Loại mạch

Hướng

vận chuyển chủ yếu

Chất

được vận chuyển

Nguồn gốc của chất được vận chuyển

Mạch gỗ

- Từ rễ lên thân và lá cây (dòng đi lên).

- Chủ yếu là nước và chất khoáng hòa tan.

- Từ môi trường bên ngoài được hấp thụ vào rễ.

Mạch rây

- Từ lá cây đến các cơ quan cần sử dụng hoặc cơ quan dự trữ của cây (dòng đi xuống).

- Chủ yếu là chất hữu cơ (đường).

- Được tổng hợp từ quá trình quang hợp của cây.

Bộ phận

Đặc điểm

Vai trò trong quang hợp

Phiến lá

Dạng bản mỏng

Giúp tăng diện tích bề mặt → Hấp thu được nhiều ánh sáng hơn.

Lục lạp

Chứa diệp lục

Hấp thu và chuyển hóa năng lượng ánh sáng.

Gân lá

Có nhiều ở phiến lá

- Vận chuyển nguyên liệu (nước, muối khoáng) đến các tế bào lá để thực hiện quá trình quang hợp.

- Vận chuyển sản phẩm của quang hợp (glucose, tinh bột) đến bộ phận khác của cây để sử dụng hoặc dự trữ.

Khí khổng

Có nhiều ở lớp biểu bì (trên bề mặt lá)

Là nơi carbon dioxide (nguyên liệu của quá trình quang hợp) từ bên ngoài vào trong lá và khí oxygen đi từ trong lá ra ngoài môi trường.

Đặc điểm

Con sinh ra có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái

Con sinh ra từ một phần cơ thể mẹ

Con có

các đặc điểm giống hệt mẹ

Con

có những đặc điểm khác mẹ

Sinh sản

ở trùng roi

x

x

Sinh sản

ở cây gừng

x

x

Sinh sản

ở thủy tức

x

x

Phương pháp nhân giống

Áp dụng với các cây

Ưu điểm

Giâm cành

Thường áp dụng để nhân giống đối với một số cây như sắn, mía, các cây hoa (hoa hồng, hoa cúc,…) và cây ăn quả (dâu tằm, chanh,…).

Tạo cây con dễ dàng, nhanh chóng, không tốn chi phí.

Chiết cành

Thường áp dụng để nhân giống các loài cây ăn quả lâu năm như hồng xiêm, cam,…

Duy trì các dặc tính tốt của cây, rút ngắn thời gian sinh trưởng, sớm thu hoạch.

Ghép cây

Thường áp dụng để ghép các cây khác nhau nhưng cùng loài như mít với mít, bơ với bơ,… hoặc đối với các cây cùng giống như cam với bưởi, chanh với bưởi, hoa quỳnh với thanh long,…

Giúp phối hợp các đặc tính tốt của các cây khác nhau theo mong muốn của con người.

Nuôi cấy tế bào, mô

Thường áp dụng đối với những cây khó nhân giống bằng phương pháp thông thường như hoa phong lan, sâm ngọc linh, trầm hương,…

Giúp tạo ra số lượng lớn các cây con đồng đều, sạch bệnh, giữ được các đặc tính tốt của cây mẹ và hiệu quả kinh tế cao.

Chất

dinh dưỡng

Vai trò chính

đối với cơ thể

Thức ăn

chứa nhiều

chất dinh dưỡng

Một số biểu hiện của cơ thể khi bị thiếu hoặc thừa chất dinh dưỡng

Protein

- Cấu tạo tế bào và cơ thể

- Giúp các quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng diễn ra thuận lợi hơn

Thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu,…

- Thiếu protein: cơ thể sẽ gầy, ngừng lớn, chậm phát triển thể lực và tinh thần,…

- Thừa protein: bệnh thừa cân, béo phì, bệnh tim mạch, bệnh gout,…

Carbohydrate

Nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu

- Lúa gạo, ngô, khoai, bánh mì,…

- Thiếu carbohydrate: sút cân và mệt mỏi, hạ đường huyết,…

- Thừa carbohydrate: béo phì, thừa cân.

Lipid

- Dự trữ năng lượng

- Chống mất nhiệt

- Là dung môi hòa tan một số loại vitamin giúp cơ thể hấp thụ được

- Dầu, mỡ, bơ,…

- Thiếu lipid: chậm phát triển chiều cao và cân nặng.

- Thừa lipid: thừa cân, béo phì, bệnh tim mạch,…

Vitamin và chất khoáng

- Tham gia cấu tạo enzyme, xương, răng,…

- Tham gia các hoạt động trao đổi chất của cơ thể

- Hoa quả, rau,…

- Thiếu vitamin: rối loạn chuyển hóa, còi xương,…

- Thừa vitamin: ngộ độc, tiêu chảy, sỏi thận,…

Tên sinh vật

Hiện tượng cảm ứng được ứng dụng

Biện pháp

ứng dụng

Lợi ích

Côn trùng hại cây trồng (bướm, bọ xít,…)

Côn trùng thường bị thu hút bởi ánh sáng

Dùng đèn bẫy côn trùng hại cây trồng

Tiêu diệt các loài côn trùng gây hại cho cây trồng để bảo vệ cây trồng

Chim

Các loài chim thường rất sợ người

Dùng bù nhìn đuổi chim hại cây trồng

Xua đuổi các loài chim gây hại cho cây trồng để bảo vệ năng suất của cây trồng