã hội cho thấy cấu trúc bất công và các phản ứng con người trước khốn khó. Không gian nội tâm: qua hành động và lời nói nhân vật (nhất là Tràng và mẹ Tràng), không gian nội tâm được mở ra: từ hoài nghi, xấu hổ đến niềm mong manh của hạnh phúc. Nghệ thuật miêu tả nội tâm thường ẩn trong hành động đời thường (ví dụ cái cách họ lo bát cơm, nhìn nhau). Tác dụng nghệ thuật: Không gian chi tiết + đối lập (nhỏ bé — bi kịch rộng lớn) làm nổi bật tính nhân đạo và tính biểu tượng của sự kiện. 3) Thời gian (thời gian kể — thời gian lịch sử — nhịp điệu) Thời gian lịch sử: bối cảnh nạn đói (thời kỳ khủng hoảng) — cái “thời” quyết định hoàn cảnh sống của nhân vật, làm tăng sức nặng xã hội của câu chuyện. Thời gian trong truyện: cốt truyện diễn ra trong khoảng thời gian khá ngắn (gặp gỡ — về nhà — bữa cơm — phản ứng của mẹ làng), nhưng lời kể có “giãn” — xen vào đó là những đoạn suy nghĩ, bình luận mở rộng ra thành sự khái quát về xã hội và tương lai. Nghệ thuật ở chỗ: từ khoảnh khắc ngắn, nhà văn nén vào cả lịch sử và dự cảm. Nhịp điệu kể: xen kẽ nhanh (mô tả hành động cụ thể) và chậm (đoạn bình luận, mô tả tâm trạng) — làm tăng hiệu quả cảm xúc: có lúc dồn, có lúc dừng để suy ngẫm. 4) Điểm nhìn (focalization — ngôi kể) Ngôi kể: chủ yếu là ngôi thứ ba — người kể bao quát, biết rõ sự kiện và cả nội tâm nhân vật. Đây là lựa chọn giúp vừa tả thực vừa bình luận. Đặc điểm điểm nhìn: Bao quát, toàn tri một phần — người kể biết nhiều, nên có thể khái quát hiện tượng xã hội; Chuyển đổi cận cảnh — đôi khi điểm nhìn nghiêng về Tràng, mẹ Tràng hoặc quần chúng làng xóm (thể hiện bằng cách lột tả tâm trạng, phản ứng cụ thể) — chính vì thế độc giả vừa nhìn thấy sự kiện ở tầm xã hội vừa “cảm” được nội tâm. Focalization chủ quan-hòa trộn với khách quan: nhiều chỗ lời kể dẫn học giả vào suy nghĩ của nhân vật (tức dùng phối cảnh chủ quan), nhưng lại quay ra bình luận khách quan, làm tăng chiều sâu nghệ thuật. Tác dụng: Điểm nhìn đa mức cho phép nhà văn vừa mô tả thực trạng xã hội, vừa đặt câu hỏi đạo đức, vừa khắc họa nhân phẩm con người trong hoàn cảnh cùng cực. 5) Lời kể — giọng điệu, ngôn ngữ, thủ pháp Giọng điệu: pha trộn trào phúng — trần thuật — cảm thương. Người kể không chỉ mô tả mà còn có những câu bình luận mang tính xã hội học, gia tăng tác dụng phê phán. Ngôn ngữ: Bình dân, gần gũi: nhiều câu thoại, từ ngữ đời thường, thành ngữ, cách nói của nông dân — tạo tính hiện thực và thân mật. Hình ảnh sinh động, cụ thể: chi tiết tả thực (bát cơm, quả trứng, túi thóc) được dùng như biểu tượng. Thủ pháp liệt kê, điệp khúc: dùng để nhấn mạnh sự thiếu thốn, lặp lại làm tăng nhịp và cảm xúc. Ẩn dụ/nhân hóa: để cảm hóa, làm cho “đói” như một nhân vật, hoặc để tôn vinh phẩm giá nhỏ bé của con người. Lời kể và cảm xúc: lời kể vừa giữ khoảng cách (nhìn vấn đề ở tầm lớn) vừa nhập cuộc (cảm thông sâu sắc). Kết hợp này khiến người đọc vừa bị lay động vừa phải suy ngẫm. 6) Ứng dụng khi làm bài (ghi điểm thi) Nhận xét tổng hợp (câu mở): “Vợ nhặt sử dụng nghệ thuật kể chuyện tinh tế: không gian tả thực, thời gian cô đọng nhưng mở rộng ý nghĩa, điểm nhìn linh hoạt và một giọng kể vừa trào phúng vừa cảm thông, giúp phản ánh bi kịch xã hội đồng thời tôn vinh phẩm giá con người.” Dẫn chứng: chọn 2–3 đoạn — (1) đoạn miêu tả cảnh đói/đồ ăn, (2) đoạn mô tả tâm trạng mẹ Tràng, (3) đoạn bình luận của người kể mở rộng ra xã hội. Phân tích chi tiết cách ngôn ngữ + hình ảnh + điểm nhìn vận hành. Kết luận: nhấn mạnh ý nghĩa nhân đạo và giá trị hiện thực của tác phẩm. 7) Một vài câu hỏi ôn luyện Phân tích cách tác giả sử dụng không gian để làm nổi bật nạn đói và phẩm giá con người. Chứng minh lời kể trong Vợ nhặt có giọng trào phúng nhưng đầy cảm thông. So sánh điểm nhìn trong Vợ nhặt với một truyện khác (ví dụ: Lão Hạc — nếu bạn biết) về cách mở rộng ý nghĩa xã hội.

Trong "Vợ nhặt" (Kim Lân), nghệ thuật kể chuyện có mấy đặc điểm nổi bật:

- Không gian: gắn với bối cảnh nạn đói 1945, làng quê tiêu điều, ngột ngạt.

-Thời gian: diễn ra trong những ngày đói, ngắn gọn nhưng căng thẳng, dồn dập.

-Điểm nhìn: linh hoạt, chủ yếu qua nhân vật Tràng, giúp bộc lộ tâm trạng.

-Lời kể: giản dị, tự nhiên, gần gũi với ngôn ngữ nông dân, xen lẫn miêu tả và đối thoại sinh động.

--Chúc bạn học tốt nha!!!--

Ví dụ văn bản: “Qua Đèo Ngang” – Bà Huyện Thanh Quan Nguyên văn: Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Lom khom dưới núi tiều vài chú, Lác đác bên sông chợ mấy nhà. Nhớ nước đau lòng con quốc quốc, Thương nhà mỏi miệng cái gia gia. Dừng chân đứng lại: trời, non, nước, Một mảnh tình riêng, ta với ta. Phân tích các phương diện: Bố cục (cách chia đoạn): Hai câu đầu: Miêu tả cảnh thiên nhiên ở Đèo Ngang. Hai câu tiếp: Hình ảnh con người xuất hiện, thưa thớt, hiu quạnh. Hai câu 5–6: Tâm trạng gợi nhớ nước, thương nhà. Hai câu cuối: Cô đơn, nỗi buồn riêng dồn nén. → Bố cục theo trình tự: Cảnh → Người → Tình cảm → Tâm trạng. Kết cấu: Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật, kết cấu chặt chẽ. Có đối ở cặp câu 3–4 (lom khom/lác đác), 5–6 (nhớ nước/ thương nhà). Ngôn ngữ: Ngôn ngữ cô đọng, hàm súc, trang trọng, có tính ước lệ. Từ láy giàu gợi hình: lom khom, lác đác. Biện pháp tu từ: Điệp từ: “chen... chen”, “nhớ nước/ thương nhà” → nhấn mạnh cảm xúc. Đối: vừa tạo nhạc điệu, vừa làm nổi bật cảnh thưa vắng, tâm trạng buồn. Nhân hoá: “con quốc quốc”, “cái gia gia” → gắn tiếng chim với nỗi lòng. Vần: Vần bằng, gieo ở chữ cuối câu 1, 2, 4, 6, 8: tà – hoa – nhà – gia – ta. Nhịp: Thường là nhịp 4/3 hoặc 2/2/3, tạo sự khoan thai, trầm buồn. Ví dụ: Bước tới Đèo Ngang // bóng xế tà (4/3).

Dòng 1: Vầng

Dòng 2: Quầng

Dòng 3: Tát nước

Dòng 4: Treo

Dòng 5: Tri kỷ

Dòng 6: Nước

Dòng 7: Nghệ thuật

Dòng 8: Trắng ngà

Dòng 9: Sông trăng

Dòng 1: Vầng Dòng 2: Quầng Dòng 3: Tát nước Dòng 4: Treo Dòng 5: Tri kỷ Dòng 6: Nước Dòng 7: Nghệ thuật Dòng 8: Trắng ngà Dòng 9: Sông trăng

1) Mặt

2) Bóng

3) Tuần

4) Vầng

5) Ánh

1 Mặt Trăng

2 Bóng Trăng

3 Tuần Trăng

4 Vầng Trăng

5 Ánh Trăng

1 Mặt Trăng 2 Bóng Trăng 3 Tuần Trăng 4 Vầng Trăng 5 Ánh Trăng

Mỗi buổi chiều, khi mặt trời bắt đầu khuất dần sau rặng tre cuối làng, quê em lại chìm vào một khung cảnh hoàng hôn đẹp đến nao lòng. Ánh nắng vàng cam rực rỡ như tấm lụa mỏng trải dài khắp cánh đồng lúa đang thì con gái, khiến từng bông lúa như ánh lên sắc vàng óng ả. Bầu trời chuyển mình từ xanh thẳm sang tím nhạt, rồi dần dần nhuộm đỏ phía chân trời. Những đám mây lững lờ trôi như đang chơi đùa cùng ánh nắng cuối ngày. Chim chóc ríu rít bay về tổ, vẽ nên những đường cong mềm mại trên nền trời rực rỡ. Trên con đường làng nhỏ, vài bác nông dân thong thả dắt trâu về chuồng, tiếng cười nói vang vọng giữa không gian yên bình. Lũ trẻ con vẫn nô đùa bên bờ ao, tiếng cười trong trẻo hòa cùng tiếng ếch nhái gọi nhau râm ran. Hoàng hôn quê em không chỉ đẹp mà còn mang theo hơi thở của sự thanh bình, của tình quê mộc mạc. Đó là khoảnh khắc khiến em thấy lòng mình dịu lại, thấy yêu hơn từng góc nhỏ nơi em sinh ra và lớn lên.

Chiều xuống, mặt trời như một quả cầu lửa dần dần hạ thấp sau rặng tre xanh. Cảnh hoàng hôn quê em luôn mang một vẻ đẹp yên bình và ấm áp đến lạ kỳ.

Bầu trời chuyển từ xanh nhạt sang đỏ hồng, rồi dần tím thẫm. Những đám mây lững lờ trôi như được nhuộm màu cam rực rỡ, tạo thành những hình thù kỳ lạ khiến em không khỏi tưởng tượng. Mặt trời như đang vẽ nên một bức tranh cuối ngày trước khi chìm hẳn vào màn đêm.

Cánh đồng lúa quê em lúc này hiện lên trong ánh nắng vàng nhạt. Từng làn gió nhẹ thổi qua làm lúa đung đưa như đang vẫy chào tạm biệt ánh mặt trời. Xa xa, mấy chú trâu thong thả trở về chuồng sau một ngày dài làm việc. Tiếng chim gọi nhau ríu rít bay về tổ vang lên trong không gian tĩnh lặng.

Trên con đường làng, người dân bắt đầu trở về sau buổi làm đồng. Các bác, các cô trò chuyện rôm rả, tiếng cười vang vọng khắp xóm nhỏ. Những đứa trẻ như em thì tranh thủ chơi nốt vài trò chơi dân gian trước khi mẹ gọi về ăn cơm.

Cảnh hoàng hôn quê em đẹp như một bức tranh thiên nhiên bình dị mà chan chứa tình người. Dù sau này có đi đâu xa, em vẫn luôn nhớ mãi khoảnh khắc yên bình ấy nơi quê nhà.

mửt

Mỗi buổi chiều, khi mặt trời bắt đầu khuất dần sau rặng tre cuối làng, quê em lại chìm vào một khung cảnh hoàng hôn đẹp đến nao lòng. Ánh nắng vàng cam rực rỡ như tấm lụa mỏng trải dài khắp cánh đồng lúa đang thì con gái, khiến từng bông lúa như ánh lên sắc vàng óng ả. Bầu trời chuyển mình từ xanh thẳm sang tím nhạt, rồi dần dần nhuộm đỏ phía chân trời. Những đám mây lững lờ trôi như đang chơi đùa cùng ánh nắng cuối ngày. Chim chóc ríu rít bay về tổ, vẽ nên những đường cong mềm mại trên nền trời rực rỡ. Trên con đường làng nhỏ, vài bác nông dân thong thả dắt trâu về chuồng, tiếng cười nói vang vọng giữa không gian yên bình. Lũ trẻ con vẫn nô đùa bên bờ ao, tiếng cười trong trẻo hòa cùng tiếng ếch nhái gọi nhau râm ran. Hoàng hôn quê em không chỉ đẹp mà còn mang theo hơi thở của sự thanh bình, của tình quê mộc mạc. Đó là khoảnh khắc khiến em thấy lòng mình dịu lại, thấy yêu hơn từng góc nhỏ nơi em sinh ra và lớn lên.

Mỗi khi hoàng hôn buông xuống, không gian làng quê em lại được bao phủ bởi sắc đỏ hồng của những tia nắng cuối ngày. Khung cảnh mộc mạc, giản dị của làng quê khi hoàng hôn luôn mang đến cho em cảm giác yên bình, dễ chịu. Bầu trời khi hoàng hôn không còn những tia nắng gắt, chói sáng như ban ngày mà nhạt màu dần, mặt trời dần biến mất sau rặng tre làng. Làng quê em như được khoác lên mình chiếc áo mới đẹp đẽ, đó là màu đỏ hồng của mặt trời cuối ngày. Những cơn gió nhè nhẹ thổi qua làm đung đưa những cành cây và mang đến cho con người cảm giác dễ chịu, khoan khoái. Hoàng hôn buông xuống cũng là khi những bác nông dân kết thúc một ngày làm việc mệt nhọc, mọi người cùng nhau trở về nhà. Dù công việc lao động vất vả nhưng khi được trở về nhà, ai nấy đều rất vui vẻ, tiếng nói cười vang rộn một góc đường làng. Khi mặt trời lặn hẳn cũng là khi màn đêm kéo xuống, vạn vật được bao trùm bởi màu đen tuyền của màn đêm. Trong bữa cơm gia đình, mọi người cùng nhau chia sẻ những câu chuyện thú vị trong ngày, bữa cơm ấm áp, tiếng cười nói hạnh phúc, không khí quây quần có lẽ là thời khắc hạnh phúc nhất của mỗi người. Hạnh phúc của người dân quê em cũng giản đơn, bình dị như vậy đấy.

1. Cụm Danh Từ (cụm DT) 👉 Cụm danh từ = Từ trung tâm (danh từ) + các từ phụ trước/sau. Ví dụ: Những bông hoa hồng Một ngôi nhà nhỏ Cái bàn gỗ cũ Ba quyển sách mới Con mèo mướp dễ thương Một học sinh giỏi Những chiếc xe đạp cũ Cái áo dài màu trắng Một con chim nhỏ bé Bức tranh phong cảnh đẹp 2. Cụm Động Từ (cụm ĐT) 👉 Cụm động từ = Động từ chính + phụ từ/trợ từ/bổ ngữ. Ví dụ: Đang chạy nhanh Vừa mới học xong Sẽ đi du lịch Đang làm bài tập Cố gắng học tập Muốn ăn kem Vẫn còn ngủ say Bắt đầu hát Ngừng nói chuyện Tiếp tục đọc sách 3. Cụm Tính Từ (cụm TT) 👉 Cụm tính từ = Tính từ chính + từ phụ trước/sau Ví dụ: Rất đẹp Quá nhanh Hơi buồn Cực kỳ thông minh Vô cùng dũng cảm Khá dễ thương Ít quan trọng Rất lạnh lẽo Hơi khó hiểu Cực xấu 4. 10 câu có chứa từ đồng âm 👉 Từ đồng âm = Giống âm nhưng khác nghĩa. Câu này khó hiểu. / Câu cá ngoài sông. Mẹ em mua một quả cam. / Cầu thủ ghi một quả phạt đền. Cái cò kêu ngoài đồng. / Anh ấy làm cò đất. Tôi thích uống sâm. / Cô ấy có sâm môi. Cái lồng chim rất đẹp. / Anh ấy bị đau lồng ngực Bàn tay sạch sẽ. / Cái bàn gỗ chắc chắn. Cái cân nặng 2 kg. / Cần phải sống cho cân bằng. Con vẹt biết nói. / Anh ấy bị vẹt bài trong phòng thi. Con cua bò ngang. / Anh ấy bị tóm ở trong một cái cua đường. Cái kiềng ba chân. / Cô ấy đeo một chiếc kiềng vàng. 5. 5 ví dụ từ đa nghĩa 👉 Từ đa nghĩa = Một từ nhưng có nhiều nghĩa, các nghĩa liên quan với nhau. Đầu: Đầu người. Đầu năm học. Đầu trang giấy. Chân: Chân người. Chân núi. Chân lý. Mắt: Mắt người. Mắt xích. Mắt lưới. Lá: Lá cây. Lá thư. Lá cờ. Hoa: Hoa hồng. Hoa khôi Hoa tay.