Bài 10. Trung Quốc cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

Tham khảo!

 

Diễn biến của cách mạng Tân Hợi 1911Chính quyền Mãn Thanh ra sắc lệnh “Quốc hữu hóa đường sắt” vào 09/05/1911. Từ đây quyền kinh doanh đường sắt sẽ được trao cho các nước đế quốc, quyền lợi dân tộc và nhân dân Trung Quốc bị bán rẻ. Sự kiện này đã châm ngòi cho một cuộc cách mạng, gây nên một làn sóng căm phẫn công khai trong tầng lớp tư sản, quần chúng nhân dân.Ngày 10-10-1911, ở Vũ Xương, Đồng minh hội phát động khởi nghĩa => Cuộc Cách mạng bùng nổ. Cuộc khởi nhanh chóng và lan rộng ra các tỉnh miền Trung và miền Nam Trung Quốc sau khi giành được thắng lợi.Quốc dân đại hội họp ở Nam Kinh ngày 29-12-1911,  tuyên bố thành lập Trung Hoa Dân quốc. Tôn Trung Sơn được bầu làm người đứng đầu là Chính phủ lâm thời, Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc. Hiến pháp lâm thời được thông qua tại Quốc dân đại hội. Hội công nhận quyền tự do dân chủ và bình đẳng của mọi công dân. Tuy nhiên so với Cương lĩnh của Đồng minh hội, hội không đề cập đến vấn đề ruộng đất của nông dân.Một số lãnh đạo Đồng minh hội nhận thấy thắng lợi bước đầu của cách mạng đã chủ trương thương lượng với đại thần của triều đình Mãn Thanh – Viên Thế Khải. Theo như thương lượng Tôn Trung Sơn phải từ chức sau khi ép buộc vua Thanh thoái vị. Theo đó vào tháng 2-1912 Tôn Trung Sơn từ chức.Tháng 3 năm 1912, Viên Thế Khải tuyên bố nhậm chức Đại Tổng thống Trung Hoa Dân quốc => Cách mạng Tân Hợi 1911 chấm dứt. Chế độ phong kiến quân phiệt trở lại nắm quyền làm chủ Trung Quốc.Kết quả của cách mạng Tân Hợi Kết quả chế độ phong kiến triều đình Mãn Thanh ở Trung Quốc thời kỳ này bị lật đổ. Nước Trung Hoa Dân Quốc ra đời, chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế tồn tại lâu đời ở Trung Quốc. Công nhận quyền tự do dân chủ và bình đẳng của mọi công dân. Tuy nhiên về cơ bản cuộc cách mạng này lại không mang đến kết quả triệt để. Tính chất cách mạng Tân Hợi là gì? 

Trên thực tế cách mạng Tân Hợi lớp 11 là cuộc đấu tranh lật đổ chế độ phong kiến, chống chủ nghĩa đế quốc của nhân dân Trung Quốc. Tuy nhiên thực chất đây lại mà một cuộc cách mạng dân chủ tư sản chưa triệt để. Cuộc cách mạng là đã giúp lật đổ chế độ phong kiến, thành lập nên chủ nghĩa dân chủ tư sản. 

Cách mạng Tân Hợi 1911 là cuộc cách mạng dân chủ tư sản chưa triệt để là vì:

Cuộc cách mạng chưa lật đổ được hoàn toàn chế độ phong kiến.Cuộc CM cũng chưa chia được ruộng đất cho nhân dân.Cuộc CM chưa đánh đuổi được thực dân xâm lược.Ý nghĩa của cách mạng Tân HợiCách mạng Tân Hợi 1911 là cuộc cách mạng dân chủ tư sản đầu tiên có đường lối và giai cấp lãnh đạo cụ thể. Cách mạng đã chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế, lật đổ triều đại Mãn Thanh, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Ngoài ra cách mạng cũng mang đến quyền tự do bình đẳng cho nhân dân Trung Quốc. Đối với các nước trên thế giới thì Cách mạng Tân Hợi 1911 thắng lợi đã cổ vũ tinh thần đấu tranh đòi quyền dân chủ cho nhân dân thế giới. Hạn chế của cách mạng Tân Hợi 

Cách mạng Tân Hợi 1911 là cuộc cách mạng dân chủ tư sản không triệt để. Cuộc CM này tồn tại các mặt hạn chế như: 

Không giải quyết được vấn đề ruộng đất cho nông dân. Không thủ tiêu tận gốc giai cấp phong kiến, mà chỉ thỏa hiệpChưa đánh đuổi được thực dân xâm lược cũng như không dám đấu tranh giành lại quyền lợi của dân tộcCuộc CM còn non yếu về mặt đường lối và tổ chức.

1. Diễn Biến :
 10-10-1911: Cách mạng bùng nổ ở Vũ Sương, nhanh chóng lan ra khắp miền nam và miền trung Trung Quốc
- 29-12-1911: Lực lượng cách mạng tuyên bố thành lập Trung Hoa Dân Quốc, bầu Tôn Trung Sơn làm đại tổng thống, thông qua hiến pháp
- 2-1912: Tôn Trung Sơn từ chức, trao quyền lại cho Viên Thế Khải. Cuộc cách mạng kết thúc
2. Kết Quả :
- Vua Thanh thoái vị.Tôn Trung Sơn từ chức, Viên Thế Khải lên thay làm tổng thống.
3. Tính chất :
- Là cuộc cách mạng dân chủ tư sản không triệt để (Vì chưa thủ tiêu giai cấp Phong Kiến,không đựng chạm đến các đế quốc đang xâm lược và chưa giải quyết vấn đề ruộng đất cho người dân).
4. Ý nghĩa :
- Đã làm chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế tồn tại lâu đời.
- Mở đường cho Chủ Nghĩa Tư Bản phát triển.
- Có ảnh hưởng nhất định đến các cuộc đấu tranh giải phóng của một số nước Châu Á.

Tham khảo:

Hưng Trung Hội là tổ chức cách mạng do bác sĩ Tôn Trung Sơn thành lập ở Hawaii vào năm 1894 với mục đích lật đổ chính quyền nhà Thanh. Trụ sở chính tại Hồng Kông được thành lập vào tháng 2 năm 1895 dưới vỏ bọc của Câu lạc bộ Can Hanh, tại số 13 phố Staunton và Hoàng Thương Kiện là chủ tịch đầu tiên của tổ chức này.

Tham khảo 

Ngày 18/9/1905, Trung Quốc Đồng minh hội chính thức được thành lập với tiền thân là đoàn thể Cách Mạng Hưng Trung Hội (đoàn thể CM sớm nhất của giai cấp tư sản TQ)  do Tôn Trung Sơn thành lập vào tháng  11/1894

Với cương lĩnh chính trị dựa trên học thuyết tam dân của Tôn Trung Sơn "Dân tộc độc lập - Dân quyền tự do - Dân sinh hạnh phúc". Mục tiêu đấu tranh là: 

- Lật đổ triều đình mãn Thanh, khôi phục Trung Hoa 

- Thành lập Trung Hoa Dân Quốc

 - Thực hiện quyền bình đẳng ruộng đất cho nhân dân 

Diễn biến: – Trong các phong trào chống Nga hoàng, lớn nhất là cuộc Cách mạng 1905 – 1907 với sự tham gia của đông đảo công nhân, nông dân và binh lính. – Mở đầu là ngày 9 – 1 – 1905, 14 vạn công nhân Pê-téc-bua và gia đình tay không vũ khí kéo đến trước Cung điện Mùa Đông đưa bản yêu sách đến Nga hoàng. Nga hoàng ra lệnh cho quân đội nổ súng vào đoàn người làm hơn 1000 người chết và bị thương, trở thành “Ngày Chủ nhật đẫm máu”. Lập tức, công nhân nổi dậy cầm vũ khí khởi nghĩa. READ: Sự hợp tác giữa Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa thể hiện trong các tổ chức nào? Nêu sự thành lập và mục tiêu của các tổ chức đó? – Tiếp đó, tháng 5 – 1905, nông dân nhiều vùng nổi dậy phá dinh cơ của địa chủ phong kiến, lấy của người giàu chia cho người nghèo. – Tháng 6 – 1905, binh lính trên chiến hạm Pô-tem-kin cũng khởi nghĩa. – Đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa vũ trang ở Mát-xcơ-va (12 – 1905) của các chiến sĩ cách mạng kéo dài gần hai tuần lễ, khiến chính phủ Nga hoàng lo sợ. – Sau cuộc khởi nghĩa vũ trang ở Mát-xcơ-va, phong trào cách mạng vẫn tiếp tục diễn ra ở nhiều nơi, đến năm 1907 mới tạm dừng.

Kết quả, ý nghĩa: – Cách mạng 1905 – 1907 tuy thất bại nhưng nó đã góp phần làm lung lay đến tận gốc rễ chính phủ Nga hoàng và bọn tư sản. – Là bước chuẩn bị cần thiết cho cuộc cách mạng XHCN sẽ diễn ra 10 năm sau đó. Đồng thời, Cách mạng Nga 1905 – 1907 đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa và phụ thuộc trên thế giới.

Tham khảo

Chính sách cai trị của thực dân Anh ở Trung Quốc và Ấn Độ 

	TRUNG QUỐC	ẤN ĐỘ
VỀ KINH TẾ	- mở cửa TQ, biến TQ thành thị trường tiêu thụ  - tỉ lệ thuế thấp, hàng hóa đế quốc tràn vào TQ dễ dàng	mở rộng khai thác thuộc địa, vơ vét tài sản của nhân dân
VỀ CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI	-  lập nhiều "tô giới", căn cứ quân sự  - xã hội bị phân hóa dẫn đến xuất hiện giai cấp công nhân làm thuê	- tiến hành chính sách chia để trị, mua chuộc tầng lớp -  khơi sâu sự cách biệt về chủng tộc, tôn giáo và đẳng cấp trong xã hội để dễ bề cai trị

 

đều là thuộc địa của thực dân phương Tây (trừ Nhật và Xiêm)

Tham khảo 
 

 + Vì Trung Quốc bị các nước Đế quốc tranh giành, không muốn là của riêng ai nên đã trở thành nước nửa thuộc địa, phân chia cho nhiều nước đế quốc chiếm giữ.

+Vì nước Việt Nam có những đặc điểm sau đây:

-Là nước có nhiều tài nguyên màu mỡ

-Có nền văn hóa rực rỡ

-Nền phong kiến bị suy yếu

-Có được khu vực vị trí địa lí chiến lược quan trọng

Thái lan chứ ko phải TQ bn