tham khảo  :

Qua tác phẩm "Sống chết mặc bay" của Phạm Duy Tốn , dường như tác giả đã khắc họa thành công và rõ nét nhất bản chất xấu xa , bỉ ổi của tên quan phụ mẫu trước sinh mạng của người dân hộ đê khốn khổ. Bằng sự khéo léo trong việc vận dụng kết hợp hai phép tương phản và tăng cấp trong nghệ thuật , "Sống chết mặc bay" đã lên án tên quan phụ mẫu "lòng lang dạ thú". Khi con dân mình đang "chân lấm tay bùn , trăm lo nghìn sợ , đem thân hèn yếu mà đối với sức nước" thì quan phụ mẫu lại đang say sưa trong ván bài. Mưa gió và sinh mạng hàng ngàn con người không được chú ý bằng một trăm hai mươi lá bài đen đỏ. Quan chễm chệ ngồi trong đình , đèn thắp sáng trưng , đình cao vững chãi , kẻ hầu người hạ đi lại nhộn nhịp. Bên cạnh quan , bát yến hấp đường phèn , hai bên nào đồng hồ vàng , nhiều vật quý sang trọng khác. Quan như không hề hay biết đến tình cảnh thảm thương của dân chúng. Xây dựng hình ảnh quan phụ mẫu , Phạm Duy Tốn muốn tố cáo bản chất ích kỉ , tàn nhẫn , không có trách nhiệm với nhân dân. Qua đây , ta thấy "Sống chết mặc bay" đã lên án thái độ vô trách nhiệm , bàn quan của tên quan phụ mẫu , đồng thời thấy được niềm cảm thông sâu sắc của tác giả đối với người dân khốn khổ lúc bấy giờ. 

..

Hình ảnh của tên quan phụ mẫu lòng lang dạ sói, vô trách nhiệm, thờ ơ trước tính mạng của người dân đã được tác giả Phạm Duy Tốn thể hiện rất sinh động qua văn bản : "Sống chết mặc bay" (1). Là cha mẹ của dân, có trách nhiệm đi hộ đê giúp dân nhưng lại ngồi trong đình cao, vững chãi chơi tổ tôm (2). Trong đình đèn điện thắp sáng, kẻ hầu người hạ tấp nập cho ta thấy một bầu không khí nhộn nhịp để phục vụ quan ăn uống, nghỉ ngơi (3). Khi quan đánh bài, không khí trong đình bỗng yên tĩnh, ở đây tác giả đã sử dụng nghệ thuật đối lập giữa không khí ngoài đê và trong đình (4). Ngoài đê " mưa gió ầm ầm, nước trút xuống ngày một mãnh liệt, xoáy thúc con đê ngày một yếu " dù vậy trong đình " không khí thật trang nghiêm " không ai dám to tiếng ngoài quan phụ mẫu (5). Quan ngồi uy nghi, chệm chễn, tay trái dựa gối xếp, chân phải duỗi thẳng ra để cho tên người hầu quỳ dưới đất mà gãi (6). Quan đi hộ đê mà mang theo bao người hầu kẻ hạ, cả những đồ dùng xa hoa, đắt tiền : " tráp đồi mồi, ống vôi chạm, đồng hồ vàng, ngoáy tai,... (7). Phép liệt kê của tác giả đã giúp miêu tả được chi tiết các đồ dùng của quan đồng thời cho ta thấy sự ăn chơi hưởng lạc, cuộc sống xa hoa của quan (8). Quan tập trung mọi tâm trí vào việc chơi bài mà không hề để ý đến việc hộ đê cũng như cảnh mưa gió càng lúc càng dữ dội bên ngoài (9). Khi tên nhà quê vào bẩm báo đê vỡ, quan lại sẵn sàng rũ bỏ trách nhiệm, đổ lỗi cho dân "ông cách cổ chúng mày, ... bỏ tù chúng mày" (10). Quan còn đe dọa, không muốn nghe bất cứ tin gì liên quan đến đê vỡ, sai lính đuổi cổ người dân phu ra ngoài để không bị làm phiền (11). Rồi quan lại hướng sự chú ý của mình vào ván bài đang dở, dù đê vỡ, nhà trôi, dân có chết thì cũng không quan trọng bằng việc người ta có bốc đúng quân mà ngài cần hay không (12). Đỉnh điểm của sự vô nhân tính chính là tâm trạng vui sướng của quan khi ù ván bài to, ngài vỗ tay xuống sập rồi kêu to, vừa xòe bài, miện vừa cười nói hả hê (13). Như vậy, lúc nhân dân lâm vào tình cảnh thảm sầu thì cũng là lúc tên quan sung sướng nhất, thật tàn ác làm sao ! (14). Tác giả đã sử dụng phép tương phản và tăng cấp để bộc lộ sự căm phẫn đối với tên quan phụ mẫu vô trách nhiệm và sự thương xót, đồng cảm cho số phận bất hạnh của người dân (15).