câu 1 :
Phân tích bài thơ :
Sàng tiền minh nguyệt quang
Nghi thị địa thương sương
2 câu thơ này không phải tả cảnh thuần túy , chủ thể của đối tượng miêu tả ở đây vẫn là con người : con người nằm ở giường nhìn ánh trăng rọi . Nếu ta thay chữ sàng bằng chữ đình thì ý nghĩa của câu thơ sẽ thay đổi vì nếu người đọc sẽ nghĩ rằng tác giả đang ngồi ở ngoài đọc sách nhìn ánh trăng soi . Như vậy trăng ở ngoài sân với trăng ở trước giường hoàn toàn khác nhau. Chữ sàng gợi lên cho người đọc biết rằng nhà thơ đang nằm trên gường nhưng không ngủ được và nhìn thấy ánh trăng xuyên qua cửa sổ len lỏi vào đầu giường . Trong tình trạng trằn chọc không ngủ được , cũng có thể là tác giả đã ngủ rồi nhưng chợt tỉnh và rồi khong ngủ được nữa . Trong trạng thái mơ mạng , tác giả nhìn ánh trăng tưởng như mặt đất phủ sương . Chữ nghi và chữ sương đã xuất hiện một cách hợp lí : trăng sáng quá trở thành màu trắng giống như sương
Như vậy hai câu thơ đầu sự miêu tả của tác giả bao gồm nhiều mặt : ánh trăng dù đẹp đẽ , thơ mộng nhưng vẫn chỉ là đối tượng nhận xét cảm nghĩ của tác giả ( con người )
Cử đầu vọng minh nguyệt
Đê đầu vọng tư cố hương
2 câu cuối này cũng khong phải tả tình thuần túy . Cử đầu , hành động ngẩng đầu của tác giả là để kiểm nghiệm lại điều mà câu thứ 2 đã đặt ra trăng hay sương ? Khi đã nhìn kĩ , tác giả chợt nhận ra đó là ánh trăng chứ không phải sương . Từ chỗ chỉ thấy ánh trăng đến chỗ thấy cả vầng trăng . Trăng cũng lỏ loi , đơn chiếc , lạnh lẽo như chính bản thân mình . Từ ngẩng đầu đến cúi đầu , chỉ trong 1 khoảng khắc ngắn đã tác động đến tình yêu quê hương của tác giả . Phải chăng đó là tình cảm luôn luôn được túc trực , luôn canh cánh trong lòng tác giả : Nhớ quê , thao thức không ngủ được , nhìn trăng lại càng nhớ quê hương
Bài thơ Tĩnh dạ tứ vừa tả cảnh vừa ngụ tình
câu 2 :
Phép đối trong bài Tĩnh dạ tứ
Các cụm từ : cử đầu - đê đầu
vọng minh nguyệt - tư cố hương
Xét về số lượng chữ , các bộ phận tham gia đối bằng nhau ( 2 chữ ) , ( 3 chữ ) , cấu trúc ngữ pháp của các bộ phận tham gia đối giống nhua , từ loại của các chữ tương ứng ở 2 vế giống nhau
Trước khi ngẩng đầu nhà thơ đã cúi đầu . Có cúi đầu nhà thơ mới tưởng ánh trăng là sương trên mặt đất . Cúi đầu - ngẩng đầu - cúi đầu . Các cử động liên tục diễn ra thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của tác giả . Cúi đầu lấn thứ 1 là hướng ra ngoại cảnh để nhìn trăng . Cúi đầu lần thứ 2 là hoạt động hướng nội mang nặng tâm tư , cảm xúc
Tính chặt chẽ của bố cục bài thơ :
2 câu thơ đầu diễn đạt : nhìn ánh trăng đầu giường ngỡ mặt đất phủ sương . Như vậy chữ nghi là động từ có tính chất liên kết của 2 dòng thơ . Bênh cạnh đó ta thấy các chữ cử ,vọng , đê , tư đều có vai trò quan trọng trong việc liên kết ý , câu trong bài thơ : Cúi đầu nhìn thấy trăng ngờ là sương phủ mặt đất - ngẩng đầu mới biết không phải là sương mà là vầng trăng - cúi đầu nhớ về quê thương . Tất cả cách động từ này đều bị lược bỏ chủ ngữ . Tuy vậy , vẫn có thể khẳng định là chỉ có 1 chủ ngữ duy nhất , đó là từ xưng hô của chủ thể trữ tình . Điều đó tạo nên sự thống nhất , liền mạch của cảm xúc trong bài thơ
Tĩnh dạ tứ với những từ ngữ giản dị mà tinh luyện.Bài thơ đã thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía tình quê hương của một người sống xa nhà trong đêm trăng thanh tĩnh.
