Bài 5. Công xã Pa-ri 1871

I. Sự thành lập Công xã

1. Hoàn cảnh ra đời của Công xã

- Na-pô-nê-ông III gây chiến với Phổ và bị thất bại tại Xơ-đăng (2/9/1870).

- Ngày 4/9/1870, nhân dân Pa-ri khởi nghĩa, lật đổ chính quyền Na-pô-nê-ông III, yêu cầu lập chế độ cộng hòa và bảo vệ "Tổ quốc lâm nguy". Đồng thời thành lập một chính phủ tư sản lâm thời mang tên Chính phủ vệ quốc.

- Quân Phổ tiến sâu vào lãnh thổ Pháp, bao vây Pa-ri. Chính phủ tư sản xin đình chiến, nhân dân kiên quyết chiến đầu bảo vệ tổ quốc.

2. Cuộc khởi nghĩa ngày 18/3/1871. Sự thành lập Công xã

- Nguyên nhân: mâu thuẫn giữa chính phủ tư sản ở Véc-xai với nhân dân Pa-ri (do Quốc dân dân chỉ huy).

- Diễn biến:

Sáng 18/3/1871 Chi-e tấn công Quốc dân quân ở đồi Mông-mác, nhưng bị thất bại.

- Kết quả:

+ Quân chính phủ tháo chạy về Véc-xai, nhân dân làm chủ Pa-ri.

+ Ủy ban Trung ương Quốc dân đảm nhiệm vai trò Chính phủ lâm thời.

+ Ngày 26/3/1871 nhân dân Pa-ri bầu Hội đồng Công xã.

II. Tổ chức bộ máy và chính sách của Công xã Pa-ri

1. Cơ chế của bộ máy nhà nước

- Cơ quan cao nhất là Hội đồng Công xã, vừa ban bố pháp luật, vừa lập các ủy ban thi hành pháp luật.

- Thành lập lực lượng vũ trang và lực lượng an ninh của nhân dân.

2. Các chính sách của công xã Pa-ri

- Tách nhà thờ khỏi hoạt động của Nhà nước, nhà trường không dạy kinh Thánh.

- Giao cho công nhân quản lí những xí nghiệp của bọn chủ bỏ trốn.

- Quy định về tiền lương tối thiểu, giảm lao động ban đêm, cấm cúp phạt, đánh đạp công nhân.

- Hoãn trả tiền thuê nhà, hoãn trả nợ.

- Quy định giá bán bánh mì.

- Thực hiện chế độ giáo dục bắt buộc, miễn học phí.

=> Công xã Pa-ri trở thành một Nhà nước kiểu mới.

III. Nội chiến ở Pháp. Ý nghĩa lịch sử của Công xã Pa-ri

1. Nội chiến ở Pháp 

- Từ đầu tháng 4, quân Véc-xai  bắt đầu tấn công Pa-ri. Đến đầu tháng 5, phần lớn các pháo đài phía tây và phía nam bị quân Véc-xai chiếm lại.

- Ngày 20/5, quân Véc-xai tổng tấn công vào thành phố. Cuộc chiến đấu diễn ra ác liệt kéo dài đến ngày 28/5, lịch sử gọi là “Tuần lễ đẫm máu”.

2. Ý nghĩa lịch sử của Công xã Pa-ri

a. Ý nghĩa lịch sử

- Công xã Pa-ri là hình ảnh của một chế độ mới, xã hội mới.

- Đây là sự cổ vũ nhân dân lao động toàn thế giới trong sự nghiệp đấu tranh cho một tương lai tốt đẹp hơn.

b. Bài học kinh nghiệm

- Cách mạng vô sản muốn thắng lợi phải có Đảng cách mạng chân chính lãnh đạo, thực hiện liên minh công nông.

- Phải kiên quyết trấn áp kẻ thù, xây dựng nhà nước của dân, do dân và vì dân.