Câu 2: Thế nào là miễn dịch đặc hiệu, miễn dịch không đặc hiệu?
Thế nào là miễn dịch đặc hiệu, miễn dịch không đặc hiệu?
+ Miễn dịch không đặc hiệu:
- Là miễn dịch tự nhiên mang tính bẩm sinh, không đòi hỏi phải tiếp xúc trực tiếp với kháng nguyên.
- Bao gồm các hàng rào bảo vệ các cơ quan:
* Da, niêm mạc: ngăn không cho vi sinh vật xâm nhập.
* Dịch vị: dịch dạ dày có pH axit phá hủy vi sinh vật mẫn cảm với axit, dịch mật phá hủy lớp vỏ lipit kép của vi sinh vật.
* Hệ thống lông, lông nhung lót đường hô hấp: cản trở vi sinh vật thâm nhập
* Đại thực bào, bạch cầu trung tính: bắt tất cả vật thể lạ xâm nhập cơ thể.
+ Miễn dịch đặc hiệu:
- Là miễn dịch xảy ra khi có kháng nguyên xâm nhập.
- Gồm 2 loại: miễn dịch thể dịch và miễn dịch tế bào.
Phân biệt miễn dịch không đặc hiệu với miễn dịch đặc hiệu.
Tham khảo!
| Miễn dịch không đặc hiệu | Miễn dịch đặc hiệu |
Tính đặc hiệu | Là sự bảo vệ ngay lập tức của hệ thống miễn dịch không cần tiếp xúc với kháng nguyên trước đó | Là miễn dịch hình thành để đáp lại sự xâm nhập của một kháng nguyên cụ thể |
Thành phần | Các hàng rào vật lý, hóa học, thực bào, histamin, phản ứng viêm, sốt, … | Các kháng thể, tế bào lympho |
Thời gian đáp ứng | Phản ứng miễn dịch không đặc hiệu cần thời gian để xảy ra đáp ứng | Phản ứng miễn dịch đặc hiệu xảy ra đáp ứng gần như tức thì |
Tính hiệu quả | Đáp ứng miễn dịch không đặc hiệu ít hiệu quả hơn | Đáp ứng miễn dịch đặc hiệu có hiệu quả hơn |
Phân biệt miễn dịch đặc hiệu và miễn dịch không đặc hiệu.
Miễn dịch không đặc hiệu | Miễn dịch đặc hiệu |
- Có ở tất cả động vật. | - Có ở động vật có xương sống. |
- Ngay từ khi sinh ra đã có, không cần tiếp xúc với kháng nguyên trước đó. | - Hình thành trong đời sống của từng cá thể khi có sự xâm nhập của kháng nguyên. |
- Gồm: hàng rào bề mặt (da, niêm mạc, dịch nhày, các chất tiết,…) và hàng rào bên trong (các tế bào thực bào, tế bào giết tự nhiên, tế bào mast, tế bào tổng hợp các protein kháng bệnh,…). | - Gồm: miễn dịch dịch thể (hình thành kháng thể có tác dụng bất hoạt các tác nhân gây bệnh ở trong thể dịch của cơ thể) và miễn dịch tế bào (các tế bào độc gây chết cho các tế bào nhiễm bệnh). |
- Đáp ứng tức thời nhưng không đặc hiệu (nhận diện các đặc điểm chung của nhiều tác nhân gây bệnh thông qua một số ít thụ thể). | - Đáp ứng chậm nhưng mang tính đặc hiệu đối với từng tác nhân gây bệnh (nhận diện các đặc điểm đặc hiệu của từng tác nhân gây bệnh nhờ nhiều thụ thể). |
- Không hình thành trí nhớ miễn dịch. | - Hình thành trí nhớ miễn dịch. |
Phân biệt miễn dịch không đặc hiệu và miễn dịch đặc hiệu.
- So sánh hai loại miễn dịch:
+ Giống nhau:
Đều nằm trong nhóm phản ứng miễn dịch của hệ thống miễn dịch của cơ thểĐều có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể chống lại mầm bệnh và liên quan đến các tế bào bạch cầu
+ Khác nhau:
| Miễn dịch không đặc hiệu | Miễn dịch đặc hiệu |
Tính đặc hiệu | Là sự bảo vệ ngay lập tức của hệ thống miễn dịch không cần tiếp xúc với kháng nguyên trước đó | Là miễn dịch hình thành để đáp lại sự xâm nhập của một kháng nguyên cụ thể |
Thành phần | Các hàng rào vật lý, hóa học, thực bào, histamin, phản ứng viêm, sốt, … | Các kháng thể, tế bào lympho |
Thời gian đáp ứng | Phản ứng miễn dịch không đặc hiệu cần thời gian để xảy ra đáp ứng | Phản ứng miễn dịch đặc hiệu xảy ra đáp ứng gần như tức thì |
Tính hiệu quả | Đáp ứng miễn dịch không đặc hiệu ít hiệu quả hơn | Đáp ứng miễn dịch đặc hiệu có hiệu quả hơn |
Phân biệt miễn dịch không đặc hiệu và miễn dịch đặc hiệu.
Miễn dịch đặc hiệu: Là miễn dịch hình thành để đáp lại sự xâm nhập của một kháng nguyên cụ thể.
Miễn dịch không đặc hiệu: Là sự bảo vệ ngay lập tức của hệ thông miễn dịch không cần tiếp xúc với kháng nguyên trước đó.
Miễn dịch không đặc hiệu bảo vệ cơ thể chống lại mầm bệnh như thế nào?
Tham khảo!
- Miễn dịch không đặc hiệu thể hiện đáp ứng giống nhau chống lại các tác nhân gây bệnh khác nhau (vi khuẩn, virus, ...). Nếu mầ bệnh từ môi trường vào cơ thể qua hệ tiêu hóa, hệ hô hấp, hệ bài tiết, hệ sinh dục và da thì hàng rào bảo vệ đầu tiên của hệ miễn dịch đã sẵn sàng tiếp đón và tiêu diệt những mầm bệnh này
Miễn dịch không đặc hiệu có đặc điểm nào sau đây?
A. Có tính bẩm sinh
B. Là miễn dịch học được
C. Có tính tập nhiễm
D. Là miễn dịch tập nhiễm nhưng không bền vững, sinh vật chỉ có khả năng kháng bệnh một thời gian ngắn sau khi bị bệnh
Trong miễn dịch không đặc hiệu, cơ thể sẽ được bảo vệ bởi những hàng rào bảo vệ nào?
Tham khảo:
Tuyến phòng thủ đầu tiên đề cập đến các hàng rào có trong cơ thể, chuyên dùng để ngăn chặn mầm bệnh và dị vật xâm nhập. Bao gồm da và niêm mạc (hàng rào vật lý) cũng như các chất bài tiết như chất nhầy, nước bọt, nước mắt và dịch dạ dày (hàng rào hóa học).
- Trình bày cơ chế hoạt hóa tuyến miễn dịch đặc hiệu.
- Cho biết vai trò của miễn dịch dịch thể và miễn dịch qua trung gian tế bào.
Cơ chế hoạt hóa tuyến miễn dịch đặc hiệu:
- Khi tác nhân gây bệnh xâm nhập cơ thể, các tế bào thực bào sẽ tiêu diệt tác nhân gây bệnh và trình diện kháng nguyên trên bề mặt tế bào. Tế bào trình diện kháng nguyên kích hoạt các tế bào $T$ hỗ trợ. Khi được kích hoạt, tế bào $T$ hỗ trợ tăng sinh và kích hoạt tế bào $B$ và $T$ độc thực hiện đáp ứng miễn dịch đặc hiệu.
Vai trò của miễn dịch dịch thể và miễn dịch qua trung gian tế bào:
- Vai trò của miễn dịch dịch thể: Tế bào $plasma$ sản sinh kháng thể để liên kết đặc hiệu và bất hoạt kháng nguyên trong dịch cơ thể giúp các tế bào thực bào dễ dàng bắt giữ và loại bỏ kháng nguyên. Các tế bào $B$ nhớ tạo thành trí nhớ miễn dịch giúp cơ thể chống lại kháng nguyên nhanh và hiệu quả hơn nếu kháng nguyên này lại tiếp tục xâm nhập vào cơ thể.
- Vai trò của miễn dịch qua trung gian tế bào: Tế bào $T$ độc liên kết đặc hiệu với các tế bào bị nhiễm, đồng thời sản sinh $enzyme$ và $perforin$ làm cho các tế bào nhiễm bệnh bị phân hủy.