Bốn câu thơ cuối đã khắc họa 1 cách rõ nét tâm trạng của người tù Cách mạng. Đó là tâm trạng đau khổ, bực bội, uất ức, ngột ngạt nhưng không hề có vẻ bi quan, chán chường, tuyệt vọng của một tâm hồn yếu đuối dễ bị gục ngã, quy phục trước hoàn cảnh. Nhà thơ cảm nhận vẻ đẹp mùa hè bằng chính sức mạnh tâm hồn, bằng tình yêu quê hương tha thiết, yêu cuộc sống tự do đến cháy bỏng "Ta nghe hè dậy bên lòng". Nhịp thơ đang đều đều, êm ái đến câu 8 và 9 bỗng bị ngắt bất thường 6/2, 3/3. Các từ ngữ, hình ảnh đang vui tươi, đến đây bỗng trở nên mạnh mẽ, dữ dội: đập tan phòng, chết uất, ngột... Tất cả để diễn tả tâm trạng u uất, ngột ngạt, bực bội và khát khao sống, khát khao tự do. Bài thơ mở đầu bằng tiếng chim tú hú và kết thúc cũng bằng tiếng chim tu hú. Phải chăng mỗi tiếng kêu của nó là một tín hiệu gợi nhắc về cuộc sống tự do và thân phận tù tội?. Tiếng chim tu hú ở đầu bài là tiếng gọi vào hè náo nức, rộn ràng. Tiếng chim tu hú ở câu thơ kết bài là tiếng kêu có phần như thiêu đốt giục giã, tiếng gọi của tự do, khát vọng da diết thôi thúc lòng người. Bài thơ kết thúc bằng cách mở ra tiếng chim tu hú cứ kêu "như giục giã những hành động sắp tới".

- Nội dung: Tâm sự chán chường, tù túng của tác giả khi phải chịu cảnh tù đày, hướng đến khát vọng tự do, đạp tan các rào cản chắn lối đường cách mạng của nhà thơ.

- Nội dung: Tâm sự chán chường, tù túng của tác giả khi phải chịu cảnh tù đày, hướng đến khát vọng tự do, đạp tan các rào cản chắn lối đường cách mạng của nhà thơ.

Câu 1:

- Hoàn cảnh ra đời: Bài thơ được sáng tác vào tháng 7/1939 khi tác giả đang ở trong nhà lao Thừa Phủ (Huế),được in trong tập “Từ ấy”

- Thể thơ: Thơ lục bát 

- Một thể loại văn học dân gian cũng viết theo thể thơ đó là: Ca dao 

-Tác giả sử dụng phép tu từ cảm thán

Việc sử dụng những câu cảm thán đó có tác dụng bộc lộ cảm xúc của nhân vật(thể hiện sự uất ức, chán ghét cảnh ngục tù của tác giả) trong bài thơ.

-Tiếng chim tu hú ở cuối bài là tiếng chim ngoài trời kêu khi tác giả bị giam cầm, đang thôi thúc tràn ngập vào tận ngõ ngách tâm tối của chốn ngục tù. Tiếng chim như một lời kêu gọi thúc giục tác giả hay tự giải phóng mình đi. Tiếng chim ấy cũng biểu trung cho khác khao tự do mãnh liệt cháy bỏng của người chiến sĩ.

Tham khảo
1. Phương thức biểu đạt chính : Tự sự

2. Câu cảm thán:

- Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!

- Ngột làm sao, chết uất thôi

Công dụng: Làm nổi bật/ Thể hiện tâm trạng của người tù: Ngột ngạt, uất ức, muốn thoát khỏi cảnh ngục tù, trở về với cuộc sống tự do.

3. Bốn câu thơ cuối bài “Khi con tu hú” của Tố Hữu đã khắc họa rõ nét tâm trạng của người tù cách mạng. Bằng việc sử dụng các biểu cảm trực tiếp với rất nhiều từ ngữ giàu sức gợi cảm,những câu cảm thán, tác giả đã thể hiện nổi bật tâm trạng ngột ngạt uất ức cùng niềm khao khát tự do cháy bỏng của người tù. Mùa hè tươi đẹp đầy sức sống tràn ngập ánh sáng, rực rỡ sắc màu, rộn rã âm thanh hiện ra trong tâm tưởng như lời mời gọi tha thiết với thế giới tự do khoáng đạt làm cho người tù càng cảm nhận rõ sự tù túng, ngột ngạt của bốn bức tường giam và càng khao khát tự do mạnh mẽ: “Ta nghe hè dậy bên lòng Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!”. Ôi, niềm khao khát tự do của người tù thật mãnh liệt! Niềm khao khát ấy thể hiện qua ý nghĩ táo bạo, ước muốn hành động mạnh mẽ: muốn đạp tan phòng, phá tan tù ngục để thoát ra ngoài cuộc sống tự do. Nhưng làm sao anh có thể thoát khỏi bốn bức tường khắc nghiệt chỉ với thân tù gầy yếu lại không một tấc sắt trong tay? Vì thế anh càng cảm thấy ngột ngạt uất ức: “Ngột làm sao chết uất thôi Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu”. Với cách sử dụng câu thơ với nhịp ngắt bất thường cùng những động từ mạnh, tính từ miêu tả trạng thái và các từ ngữ cảm thán có sức gợi tả lớn, tâm trạng người tù đã được khắc họa rõ nét. Người tù khao khát ước muốn thoát ra thế giới bên ngoài một cách mãnh liệt. Nhất là khi tiếng tu hú ngoài kia vẫn cứ thôi thúc, giục giã: “Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu” Nếu như tiếng chim tu hú ở khổ đầu bài thơ là tiếng gọi thiết tha của thế giới thiên nhiên mùa hè đầy sức sống, khơi dậy trong lòng nhà thơ niềm yêu đời, yêu cuộc sống tha thiết thì tiếng tu hú ở khổ cuối bài thơ lại gợi niềm chua xót đau khổ, thôi thúc hành động mạnh mẽ.