Chiến dịch Biên giới thu - đông 1950 (còn được gọi là chiến dịch Lạng Sơn) là một cuộc tấn công của quân đội Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, dưới sự chỉ huy của Võ Nguyên Giáp, vào các căn cứ quân đội Pháp nằm trên khu vực biên giới miền Bắc Việt Nam. 

Lý do ta mở chiến dịch Biên giới thu - đông 1950:

1. Đánh tan kế hoạch "Chiến dịch Lữ đoàn 42" của Pháp: Pháp đã lập kế hoạch tấn công vào khu vực Lạng Sơn và Cao Bằng với mục tiêu tiêu diệt lực lượng Việt Minh. Chiến dịch Biên giới thu - đông 1950 của Việt Minh nhằm đánh đổ và đánh tan kế hoạch tấn công của Pháp.

2. Mở rộng khu vực chiến lược: Chiến dịch này nhằm mở rộng khu vực chiến lược của Việt Minh từ miền Bắc ra miền Trung và Nam, để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức và tiến hành các cuộc kháng chiến tiếp theo.

Kết quả và ý nghĩa của chiến dịch Biên giới thu - đông 1950:

1. Kết quả: Chiến dịch này đã đạt được thành công lớn đối với Việt Minh. Quân đội Việt Minh đã giành được các chiến thắng quan trọng, bao gồm việc giải phóng thành phố Lạng Sơn và tiêu diệt một số căn cứ quân đội Pháp khác trong khu vực.

2. Ý nghĩa:
- Tạo đà cho cuộc kháng chiến chống Pháp tiếp theo: Thành công của chiến dịch này đã tạo đà tích cực và động lực trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Nó cho thấy sức mạnh và khả năng của quân đội Việt Minh, và hỗ trợ tinh thần của người dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh đòi lại độc lập, tự do.

- Gây áp lực và giới hạn hoạt động của quân đội Pháp: Chiến dịch này đã làm suy yếu và gây áp lực lên quân đội Pháp, khiến họ phải sử dụng nhiều nguồn lực và quân sự để chống lại Việt Minh. Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho các cuộc tấn công và chiến dịch khác trong tương lai.

- Nâng cao uy tín và địa vị quốc tế của Việt Nam: Thành công của chiến dịch đã nổi lên trên trường quốc tế, khiến người ta chú ý và tôn trọng Việt Minh như một lực lượng đấu tranh đáng kể. Điều này đã giúp Việt Nam tham gia cộng đồng quốc tế, tạo ra sự ủng hộ và hỗ trợ từ các quốc gia khác trong cuộc chiến.

* Hoàn cảnh lịch sử:

- Thế giới:

     + Hệ thống xã hội chủ nghĩa phát triển mạnh mẽ, Liên Xô trở thành thành trì vững chắc cho phong trào cộng sản và phong trào giải phóng dân tộc toàn thế giới.

     + Cách mạng Trung Quốc thành công, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập (1 - 10 - 1949).

- Trong nước:

     + Nhiều nước công nhận độc lập và thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam.

     + Tương quan lực lượng có lợi cho ta, bất lợi cho Pháp. Mĩ hậu thuẫn cho Pháp và từng bước can thiệp sâu hơn vào chiến tranh ở Đông Dương.

     + Pháp thực hiện kế hoạch Rơve, nhằm tiến công Việt Bắc lần thứ hai, mong giành được thắng lợi để kết thúc chiến tranh.

* Diễn biến:

- Ngày 16 - 9 - 1950, quân ta mở đầu chiến dịch đánh vào Đông Khê với mục đích cô lập Cao Bằng, uy hiếp cứ điểm Thất Khê và phá thế trận phòng thủ của Pháp trên đường số 4.

- Ngày 18 - 9 - 1950, Đông Khê thất thủ, Pháp điều động quân đội từ Bắc Bộ lên thực hiện cuộc “hành quân kép”:

     + Một cánh đánh từ Thất Khê lên nhằm chiến lại Đông Khê, mở lại đường số 4.

     + Một cánh tiến công từ Cao Bằng xuống gặp nhau ở Đông Khê.

- Ngày 22 - 10 - 1950, Pháp rút chay, đường số 4 được giải phóng. Chiến dịch Biên giới kết thúc thắng lợi.

* Kết quả:

- Loại khỏi vòng chiến đấu hơn 8 nghìn tên địch.

- Giải phóng một vùng biên giới Việt - Trung từ Cao Bằng tới Đình Lập.

- Chọc thủng hành lang Đông - Tây của Pháp.

- Kế hoạch Rơve bị phá sản.

* Ý nghĩa:

- Khai thông con đường liên lạc giữa Việt Nam với các nước xã hội chủ nghĩa.

- Mở ra bước phát triển mới trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

- Tiêu diệt một bộ phận lực lượng địch.

- Khai thông con đường liên lạc quốc tế giữa nước ta với Trung Quốc và các nước dân chủ trên thế giới.

- Mở rộng và củng cố căn cứ địa Việt Bắc, tạo điều kiện đẩy mạnh công cuộc kháng chiến.

- Tiêu diệt một bộ phận lực lượng địch.

- Khai thông con đường liên lạc quốc tế giữa nước ta với Trung Quốc và các nước dân chủ trên thế giới.

- Mở rộng và củng cố căn cứ địa Việt Bắc, tạo điều kiện đẩy mạnh công cuộc kháng chiến.

- Tiêu diệt một bộ phận lực lượng địch.

- Khai thông con đường liên lạc quốc tế giữa nước ta với Trung Quốc và các nước dân chủ trên thế giới.

- Mở rộng và củng cố căn cứ địa Việt Bắc, tạo điều kiện đẩy mạnh công cuộc kháng chiến.

Vì tình hình thế giới và Đông Dương thay đổi, có nhiều thuận lợi cho ta mà trong đó tiêu biểu là thắng lợi cách mạng Trung Quốc, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ra đời (1/10/1949), tạo điều kiện cho cách mạng Việt Nam liên lạc, nối liền với các nước trong phe xã hội chủ nghĩa... - Đứng trước hoàn cảnh thế giới có lợi cho cuộc kháng chiến của ta, bất lợi cho Pháp, đế quốc Mĩ ngày càng can thiệp sâu vào cuộc chiến tranh Đông Dương. Nhờ sự giúp đỡ của Mĩ, thực dân Pháp có âm mưu quân sự mới thông qua kế hoạch Rơ-ve. Pháp đã xây dựng được tuyến phòng thủ trên Đường số 4, khóa chặt biên giới Việt - Trung và thiết lập Hành lang Đông - Tây, hòng cắt đứt con đường liên lạc giữa Việt Bắc với đồng bằng Liên khu III và Liên khu IV. Trên cơ sở đó, chúng chuẩn bị mở cuộc tấn công lên căn cứ địa Việt Bắc lần thứ hai... 2. Nhận định “Chiến dịch Biên giới thu - đông 1950 đánh dấu bước ngoặt của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược” là hoàn toàn đúng đắn. Giải thích: Thắng lợi này có một ý nghĩa chiến lược quan trọng làm thay đổi cục diện chiến tranh giữa ta và thực dân Pháp, đẩy quân Pháp ngày càng lún sâu vào thế bị động về chiến lược; tạo ra một chuyển biến căn bản cho cuộc kháng chiến của nhân dân ta, đưa cuộc kháng chiến sang một giai đoạn mới đó là giai đoạn quân và dân ta nắm quyền chủ động chiến lược trên chiến trường chính Bắc Bộ...

- Sau chiến dịch VB thu – đông năm 1947,P bị thất bại trên khắp các chiến trường VN và Đông Dương nên ngày càng lệ thuộc vào Mĩ. Với sự viện trợ của Mĩ, P đã thực hiện  “Kế hoạch Rơ – ve” nhằm “ Khóa cửa biên giới Việt – Trung” bằng cách tawg cường hệ thống phòng ngự trên đường số 4 và “ cô lập Căn cứ địa VB” với đồng bằng lien khu III và VI, thiết lập “Hành lang Đông- Tây”.->tấn công căn cứ địa VB lần 2

- Để phá âm mưu đó, tháng 6/1950, Trung ương Đảng và Chính phủ ta quyết định mở chiến dịch Biên giới, nhằm tiêu diệt mọt bộ phận sinh lực địch, khai thông con đường liên lạc quốc tế giữa ta với TQ và các nước dân chủ trên thế giới, mở rộng và củng cố Căn cứ địa VB, tạo diều kiện đẩy mạnh công cuộc K/C 

Vì tình hình thế giới và Đông Dương thay đổi, có nhiều thuận lợi cho ta : Cách mạng Trung Quốc thắng lợi, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ra đời (1-10-1949), tạo điều kiện cho cách mạng Việt Nam liên lạc, nối liền với các nước trong phe xã hội chủ nghĩa.- Đứng trước hoàn cảnh thế giới có lợi cho cuộc kháng chiến của ta, bất lợi cho Pháp, đế quốc Mĩ ngày càng can thiệp sâu vào cuộc chiến tranh Đông Dương. Nhờ sự giúp đỡ của Mĩ, thực dân Pháp có âm mưu quân sự mới thông qua kế hoạch Rơ-ve. Pháp đã xây dựng được tuyến phòng thủ trên Đường số 4, khóa chặt biên giới Việt - Trung và thiết lập Hành lang Đông - Tây, hòng cắt đứt con đường liên lạc giữa Việt Bắc với đồng bằng Liên khu III và Liên khu IV. Trên cơ sở đó, chúng chuẩn bị mở cuộc tấn công lên căn cứ địa Việt Bắc lần thứ hai.