*Khổ 4
- Biện pháp tu từ điệp ngữ qua từ "Ta làm" được lặp lại 2 lần và "Ta nhập" ở câu thơ thứ 3 như nhấn mạnh ước nguyện cống hiến thiết tha của Thanh Hải
- Phép liệt kê với những hình ảnh ẩn dụ "con chim hót", "cành hoa", "nốt trầm" như cụ thể hơn ước nguyện của tác giả. Đặc biệt, ở đây, hình ảnh con chim, cành hoa đã xuất hiện ở khổ 1 được lặp lại để tượng trưng cho những gì đẹp nhất của mùa xuân thiên nhiên
\(\rightarrow\) Ước nguyện cống hiến những gì đẹp nhất cho cuộc đời
+ Làm con chim để dâng tiếng hót
+ Làm đóa hoa để dâng sắc hương
+ Làm nốt trầm trong bản hòa ca muôn điệu của cuộc đời
(Nốt trầm là âm thấp, cách nói đầy khiêm tốn về 1 thái độ sống đẹp, cống hiến trong sự âm thầm lặng lẽ, không phô trương)
- Đại từ nhân xưng "tôi" ở khổ 1 đến đây được chuyển thành "ta" mang lại sự trang trọng thiêng liêng của ước nguyện đồng thời cho thấy ước nguyện không phải của riêng ai
* Khổ 5
- Hình ảnh "Mùa xuân nho nhỏ" xuất hiện lặp lại ở nhan đề mang ý nghĩa ẩn dụ sâu xa: ước nguyện cao đẹp của tác giả - cống hiến những gì đẹp nhất cho quê hương đất nước để mỗi người là 1 mùa xuân nhỏ, góp vào mùa xuân lớn của đất nước
- Từ láy "nho nhỏ" và "lặng lẽ": sự cống hiến trong âm thầm, sự hi sinh thầm lặng, không phô trương
- Điệp từ "dù là" và hình ảnh hoán dụ "tuổi 20", "khi tóc bạc" khiến âm điệu thơ thiết tha, sâu lắng đồng thời nhấn mạnh ước nguyện cống hiến mãnh liệt của tác giả, vượt qua mọi giới hạn về thời gian, tuổi tác, sức lực
(Gắn với HCST bài thơ, ta càng thấy ước nguyện ấy thiêng liêng, xúc độmh hơn bao giờ hết: 1 con người đã trải qua 2 cuộc kháng chiến, đã cống hiến trọn vẹn sức lực, tuổi xuân của mình cho quê hương; vậy mà, trong những giây phút cuối đời, vẫn không gợn chút riêng tư, lo lắng cho bản thân mà vẫn lặng lẽ, thầm lặng 1 khao khát được cống hiến)
Hướng thụ và cống hiến là hai vấn đề mà chúng ta thường băn khoăn suy nghĩ. Ta phải sống sao cho phải trước tình hình đất nước trong giai đoạn xây dựng hiện nay.
Thanh Hải - một nhà thơ - người cán bộ cách mạng, trước lúc ra đi đã nhắn nhủ với thế hệ chúng ta một bài học về quan niệm sông của người cách mạng qua hai khổ thơ trong bài "Mùa xuân nho nhỏ".
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhó
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù Ta tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Đây là một quan niệm sống tốt đẹp đáng quý mà Thanh Hải đã sống suốt cả cuộc đời của mình. Bằng những lời thơ nhẹ nhàng sâu lắng như nốt nhạc trầm, Thanh Hải đã bày tỏ ước muốn của mình.
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến
Giữa vũ trụ bao la, nhà thơ chỉ ước muốn làm những sinh vật bé nhỏ, con chim nhỏ, cành hoa xinh và nốt nhạc trầm để góp mặt với đời. Điều ước ấy thật khiêm tôn. Tác giả không ao ước làm cái gì lơn lao, vĩ đại mà chỉ xin góp phần nhỏ vào sự nghiệp chung của đất nước. Thanh Hài xem sự cống hiến của mình là một mùa xuân nho nhỏ, ông đã lặng lẽ dâng cho đời Một sự cống hiên âm thầm nhưng không ngừng nghỉ:
Một mua xuân nho nho
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù Ta tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Điệp ngữ "dù là" trong hai câu cuối của khổ thơ đã nhân mạnh điều đó.
Qua những lời thơ thâm trầm ấy, Thanh Hải muốn thế hiện rõ quan niệm của mình. Đừng nghĩ minh quá lớn lao, cho ta là tất cả mà tự cao tự đại. Nhưng cũng đừng nghĩ là mình quá bé nhỏ rồi không cần phải cống hiến. Mà hãy hiểu rằng mỗi người là một mùa xuân nho nhỏ, nhiều mùa xuân nhỏ góp lại sẽ tạo được mùa xuân lớn cho dân tộc.
Mỗi người cống hiến sức xuân của mình cho đất nước tuy nó nhỏ, không ồn ào, không vang xa, nó lặng lẽ âm thầm nhưng lại là cống hiến suốt đời không ngừng nghỉ.
Thanh Hải đã mở ra trước mắt chúng ta một hướng đi tốt đẹp. Hướng đi của tuổi trẻ hôm nay là sống phải biết cống hiến. Đó là trách nhiệm là bổn phận của mỗi con người trong xã hội từ một sinh vật bé nhỏ nhất đến con người thông minh như chúng ta đâu phải có bổn phận với đời.
"Nếu là con chim chiếc lả thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh".
Nhiệm vụ của "chim" là phải cất cao tiếng hát cho đời. coi chiếc "lá" là phải xanh mãi để làm đẹp, để cho bóng mát. Là những sinh vật bé nhỏ mà nó còn biết bổn phận với đời huống chi ta là con người đã "vay" quá nhiều thi phải "trả". Bởi lẽ "sống là cho đâu chi nhận riêng mình". Cho nên ta phải biết cống hiến với niềm hăng say, tự nguyện, âm thầm không cấn ai biết. Nhưng sự cống hiến ấy lại không ngừng nghỉ, công hiến suốt cả cuộc đời. Thanh Hải đã giúp ta nhận thức rõ điều ấy. Đây là cái nhìn rất mới, thể hiện cách sống mới có ý nghĩa tốt đẹp. Thật khác hẳn với quan niệm của người xưa làm việc gì cũng phải phô trương, phải làm chuyện "xẻ núi lấp sông", phải được nổi tiếng đé sử sách ghi tâm. Quan niệm phấn đấu theo chủ nghĩa anh hùng cá nhân ấy đã không còn nữa, mà ta cần phấn đâu để thể hiện chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
Đây đúng là mục đích phấn đấu của chúng ta ngày nay.
Do vậy, nếu ai trong lúc này lại còn muốn phô trương, muốn phát huy chủ nghĩa anh hùng cá nhân thi thật là lạc hậu, thật đáng chê trách. Càng đáng trách hơn là những kẻ chỉ biết hưởng thụ mà không biết cống hiến. Đây là những con người quen sống trong nhung lụa, luôn được sự chở che, chưa bao giờ biết tự đi bằng đôi chân của chính mình. Những kẻ ấy thật là vô dụng, đáng phê phán. Càng nghĩ ta càng thấm thìa lời thơ của Thanh Hải. Khâm phục tấm guơng cống hiến quên mình của tác giả, chúng ta lại càng muốn phấn đấu nhiều hơn để thực hiện tốt lời trăng trối cùa nhà thơ. Nói như vậy không có nghĩa là chúng ta không hưởng thụ, quên hẳn quyền lợi cá nhân. Mà là ta phái biết kết hợp giữa quyền lợi cá nhân và trách nhiệm đối với tập thể một cách thật hài hòa. Với quan niệm mới mỗi chúng ta sẽ tạo cho minh một cuộc sống đàng hoàng hơn, tốt đẹp hơn. Rổi đây mỗi người có một mùa xuân nho nhỏ để dâng cho đời.
Tóm lại, Thanh Hải đã cho chúng ta một nhận thức mới trong cuộc sống. Đây là nhân sinh quan của người cách mạng đáng quý, đáng trân trọng, mà nhà thơ Thanh Hải chính là tấm gương thể hiện nhân sinh quan đó để mọi người soi rọi và phấn đấu noi theo. Chúng ta nguyện cũng sẽ cố gắng hết sức mình để sống tốt hơn, đẹp hơn xứng đáng với những người đi trước.
- Biện pháp tu từ điệp ngữ qua từ "Ta làm" được lặp lại 2 lần và "Ta nhập" ở câu thơ thứ 3 như nhấn mạnh ước nguyện cống hiến thiết tha của Thanh Hải
- Phép liệt kê với những hình ảnh ẩn dụ "con chim hót", "cành hoa", "nốt trầm" như cụ thể hơn ước nguyện của tác giả. Đặc biệt, ở đây, hình ảnh con chim, cành hoa đã xuất hiện ở khổ 1 được lặp lại để tượng trưng cho những gì đẹp nhất của mùa xuân thiên nhiên
→→ Ước nguyện cống hiến những gì đẹp nhất cho cuộc đời
+ Làm con chim để dâng tiếng hót
+ Làm đóa hoa để dâng sắc hương
+ Làm nốt trầm trong bản hòa ca muôn điệu của cuộc đời
(Nốt trầm là âm thấp, cách nói đầy khiêm tốn về 1 thái độ sống đẹp, cống hiến trong sự âm thầm lặng lẽ, không phô trương)
- Đại từ nhân xưng "tôi" ở khổ 1 đến đây được chuyển thành "ta" mang lại sự trang trọng thiêng liêng của ước nguyện đồng thời cho thấy ước nguyện không phải của riêng ai
* Khổ 5
- Hình ảnh "Mùa xuân nho nhỏ" xuất hiện lặp lại ở nhan đề mang ý nghĩa ẩn dụ sâu xa: ước nguyện cao đẹp của tác giả - cống hiến những gì đẹp nhất cho quê hương đất nước để mỗi người là 1 mùa xuân nhỏ, góp vào mùa xuân lớn của đất nước
- Từ láy "nho nhỏ" và "lặng lẽ": sự cống hiến trong âm thầm, sự hi sinh thầm lặng, không phô trương
- Điệp từ "dù là" và hình ảnh hoán dụ "tuổi 20", "khi tóc bạc" khiến âm điệu thơ thiết tha, sâu lắng đồng thời nhấn mạnh ước nguyện cống hiến mãnh liệt của tác giả, vượt qua mọi giới hạn về thời gian, tuổi tác, sức lực
(Gắn với HCST bài thơ, ta càng thấy ước nguyện ấy thiêng liêng, xúc độmh hơn bao giờ hết: 1 con người đã trải qua 2 cuộc kháng chiến, đã cống hiến trọn vẹn sức lực, tuổi xuân của mình cho quê hương; vậy mà, trong những giây phút cuối đời, vẫn không gợn chút riêng tư, lo lắng cho bản thân mà vẫn lặng lẽ, thầm lặng 1 khao khát được cống hiến)
