Lượm

Ở nước ta, ai cũng biết rất nhiều những anh hùng đã hy sinh để bảo vệ và giành lại độc lập cho đất nước. Nhưng trong số các anh hùng đó, người mà em và bao các bạn thiếu nhi như em rất thán phục và cần noi gương chính là nhân vật Lượm trong văn bản "Lượm" của nhà thơ Tố Hữu.

Lượm là một cậu bé thanh mảnh, nhỏ nhắn. Cậu có đôi chân thật nhanh nhẹn. Đặc biệt, Lượm luôn đội chiếc mũ ca lô trên đầu, lệch về một phía trông thật ngộ nghĩnh và đáng yêu. Chú liên lạc này luôn đeo một cái xắc xinh xinh trên vai trông rất ra dáng “cán bộ”. Đó cũng là một cậu bé rất yêu đời. Mồm cậu luôn huýt sáo như những con Chim Chích đang hót vang lưng trời. Tuy công việc của người chiến sĩ nhỏ rất nguy hiểm nhưng cậu rất yêu thích công việc mà mình đã lựa chọn. Lượm rất lạc quan trong khi làm nhiệm vụ. Cậu nhảy nhót trên đường, vừa đi, vừa nhảy, cười tít cả hai mắt. Ngày qua ngày, Lượm như một con chim đang hướng tới Mặt Trời rực rỡ.

Lượm không sợ nguy hiểm. Cậu đã vượt qua bom đạn để đưa những bức thư khẩn cực kỳ quan trọng cho các đơn vị khác. Rồi cho đến một ngày, Lượm đi liên lạc trên một con đường làng quê vắng vẻ. Những bông lúa chín vàng đã làm Lượm ngây ngất trong mùi thơm ngọt ngào. Cái mũ ca nô của chú bé nhấp nhô trên đồng. Lượm bị phát hiện, thế là những tiếng súng vang lên. Đạn bay vun vút như đan chéo vào nhau đuổi theo chú bé. Lượm chạy như bay nhưng vẫn không tránh được những viên đạn của địch. Chú bé ngã xuống, tay vẫn nắm chặt bông lúa.

Lượm thật xứng đáng là một tấm gương sáng cho các thế hệ thiếu nhi đồng trong hiện tại và trong tương lai noi theo.

Đối với lứa tuổi học sinh chúng ta thì chắc hẳn không ai không biết đến bà thơ Lượm do Tố Hữu – nhà thơ cách mạng biểu của Việt Nam sáng tác. Bài thơ đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc hình ảnh Lượm, một cậu bé thiếu nhi hy sinh vì nhiệm vụ trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Cậu bé dường như rất vui thích và rất tự hào khi mình đã được phục vụ kháng chiến khi chỉ là một cậu bé rất nhỏ. Chẳng thế mà nhìn cậu lúc này xem cậu đi thoăn thoắt cái đầu cậu lại nghênh nghênh với chiếc mũ ca nô đặc trưng của các chiến sĩ liên lạc nhưng lại được chú đội lệch sang hắn một bên thể hiện Lượm là một cậu bé rất tinh nghịch và rất trẻ trung, yêu đời. Đến những câu thơ cuối, vẫn hình ảnh vô tư hồn nhiên ấy, nhưng Lượm lại hiện lên như những người chiến sĩ giải phóng quân thực thụ, dù mưa bom bão đạn xung quanh, cái chết rình rập nhưng cậu bé không hề sợ hãi. Trước nhu cầu truyền thông tin “thượng khẩn”, lòng yêu tổ quốc giúp cậu vượt lên mọi nỗi lo sợ, kể cả an toàn mạng sống “Sợ chi hiểm nghèo”. Lượm đã hi sinh anh dũng khi đang làm nhiệm vụ trong cảnh mưa bom bão đạn, cậu đã hi sinh trên đất mẹ quê hương – 1 sự hi sinh thiêng liêng cao cả, một tấm gương sáng mà thế hệ chúng ta phải noi theo.

Nói đến Lượm người ta không thể nào quên một hình ảnh chú đội viên loắt choắt, cái mũ ca lô đội lệch:

“ Chú bé loắt choắt

Cái xắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch

Mồm huýt sáo vang

Như con chim chích

Nhảy trên đường vàng”

Tác giả đã sử dụng các từ láy như loắt choắt, xinh xinh, thoăn thoắt, nghênh nghênh được dùng rất gợi hình, gợi cảm cùng với nhịp thơ nhanh làm toát lên một cậu bé nhanh nhẹn, tinh nghịch và vô cùng đáng yêu .

Có lẽ, chỉ thật sự yêu mến chú bé tác giả mới lột tả hết được cái tinh thần sự đáng yêu của một chú bộ đội nhỏ được so sánh như con chim chích luôn vui vẻ và luôn hát ca.

Với Lượm đi làm nhiệm vụ liên lạc là niềm vui, là sự tự do, thích thú. Chứ không phải là mệt nhọc hay nguy nan.

“ Cháu đi liên lạc

Vui lắm chú à

Ở đồn mang cá

Thích hơn ở nhà”

Sự hồn nhiên trong cách trả lời “ Ở đồn mang cá. Thích hơn ở nhà” Lượm như con chim sổ lồng bay được tự do làm điều mình thích. Với nụ cười híp mí và má đỏ bồ quân. Sự tinh nghịch và đáng yêu được khắc họa rõ nét qua cử chỉ và hành động của Lượm. Và câu chào: “ Thôi chào đồng chí! Cháu đi xa dần” Lượm cũng như một người lính can trường khi ra trận.

Ấn tượng mãi về một cậu bé,đáng yêu tinh nghịch và hồn nhiên ấy thì bỗng có tin dữ Lượm hi sinh . Câu thơ bốn tiếng bỗng dưng bị ngắt ra thành hai tiếng:

“Ra thế

Lượm ơi!…”

**Hoàn cảnh ra đời:

- Bài thơ "Lượm" được tác giả Tố Hữu sáng tác vào năm 1949 khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đang ở giai đoạn vô cùng ác liệt

*Nội dung:

- Bằng sự kết hợp giữa tự sự, miêu tả, biểu cảm. Nhà thơ Tố Hữu đã khắc họa hình ảnh chú bé Lượm hồn nhiên, vui tươi, dũng cảm. Mặc dù Lượm đã sinh vì nhiệm vụ kháng chiến nhưng hình ảnh của em vẫn còn in đậm mãi trong lòng mỗi người và trong quê hương đất nước

_Hoàn cảnh ra đời:

- Bài thơ " Lượm " được tác giả Tố Hữu sáng tác vào năm 1949 khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đang ở giai đoạn vô cùng ác liệt.

_Nội dung:

- Bằng sự kết hợp giữa tự sự, miêu tả, biểu cảm. Nhà thơ Tố Hữu đã khắc họa hình ảnh chú bé Lượm hồn nhiên, vui tươi, dũng cảm. Mặc dù Lượm đã sinh vì nhiệm vụ kháng chiến nhưng hình ảnh của em vẫn còn in đậm mãi trong lòng mỗi người và trong quê hương đất nước.

- Hoàn cảnh ra đời: Ngày 20/12/1946, ta và Pháp đánh nhau ở Huế. Đến tháng 2 năm 1947, mặt trận Huế vỡ tan, quân ta chuyển lên chiến khu, đánh du kích. Lú đó, nhà thơ Tố Hữu vừa ở HN về Huế, tình cờ gặp chú bé liên lạc Lượm. Ít lâu sau, nhà thơ nghe tin Lượm đã hi sinh anh dũng trên miền quê của TỔ quốc. Quá xúc động nên nhà thơ đã sáng tác bài "Lượm" - đúng như tên của chú bé.

- Nội dung chính: Bn xem trên ghi nhớ (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 77).

Chú bé Lượm, một chú bé “loắt choắt” với “cái xắc xinh xinh”, “cái chân thoăn thoắt”, “cái đầu nghênh nghênh”, “ca lô đội lệch”, “mồm huýt sáo vang”, khiến tác giả liên tưởng đến hình ảnh “con Chim Chích nhảy trên đường vàng”. Chim Chích là loài chim gần gũi với hình ảnh những làng quê Việt Nam. Chim Chích nhỏ nhưng nhanh nhẹn, rất đáng yêu. So sánh hình ảnh chú bé Lượm với hình ảnh con chim chích, nhà thơ đã gợi lên dáng vẻ nhỏ nhắn, hoạt bát, tinh nghịch của chú. Không chỉ vậy, đó còn là “con Chim Chích nhảy trên đường vàng”. Hình ảnh “đường vàng” gợi đến hình ảnh con đường đầy nắng vàng mà chú bé Lượm đang tiến bước. “Con đường vàng” ấy cũng chính là con đường vinh quang của cách mạng mà Lượm đang dũng cảm bước đi.

Tác dụng: Tăng tính gợi hình gợi cảm cũng như tính biểu cảm cho bài thơ, làm cho bài thơ thêm sinh động

Thêm nhá
Ý nghĩa:Hình ảnh chú bé Lượm trong những câu thơ trên đã được lặp lại ở cuối bài thơ, đó giống như những dòng hồi ức, những dòng tưởng niệm về người đồng chí nhỏ của tác giả. Hình ảnh chú bé hồn nhiên, đáng yêu ngân vang mãi trong những dòng thơ cuối bài như một lời nhắn nhủ: Lượm sẽ còn sống mãi trong trái tim mỗi chúng ta.

Gợi ý :

1. Về giá trị biểu cảm:

- Tỉ lệ từ láy khá cao trong hai khổ thơ.

- Những từ láy làm rõ được tính cách của Lượm.

- Những từ láy thể hiện thái độ của nhà thơ mến yêu, trân trọng đối tượng miêu tả.

- Nhờ sử dụng từ láy đúng lúc, đúng chỗ, đúng mức, Lượm trở nên chú bé sinh động, đáng yêu.

2. Về cách so sánh:

- Chú bé Lượm được so sánh với chim chích.

- Con đường cách mạng được so sánh ngầm: đường vàng.

- Nhờ so sánh chính xác và độc đáo, Lượm càng trở nên rất đáng mến yêu.

“Thơ chỉ tràn ra khi trong tim ta cuộc sống đã thật đầy” (Tố Hữu). Không biết hình ảnh non tơ mà chói ngời sắc đỏ của những Trần Quốc Toản, Kim Đồng, Vừ A Dính, Lí Tự Trọng... đã thấm đượm trong Tố Hữu-con người có tâm hồn, có tấm lòng “trang trải với trăm nơi” ấy - tự bao giờ để rồi vụt sống lên, cựa quậy, kết tinh lại trong Lượm - hình tượng chú bé liên lạc trong kháng chiến chống Pháp:

Chú bé loắt choắt

Cái xắc xinh xinh

Chao ôi! Chú bé Việt Nam! Một chú bé gọn thon lỏn, hơi gầy gò nhưng có gì như lanh lợi, tinh nghịch. Lượm đấy! Như con thoi trên thảm lúa xanh mơn mởn, cái vóc dáng “loát choắt” ấy vụt chạy đến rồi lại chạy đi, mang theo những cánh thư trong chiếc xắc “xinh xinh”. Bên cạnh em, dường như mọi vật đều trở nên tí hon, ngộ nghĩnh vô cùng. Chiếc xắc đựng bao tài liệu quan trọng, bao “điện khẩn” vẫn gọn nhẹ biết mấy! Nó đập đập bên hông theo từng bước chân “thoăn thoắt”. Đôi chân mảnh khảnh ấy lướt nhanh trên mặt đất, không, nó bay đi thì đúng hơn. Chân đi không bén đất nữa! Nhưng đẹp hơn tất cả vẫn là tư thế “nghênh nghênh” đầy tự hào, vui sướng, hân hoan của em. Chú bé nhỏ tí hon dường như bị sóng lúa ào ạt che lấp, chỉ còn “cái đầu” mang “ca lô đội lệch” là vẫn “nghênh nghênh”. Mai-a-côp-xki từng so sánh việc chọn chữ của nhà thơ với khai thác chất hiếm ra-đi-um:

Lấy một gam

phải mất hàng năm lao lực

Lấy một chữ

phải mất hàng tấn quặng ngôn từ

Giờ đây ta mới thấm thìa! Bốn câu thơ, bốn từ láy. Thật hiếm khi đội quân từ láy tinh nhuệ của tiếng Việt được huy động hùng mạnh đến thế. In sâu trong ta, hiện lên trước mắt ta một bé Lượm, một Ga-vơ-rôt nhỏ nhắn, hồn nhiên, dũng cảm vùn vụt lao di bất chấp những cơn mưa bom bão đạn rạch nát bầu trời. Mà dường như không cần một sự cốgắng toát mồ hôi nào, hết sức nhẹ nhàng, thanh thản, lại còn “huýt sáo vang” nữa chứ. Thật là thú vị hình ảnh so sánh của Tố Hữu:

Như con chim chích

Nhảy trên đường vàng

Chim chích, con chim thân thuộc của làng quê Việt Nam, con chim bé nhỏ, lanh lợi mà người ta hầu như chỉ nhận biết sự có mặt của nó qua chùm âm thanh chiu chít vang lên sau luỹ tre làng, giờ sẽ trở thành bất tử trong hình ảnh Lượm. Và con đường đồng kia trong phút chốc trở thành “đường vàng”. Vàng bởi rơm rạ phơi ra? Bởi ánh nắng trời? Hay bởi chính vầng hào quang tỏa ra từ những bước chân thoăn thoắt của vị “chiến thần” tí hon? Nếu cắt riêng khổ thơ ra thì đây chỉ là những '“vần thơ tươi xanh” chứ không còn “lửa cháy” nữa. Ai bảo đây không phải là chú bé trên đường đi học? Ai không cảm nhận được âm hưởng thanh bình của cuộc sống? Nhưng không, chiến tranh là chiến tranh. Cánh chim mảnh mai bé nhỏ kia đang đối đầu với cái chết rình rập quanh đây, vậy mà nó vẫn hồn nhiên, vui nhộn lạ thường. Sức mạnh Việt Nam là thế đó:

Việt Nam, người là ai có sức mạnh thần kì

Với cái chết không bao giờ chịu chết.

Lượm đâu đã “thôi rồi” sau cái phút “bỗng loè chớp đỏ” kia!

Không phải là vô tình mà hai khổ thơ trên lại được lặp lại để kết thúc bài thơ. Với hàng loạt từ láy giàu sức biểu cảm, với nghệ thuật so sánh độc đáo, Tố Hữu đã thành công khi khắc hoạ hình tượng chú bé liên lạc dũng cảm. Lượm sống với chúng ta, sống giữa chúng ta, sống trong chúng ta là vì vậy!

~ Chúc bn học tốt!~

Đây bạn :Lượm đã hy sinh anh dũng nhưng Lượm vẫn còn sống mãi trong trái tim mọi người :

ượm đã hy sinh anh dũng như một chiến sĩ thực thụ ở trên, nhà thơ còn gọi em bằng cháu, và ở đây khi kể lại cảnh Lượm hy sinh. Tố Hữu đã gọi chú bàng những lời xưng hô trang trọng: Chú đồng chí nhỏ và có tới hai lần gọi như thế. Việc làm của em, sự hy sinh cao đẹp của em khiến em xứng đáng được nhà thơ gọi như thế. Phải chăng đó là lòng cảm phục của một cán bộ cách mạng đối với một em thiếu nhi anh hùng.

Nhưng rồi cuối cùng, tình cảm công dân ấy lại quay về tình chú - cháu. Nhà thơ lại gọi Lượm bằng tiếng cháu thân thương khi miêu tả cái chết đẹp đẽ cua em giữa đồng lúa quê hương:

Cháu nằm trên lúa

Tay nắm chặt bông

Lúa thơm mùi sữa

Hồn bay giữa đồng...

Cánh đồng quê hương như vòng nôi, như vòng tay của mẹ, ấm êm dịu dàng đón em vào lòng. Em chết mà tay vẫn nắm chặt bông lúa, quê hương và hương lúa vẫn bao bọc quanh em như ru em vào giấc ngủ đẹp của tuổi thơ anh hùng. Em chết mà hồn bay giữa đồng, vừa thiêng liêng vừa gần gũi biết bao! Không yêu mến, xót thương, cảm phục Lượm thì không thể miêu tả một cái chết hồn nhiên và lãng mạn đến như thế! Đó là cái chết của những thiên thần nhỏ bé. Thiên thần nhỏ bé ấy đã bay đi để lại bao tiếc thương cho chúng ta

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, thiếu nhi Việt Nam hăng hái làm theo lời dạy của Bác Hồ: Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, Tùy theo sức của mình. Nhiều bạn đã hi sinh tuổi thơ trong sáng cho sự nghiệp đấu tranh bảo vệ chủ quyền độc lập, tự do của dân tộc. Hình ảnh chú bé liên lạc hồn nhiên, dũng cảm trong bài thơ Lượm của Tố Hữu đã để lại trong em niềm cảm phục sâu sắc.

Lượm theo bộ đội làm liên lạc hồi đầu kháng chiến (cuối năm 1946). Lúc này, Pháp chưa đánh rộng ra. Quân ta đóng ở đồn Mang Cá một cứ điểm quan trọng của Huế. Trong một trận tấn công vào đồn giặc, Lượm hi sinh. Tác giả biết tin, vô cùng xúc động và đã sáng tác nên bài thơ này (1949).
Bằng cách kết hợp miêu tả với kể chuyện và biểu hiện cảm xúc, nhà thơ đã khắc họa sinh động hình ảnh chú bé Lượm hồn nhiên, vui tươi, hăng hái và dũng cảm.

Thể thơ bốn chữ cùng với nhiều từ láy có giá trị gợi hình và giàu âm điệu đã góp phần tạo nên thành công trong nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật.
Mở đầu bài thơ, tác giả dựng lại khung cảnh buổi gặp gỡ đáng nhớ giữa hai chú cháu:

Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè.

Cuộc gặp gỡ đáng nhớ bởi nó diễn ra trong thời gian, không gian đặc biệt: Ngày Huế đổ máu. Huế đổ máu, Huế chiến đấu ác liệt để ngăn chặn bàn chân xâm lược của giặc Pháp vì chúng muốn chiếm lại nước ta. Ngày ấy là ngày mọi người không thể nào quên. Hoàn cảnh điển hình đó càng tô đậm thêm tính cách của nhân vật Lượm.

Trang phục của Lượm giống như trang phục của các chiến sĩ Vệ quốc bởi Lượm cũng là một chiến sĩ thực sự. Nhưng Lượm còn rất bé nên cái xắc đeo bên mình cùng chỉ xinh xinh. Chiếc mũ ca lô đội lệch bộc lộ vẻ tinh nghịch và hiếu động.
Lượm được nhà thơ miêu tả với tấm lòng yêu mến chân thành:

Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng…

Dáng Lượm loắt choắt, đã nhỏ lại gầy nhưng nhanh nhẹn và tinh nghịch. Chân thì thoăn thoắt, rất nhanh và rất nhẹ. Đầu nghênh nghênh, lúc nghiêng bên này, lúc nghiêng bên kia. Nhịp thơ nhanh gợi lên hình ảnh chú bé vui tươi, nhí nhảnh, yêu đời.

Đặc điểm bên ngoài phần nào đã thể hiện tính cách bên trong của Lượm. Ca lô không chịu đội thẳng mà đội lệch. Miệng luôn huýt sáo vang. Lượm chẳng khác nào như con chim chích bé nhỏ nhảy trên đường vàng.

Loading... Lượm hồn nhiên kể chuyện: Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà Bấy giờ, cái gian khổ của kháng chiến trường kì chưa tới. Mọi người đang sống trong không khí phấn khởi hào hứng của độc lập, tự do sau Cách mạng tháng Tám. Cái vui của Lượm bắt đầu từ niềm vui của đất nước, của dân tộc. Lượm vui trong lòng, vui ngoài nét mặt, dáng điệu, cử chỉ, lời nói. Tưởng chừng cái xắc cũng vui lây, cũng nhún nhảy theo nhịp chân của chú bé. Đeo xắc là dấu hiệu của người làm cán bộ. Lượm thấy oai lắm, ra vẻ lắm nên tỏ ra rất tự hào. Giống như các bạn cùng lứa tuổi, Lượm rất hiếu động. Đặc điểm này đã được hướng vào những công việc có ích cho kháng chiến. Hình ảnh Lượm lúc chia tay tác giả thật đẹp và đầy sức sống: Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân Cả câu: Thôi chào đồng chí! cũng mang dấu ấn của niềm vui. Lượm chào chú bằng đồng chí, rất tinh nghịch, dí dỏm, mà cùng rất nghiêm túc, bởi Lượm đã tham gia kháng chiến. Đoạn thơ dùng thể thơ bốn chữ, nhịp nhanh, cùng nhiều từ láy (loắt choắt, thoăn thoát, nghênh nghênh) góp phần thể hiện hình ảnh Lượm – một em bé liên lạc hồn nhiên, vui tươi) say mê tham gia công tác kháng chiến thật đáng mến, đáng yêu. Câu chuyện của Lượm trong chuyến đi liên lạc cuối cùng được kể qua lời của người kể với những cảm xúc đau xót, tiếc thương, tự hào được biểu hiện trực tiếp và qua cả cách nhìn, cách miêu tả. Khi nghe tin Lượm hi sinh, tác giả đau đớn thốt lên: Ra thế Lượm ơi!… Kỉ niệm về cuộc gặp gỡ với chú bé liên lạc còn tươi nguyên trong lòng nhà thơ thì bỗng dưng có tin chẳng lành. Câu thơ bình thường bỗng nhiên bị ngắt làm đôi. Ám hiệu ngập ngừng và dấu chấm than thể hiện tâm trạng ngạc nhiên và xúc động đến bàng hoàng. Tác giả hình dung ra tình huống hi sinh của Lượm thật cụ thể. Cũng như bao lần đi làm nhiệm vụ, Lượm dũng cảm, nhanh nhẹn, hăng hái và đầy quyết tâm, không nề nguy hiểm: Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao
Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo Chiến trường đầy khói lửa nhưng Lượm vẫn xông pha làm nhiệm vụ. Bỗng lòe chớp đỏ, Thôi rồi Lượm ơi! Kể lại, hình dung lại sự việc mà tưởng chừng như tác giả đang tận mắt chứng kiến cái giây phút đau đớn ấy nên không kiềm chế được, tự đáy lòng bật thốt lên tiếng kêu đau đớn. Câu thơ như tiếng nấc nghẹn ngào đầy xót thương và cảm phục của tác giả của chúng ta trước cái chết bất ngờ của người chiến sĩ nhỏ. Chú bé đã hi sinh anh dũng giữa tuổi thiếu niên hồn nhiên, tươi trẻ đầy hứa hẹn. Nhà thơ không dừng lâu ở nỗi đau xót mà ông cảm nhận rằng sự hi sinh của Lượm rất đỗi thiêng liêng, cao cả. Chú như một thiên thần bé nhỏ yên nghỉ trên cánh đồng quê hương. Lượm đã hóa thân vào đất mẹ: Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng… Bao quanh Lượm là sự sống mơn mởn đang lên. Hương lúa thơm như mùi sữa mẹ. Sự hi sinh của Lượm vô cùng nhẹ nhàng, thanh thản. Câu thơ: Hồn bay giữa đồng khẳng định tinh thần bất tử của Lượm. Lượm đã chết cho quê hương xứ sở. Câu thơ Lượm ơi, còn không? là một câu hỏi tu từ được tách ra thành một khổ thơ riêng có tác dụng nhấn mạnh, đặc tả nỗi đau đớn xót xa và niềm bâng khuâng, nhớ tiếc khôn nguôi của tác giả. Hai khổ thơ cuối lặp lại như một điệp khúc khắc sâu hình ảnh đẹp đẽ của Lượm trong tâm hồn mọi người: Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng…

Lượm là bài thơ hay trong số những bài viết về tuổi nhỏ Việt Nam hồn nhiên, dũng cảm. Em thấy Lượm rất xứng đáng với những gương sáng của thanh thiếu niên thế hệ trước như Lí Tự Trọng, Kim Đồng; xứng đáng là đàn anh của những anh hùng dũng sĩ thiếu niên như Nguyễn Bá Ngọc, Kpa Klơng, Nguyễn Văn Hòa… thời đánh Mĩ.

Nhà thơ Tố Hữu sáng tác bài Lượm vào năm 1949, in trong tập thơ Việt Bắc. Bài thơ đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc hình ảnh Lượm, một em bé thiếu nhi hy sinh vì nhiệm vụ trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Lượm là bài thơ tự sự - trữ tình kể về cuộc đời ngắn ngủi nhưng rất anh dũng của chu bé liên lạc, hồn nhiên, nhí nhảnh, yêu đời, dũng cảm đã ngã xuống để bảo vệ sự bình yên cho chính mảnh đất quê hương mình. Hình ảnh nhân vật Lượm xuyên suốt trong bài thơ.

Trong năm khổ thơ đầu, bằng cái nhìn trìu mến thân thương, tác giả đã miêu tả một chú bé rất đáng yêu:

Chú bé loắt choắt

Cái xắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh.

Ca nô đội lệch

Mồm huýt sáo vang

con chim chích

Nhảy trên đường vàng...

Nhắc đến Lượm, người đọc nhớ đến hai khổ thơ này, bởi đây là hai khổ thơ đầy ấn tượng về một chú bé liên lạc nhỏ nhắn, xinh xinh, nhanh nhẹn hồn nhiên, nhí nhảnh vui tươi. Những từ láy loát choắt, xinh xinh, thoăn thoát, nghênh nghềnh được dùng rất gợi hình gợi cảm, cùng với thể thơ bốn chữ và nhịp thơ nhanh, tạo âm hưởng vui tươi, nhí nhảnh rất phù hợp với một chú bé như Lượm. Một hình ảnh so sánh đẹp như con chim chích - nhảy trên đường vàng... gợi lên trước mắt chúng ta một chú bé hồn nhiên yêu đời. Thật thú vị! Nhà thơ Lê Đức Thọ cũng có bài thơ Em bé liên lạc, ông cũng hình dung em như một con chim non vui tươi ở những câu kết:

Ngày mai trên quãng đường trắng

Có em bé lại dẫn đường bên anh.

Miệng cười chân bước nhanh nhanh,

Như con chim nhỏ trên cành vui tươi.

Có lẽ không còn hình ảnh nào có thể thay thế cho được hình ảnh con chim nhỏ và chỉ có hình ảnh này mới thể hiện được vẻ đẹp trẻ thơ của chú bé liên lạc. Bao trùm lên tất cả là cái tình của nhà thơ, cái nhìn trìu mến, thân thương của tác giả đối với chú bé. Phải yêu quí Lượm lắm thì mới miêu tả Lượm hay đến như vậy!

Người đọc yêu biết bao cái cười híp mí, má đỏ bồ quân của chú, nhưng càng yêu hơn niềm vui được tham gia kháng chiến của chú bé:

Cháu đi liên lạc Vui lắm chú à Ở đồn Mang Cá Thích hơn ở nhà!

Nhà thơ miêu tả Lượm vui như con chim sổ lồng. Cái ý đi làm liên lạc thích hơn ở nhà, đúng là niềm vui của con chim sổ lồng. Đó là niềm vui chung của cả thế hệ trẻ sau Cách mạng tháng Tám, chứ không riêng gì của chú bé Lượm

Đáng yêu hơn là tiếng chào: Thôi chào đồng chí vừa tinh nghịch dí dỏm, lại vừa đứng đắn nghiêm trang, bởi em đã tham gia kháng chiến như mọi người, như chú của em vậy. Trong tiếng chào ấy ta thấy vang lên một niềm tự hào kiêu hãnh rất trẻ con, và rất đáng yêu-của Lượm.

Ấn tượng của cuộc gặp gỡ vẫn còn giữ nguyên vẹn nét đẹp đẽ, vui tươi, ấm áp trong lòng tác giả, thì bỗng nhiên có tin Lượm hy sinh. Câu thơ bốn tiếng được ngắt làm hai dòng, bị gãy đôi như một tiếng nấc:

Ra thế

Lượm ơi!

Đó là nỗi sửng sốt, xúc động đến nghẹn ngào. Và nhà thơ hình dung ngay ra cảnh tượng chú bé hy sinh trong khi đang làm nhiệm vụ:

Một hôm nào đó Như bao hôm nào Chú đồng chí nhỏ Bỏ thư vào bao Vụt qua mặt trận Đạn bay vèo vèo Thư để “thượng khẩn”

Sợ chi hiểm nghèo?

Để rồi lại nghẹn ngào gọi em một lần nữa:

Bỗng lòe chớp đỏ

Thôi rồi Lượm ơi!

Chú đồng chí nhỏ

Một dòng máu tươi!

Lượm đã hy sinh anh dũng như một chiến sĩ thực thụ ở trên, nhà thơ còn gọi em bằng cháu, và ở đây khi kể lại cảnh Lượm hy sinh. Tố Hữu đã gọi chú bàng những lời xưng hô trang trọng: Chú đồng chí nhỏ và có tới hai lần gọi như thế. Việc làm của em, sự hy sinh cao đẹp của em khiến em xứng đáng được nhà thơ gọi như thế. Phải chăng đó là lòng cảm phục của một cán bộ cách mạng đối với một em thiếu nhi anh hùng.

Nhưng rồi cuối cùng, tình cảm công dân ấy lại quay về tình chú - cháu. Nhà thơ lại gọi Lượm bằng tiếng cháu thân thương khi miêu tả cái chết đẹp đẽ cua em giữa đồng lúa quê hương:

Cháu nằm trên lúa

Tay nắm chặt bông

Lúa thơm mùi sữa

Hồn bay giữa đồng...

Cánh đồng quê hương như vòng nôi, như vòng tay của mẹ, ấm êm dịu dàng đón em vào lòng. Em chết mà tay vẫn nắm chặt bông lúa, quê hương và hương lúa vẫn bao bọc quanh em như ru em vào giấc ngủ đẹp của tuổi thơ anh hùng. Em chết mà hồn bay giữa đồng, vừa thiêng liêng vừa gần gũi biết bao! Không yêu mến, xót thương, cảm phục Lượm thì không thể miêu tả một cái chết hồn nhiên và lãng mạn đến như thế! Đó là cái chết của những thiên thần nhỏ bé. Thiên thần nhỏ bé ấy đã bay đi để lại bao tiếc thương cho chúng ta, như Tố Hữu đã nghẹn ngào, đau xót gọi em lần thứ ba bằng một câu thơ day dứt:

Lượm ơi còn không?

Câu thơ đứng riêng thành một khổ thơ, như một câu hỏi xoáy sâu vào lòng người đọc. Nếu không có cái tình với Lượm thì nhà thơ làm sao lại day dứt thế được!

Câu hỏi ngân vang ấy, tưởng chừng như không có câu trả lời, nhưng chính tác giả đã trả lời bằng hai khổ thơ cuối khép lại bài thơ:

Chú bé loắt choắt

Cái xắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch

Mồm huýt sáo vang

Như con chim chích

Nhảy trên đường vàng.

Hai khổ thơ cuối láy lại khổ thơ thứ hai và khổ thơ thứ ba như một điệp khúc để khẳng định Lượm vẫn còn sống mãi với quê hương đất nước, sống mãi trong lòng tác giả. Bài thơ hết nhưng ý thơ lại mở ra vẫn còn tiếp nối mãi trong lòng người đọc hình ảnh một chú bé liên lạc hồn nhiên mà dũng cảm, đáng yêu và đáng cảm phục. Lượm vẫn còn công mãi trong lòng chúng ta như bài ca bất diệt về tuổi thơ trong sáng đã hiến dâng đời mình cho độc lập, tự do của dân tộc.

Với thể thơ bốn chữ, một thể thơ dân gian truyền thống phù hợp với lối kể chuyện có nhịp kể nhanh. Với cách ngắt đôi câu thơ đột ngột, và nghệ thuật tách câu thơ thành một khổ thơ riêng rất độc đáo, kết hợp với cách sử dụng câu hỏi tu từ, câu cảm thán... Lượm thật sự là một bài thơ hay, cảm động về một tấm gương bé bỏng hy sinh trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Bài thơ Lượm của Tố Hữu đã cho em một cảm nghĩ về thế hệ tuổi trẻ anh hùng của dân tộc từ khi dùng nước và giữ nước đến cuộc chiến đấu chống pháp để bảo vệ đất nước từ những ngày đầu tiên sau cách nắng tháng tám

Nếu lịch sử chống giặc Ân thời Hùng Vương thủa xưa đã có hình ảnh chú bé làng gióng ba tuổi thì sau cách mạng tháng tám năm 1945 dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ thân yêu đã xuất hiện hình ảnh chú bé thật hồn nhiên trong cái dáng dấp ngộ nghĩnh

Chú bé loắt choắt

Cái sắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh

Chú bé chắc ở tuổi chúng em những sinh ra và lớn lên trong đói nghèo lam lũ nên nhỏ bé gầy gò nhưng nhanh nhẹn , thông minh nhà thơ đã dùng những từ gợi cảm bé loắt choắt , chân thoăn thoắt đầu nghênh nghênh

Mấy câu thơ trên ta vóc người nhỏ bé nhưng không cằn cối yếu đuối mà là một em bé mang nhiều niềm vui từ đầu đến chân chứ vui gì vậy nhà thơ nói hộ

Vui lắm chú à

Ở đồn mang cá

Thích hơn ở nhà

Một niềm vui to lớn mới có cái đầu ' nghênh nghênh ' cái chân ' thoăn thoắt' mồm lại huýt sao vàng nữa con bé ai chả huýt sáo có khi chẳng ra bài gì huýt cho vui món thế thôi chắc chú này huýt những hạt mới của cách mạng bởi thế trong kia cái chân của chú

Như con chim chích

Nhảnh trên đường vàng

Nhà thơ đã dùng hình ảnh con đường vàng gợi lên biết bao liên tưởng thú vị đẹp đẽ đó là con đường rộng dài trải mãi đến chân trời nắng dát vàng lấp lánh đó là con đường tượng trưng cho mơ ước và hi vọng .Lượm là một con chim nhỏ nhảy nhót trên đường ấy

Lượm vô tư hồn nhiên như thế nhưng khi có mệnh lệnh chiến đấu khẩn cấp thì chủ đã hành động với tinh thần của người lính dũng cảm

Vụt qua mặt trận

Đạn bay vèo vèo

Thư đề : Thượng khẩn

Sự tái hiện hình ảnh của lượm qua khổ thơ trên đã cho người đọc một ấn tượng khó quên một chú bé thật sống động đầy cảm mến với mọi người

Nhưng khi Lượm đã hi sinh tác giả đã đau khổ thốt lên

Ra thế ......... Lượm ơi

Câu thơ như gãy đôi tả nỗi lòng của nhà thơ và chúng ta hình dung thấy quân thù nhiều súng đạn muốn làm cho chủ khiếp sợ nhưng Lượm đã đi vào muôn vàn nguy hiểm không một chút chần chừ ngần ngại không run sợ nên bước chân không phải bước hay bò mà chủ 'vụt ra 'nhanh làm gấp lắm vì là thứ trong tay chủ là hai chữ thượng khẩn phải hoàn thành nhiệm vụ của người liên lạc với trận đánh

Nhưng Lượm đã hi sinh trong khi làm nhiệm vụ

Thoi roi ..... Lượm ơi

Người đọc như nghẹn lại viên đạn tàn ác của quân thù đã vĩnh viễn cướp đi mạng sống đẹp đẽ giữa tuổi thêu niên của Lượm

Lượm nằm xuống giữa cánh đồng lúa mênh mông của quê hương nhà thơ tưởng niệm về sự hi sinh của chú bé bằng những dòng thơ xao động sóng lúa đầy mùi hương thơm đưa hồn em bay lên giữa đồng quê hương ấy

Cháu nằm trên lúa

Tay nắm chặt bông

Lúa thơm mùi sữa

Hồn bay giữa đồng

Những con người như thế mãi mãi còn với quê hương đất nước còn với sớm mai

Kết thúc bài bài một tác giả đã trở lại khổ thơ đau khổ như trả lời '' Lượm ơi còn không'' và như thế là hình ảnh lượm vẫn còn đó với dáng điệu

Chú bé loắt choắt

Cái sắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh

Đúng thế lượm vẫn mãi hồn nhiên , tinh nghịch vui tươi dũng cảm. Lượm vẫn sống mãi

Thế hệ Lượm đi trước chúng ta hơn 40 năm thế hệ ấy ngày nay là bác là ông chúng ta riêng có lượm thì chẳng già đi chút nào với em Lượm là bạn cùng lứa tuổi Cảm ơn nhà thơ Tố Hữu đã giữ cho em người bạn như thế và trên hết vẫn là hình ảnh chú bé có cái vóc dáng nhỏ bé vui nhộn cái chân nhảy nhót , cái món huýt sáo ,cái đầu nghênh nghênh như con chim chích nhảy trên đường vàng .Bài thơ kết thúc nhưng trong lòng người đọc còn mãi hình ảnh chú bé liên lạc với bao cảm mến đầy bi tráng

* Thái độ : Người kể có thái độ rất kính trọng và thương cảm cho Lượm . Lượm là một cậu bé dũng cảm , không sợ cái chết . Hình ảnh của Lượm sẽ còn mãi trong lòng mọi người

=> Người kể rất tôn trọng Lượm và thương cảm cho cậu

người kể rất yêu quý, kính trọng và rất đau đớn , xót xa trước sự hi sinh của Lượm. Dù Lượm đã đi xa , nhưng cậu bé dũng cảm ấy vẫn luôn còn mãi trong lòng tác giả(người kể ) m.n

đúng thì tick nha, chúc bn học tốt

Mimh nêu ý chính nhé!

-Đoạn thơ đã miêu tả sự hi sinh của Lượm thật đẹp và lãng mạn

-Tác giả sử dụng động từ , tính từ gợi tả để khắc họa đậm nét tư thế hi sinh của Lượm

Lượm ngã xuống trên đồng lúa quê hương,tay nắm chặt bông lúa như muốn níu lấy quê hương,níu lấy tuổi trẻ và sức sống của mình

-Đất quê hương,"lúa thơm mùi sữa" như ôm ấp,ru giấc ngủ dài cho Lượm.Linh hồn bé nhỏ và anh hùng ấy đã hóa thân vào quê hương,đất nước

-Tóm lại, sự hi sinh của chú bé liên lạc đã trở thành bất tử trong lòng tác giả và mỗi chúng ta

Đoạn thơ trên được trích trong bài thơ Lượm của Tố Hữu. Đoạn thơ nói về chú bé Lượm đã hi sinh anh dũng khi đang làm nhiệm vụ trong cảnh mưa bom bão đạn Lượm đã hi sinh trên đất mẹ quê hương – 1 sự hi sinh thiêng liêng cao cả để lại ấn tượng đẹp trong lòng người đọc.Cánh đồng quê hương như vòng nôi, như vòng tay của mẹ, ấm êm dịu dàng đón cậu vào lòng. Lượm đã ra đi mà tay vẫn nắm chặt bông lúa, quê hương và hương lúa vẫn bao bọc quanh cậu như ru cậu vào giấc ngủ đẹp của tuổi thơ anh hùng. Mùi "lúa" ngọt ngào như dòng sữa mẹ dạt dào vẫn đang tiếp tục nuôi dưỡng Lượm. "Hồn bay giữa đồng", hồn của Lượm đang bay thật nhẹ nhàng cũng giống như hình ảnh nhí nhảnh khi cậu đang sống, giấc mơ cách mạng vẫn đang bay không ngừng dù cậu đã ngã xuống. Linh hồn bé nhỏ ấy đã hoá thân vào non sông đất nước. Sự hi sinh cho tổ quốc của Lượm thật cao đẹp. Một tình yêu ! Một trái tim! Một tâm hồn của một chú bé tưởng chừng chỉ sống trong thơ ca nhưng lại mang cho chúng ta những cảm xúc dạt dào, day dứt. Lượm chính là một tấm gương sáng để thế hệ trẻ chusng ta noi theo.

Nghệ thuật :

- Sử dụng thể thơ 4 chữ giàu chất dân gian, phù hợp với lứa kể chuyện

- Sử dụng nhiều từ láy có giá trị gợi hình & giàu âm điệu kết hợp nhièu phương thức biểu đạt : miêu tả, tự sự và biểu cảm

\(\Rightarrow\) Làm cho bài thơ thêm hay, miêu tả hình dáng, vẻ đẹp của Lượm, biểu thị cảm xúc của tác giả khi Lượm ra đi.

Nghệ thuật :

- Sử dụng thể thơ 4 chữ giàu chất dân gian, phù hợp với lứa kể chuyện

- Sử dụng nhiều từ láy có giá trị gợi hình & giàu âm điệu kết hợp nhièu phương thức biểu đạt : miêu tả, tự sự và biểu cảm

Làm cho bài thơ thêm hay, miêu tả hình dáng, vẻ đẹp của Lượm, biểu thị cảm xúc của tác giả khi Lượm ra đi.