* Nghĩa thực:
- Sang thu, tiếng sấm đi liền những cơn mưa rào mùa hạ đã yếu dần, không còn đủ sức lay động hàng cây đứng tuổi.
- Hàng cây đứng tuổi chỉ hàng cây đã trải qua bao mùa thay lá, không còn bất ngờ trước tiếng sấm nữa.
* Nghĩa ẩn dụ:
- "Sấm" dùng để chỉ những biến cố, vang động bất thường của cuộc đời, ngoại cảnh của mỗi người.
- "Hàng cây đứng tuổi" là những con người từng trải, giàu kinh nghiệm, không còn sợ sấp ngã trước những khó khăn, thử thách, sóng gió cuộc đời.
* Nghĩa ẩn dụ (mở rộng):
- "Sấm" ở đây là những khó khăn, thử thách mà dân tộc Việt Nam đã trải qua trong hai cuộc kháng chiến chống Mĩ và Pháp.
- "Hàng cây đứng tuổi" chỉ đất nước, con người Việt Nam vượt qua khó khăn, thử thách trong hai cuộc kháng chiến chống Mĩ và Pháp, vững vàng đi lên xây dựng Tổ quốc ngày càng giàu mạnh
=> Kết hợp nghệ thuật ẩn dụ "sấm", "hàng cây đứng tuổi" và bao nỗi suy tư của mình, Hữu Thỉnh đã góp phần làm cho hai câu thơ cuối thêm nhiều ý nghĩa sâu sắc, in dấu trong lòng người đọc một ấn tượng khó phai mờ về một mùa thu tha thiết, nồng hậu và cả mùa hạ sôi động của dĩ vãng
