Nói với con- Y Phương

Nội dung lý thuyết

Các phiên bản khác

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Y Phương (1948) tên thật là Hứa Vĩnh Sước.

- Quên quán: Trùng Khánh - Cao Bằng.

- Năm 1968, ông nhập ngũ, phục vụ trong quân đội đến năm 1981 rồi chuyển về công tác tại sở văn hóa và thông tin tỉnh Cao Bằng.

- Năm 1993 ông là chủ tịch hộ văn nghệ Cao Bằng.

- Năm 2007 ông nhận giải thưởng nhà nước về Văn học nghệ thuật.

- Các tác phẩm tiêu biểu: "Lời chúc", "Người hoa núi", "Đàn then"...

- Thơ ông thể hiện tâm hồn mạnh mẽ, chân thực và trong sáng, cách tư duy giàu hình ảnh của người dân tộc miền núi, mang đậm bản sắc vùng cao.

2. Tác phẩm

a. Hoàn cảnh sáng tác

Bài thơ được sáng tác năm 1980, khi đất nước mới hòa bình thống nhất nhưng còn gặp rất nhiều khó khăn, thiếu thốn.

b. Đề tài của bài thơ

Lòng yêu thương con cái, ước mong thế hệ sau tiếp nối xứng đáng, phát huy truyền thống của tổ tiên, quê hương vốn là một tình cảm cao đẹp của con người Việt Nam ta suốt bao đời nay. Bài thơ Nói với con cũng nằm trong cảm hứng lớn rộng, phổ biến ấy nhưng Y Phương đã có một cách nói xúc động của riêng mình. 

c. Bố cục: Gồm 2 đoạn

- Đoạn 1: Con lớn lên trong tình yêu thương, sự giúp đỡ của cha mẹ, trong cuộc sống lao động của quê hương.

- Đoạn 2: Lòng tự hào về sức sống bền bỉ, mạnh mẽ về truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm mong ước con sẽ kế tục những truyền thống cao quý.

@536576@@92293@

II. Đọc - hiểu văn bản

1. Tình yêu thương của cha mẹ, sự đùm bọc của quê hương đối với con

- Con lớn lên từng ngày trong tình yêu thương, trong sự nâng đón và mong chờ của cha mẹ. Ở 4 câu thơ đầu, bằng các hình ảnh cụ thể, Y Phương đã tạo được không khí gia đình đầm ấm, quấn quýt. Từng bước đi, từng tiếng nói, tiếng cười của con đều được cha mẹ chăm chút, mừng vui đón nhận.

- Con được trưởng thành trong cuộc sống lao động, trong thiên nhiên thơ mộng và nghĩa tình của quê hương:

+ Cuộc sống lao động và tươi vui của "người đồng mình" được nhà thơ gợi lên qua các hình ảnh đẹp: "Đan lờ cài nan hoa - Vách nhà ken câu hát" ( cài, ken vừa miêu tả cụ thể vừa nói lên sự gắn bó, quấn quýt).

+ Rừng núi quê hương thật thơ mộng và nghĩa tình. Thiên nhiên ấy đã che chở, đã nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn, lối sống: "Rừng cho hoa - Con đường cho những tấm lòng".

@536486@

2. Đức tính cao đẹp của "người đồng mình" và mong ước của người cha qua lời tâm tình với con

Qua việc ca ngợi những đức tính của "người đồng mình", nhà thơ dặn dò con cần kế tục, phát huy một cách xứng đáng truyền thống của quê hương..

- "Người đồng mình thương lắm... Không lo cực nhọc": "Người đồng mình" sống vất vả và mạnh mẽ, khoáng đạt, bền bỉ, gắn bó với quê hương dẫu còn cực nhọc, đói nghèo. Từ đó, người cha mong muốn con phải có nghĩa tình chung thủy với quê hương, biết chấp nhận và vượt qua gian nan thử thách bằng ý chí, bằng niềm tin của mình.

- "Người đồng mình thô sơ... Nghe con": "Người đồng mình" mộc mạc nhưng giàu chí khí, niềm tin. Họ có thể "thô sơ da thịt" nhưng không hề nhỏ bé về tâm hồn, về ý chí và ước mong xây dựng quê hương. Chính những con người như thế, bằng sự lao động cần cù, nhẫn nại hàng ngày đã làm nên quê hương với truyền thống, với phong tục tập quán tốt đẹp: "Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương - Còn quê hương thì làm phong tục". Từ đó, người cha mong muốn con biết tự hào với truyền thống quê hương, dặn dò con cần tự tin mà vững bước trên đường đời.

=> Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền được cho con là lòng tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, về truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm tin khi bước vào đời.

@92297@@92298@

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật

- Thể thơ tự do phóng khoáng.

- Cảm xúc cụ thể, rõ ràng, giọng điệu trìu mến, thiết tha.

- Ngôn ngữ hàm súc, nhiều ý nghĩa. Hình ảnh thơ độc đáo sinh động mang đậm bản sắc thơ ca miền núi.

2. Nội dung

Bài thơ thể hiện tình cảm gia đình, ngợi ca truyền thống, niềm tự hào về quê hương, dân tộc mình. Giúp chúng ta hiểu thêm về sức sống và tâm hồn của một dân tộc miền núi, tình cảm đẹp đẽ với quê hương và ý chí vươn lên trong cuộc sống.

@536657@