“Nhiều người cho rằng, Thủy Tinh là sự hình tượng hóa và thần thánh hóa nước lũ, còn Sơn Tinh là sự hình tượng hóa và thần thánh hóa tinh thần, ý chí, khả năng và thành quả chống bão lụt của nhân dân.
Không hoàn toàn như vậy, Sơn Tinh và Thủy Tinh là những hình tượng huyền thoại, được hình thành, nhào nặn trong trí tưởng tượng của người Việt cổ, trong đó những yếu tố tự nhiên và xã hội, hiện thực và lí tưởng đã kết hợp, hòa lẫn với nhau, rất khó tách bạch. Sơn Tinh là sự khái quát hóa, hình tượng hóa và thần thánh hóa không chỉ riêng lực lượng con người (tinh thần, ý chí, thành quả chống lũ lụt của nhân dân) mà còn có cả lực lượng tự nhiên (rừng, núi). Sự xung đột giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh không chỉ phản ánh mâu thuẫn giữa con người và hiện tượng bão lụt trong thiên nhiên mà còn phản ánh cả sự xung đột giữa con người với con người, giữa các bộ tộc miền biển và miền núi trong thời kì Văn Lang của các vua Hùng.
Cơn giận lưu niên “năm năm báo oán, đời đời đánh ghen” của Thủy Tinh là sự phản ánh và lí giải vô cùng độc đáo, tài tình hiện tượng bão lụt hàng năm (mang tính chu kì) của thiên nhiên và hiện tượng ghen tuông dai dẳng của con người.
Chi tiết Thủy Tinh dâng nước cao lên bao nhiều Sơn Tịnh cũng dâng núi Tản Viền cao lên bấy nhiều thật nên thơ và độc đáo. Đó là ước mơ nhưng đồng thời cũng có nhiều tính hiện thực. Bởi vi trừ nạn hồng thủy ra, không có trận lụt nào có thể dâng nước lên cao hơn núi Ba Vì. Nếu không như vậy thì làm sao người Việt có thể tồn tại được đến ngày nay?”
Truyện " Sơn Tinh. Thủy Tinh " là một truyền thuyết tiêu biểu của các vua Hùng trong công cuộc xây dựng đất nước. Trong câu truyện đó, nhân vật Sơn Tinh đã để lại trong em nhiều ấn tượng sâu sắc. Sơn Tinh sống ở miền núi cao có tài năng rất kì lạ: vẫy tay về phía Đông, phía Đông nổi cồn bãi: vẫy tay về phía Tây, phía Tây mọc lên từng dãy núi đồi. Chàng là một người rất tài giỏi, nhanh chóng tìm được các lễ vật quý hiếm mà nhà vua chọn làm sính lễ. Sơn Tinh đã chiến đấu rất kiên cường, bất khuất, dù Thủy Tinh hô mưa , gọi gió dâng nước ngập lên đến thành Phong Châu, nhưng Sơn tinh không hề nao núng, kiên trì bốc núi rời đồi suốt mấy tháng trời để ngăn dòng nước lũ. Sơn Tinh đã cứu nhân dân thoát khỏi cảnh bão lũ. Em mong Sơn Tinh luôn vững vàng để nhân dân ta không rơi vào cảnh lũ lụt hằng năm.
Thủy Tinh cũng có những năng lực phi thường nhưng vì tính tình nóng nảy cho nên mới luôn tìm cách trả thù, gây ra lũ lụt hàng năm, làm thiệt hại đến nhân dân. Vì vậy, đối với nhân dân, Thủy Tinh trở thành hiện thân của kẻ hung ác, chỉ nghĩ đền quyền lợi cá nhân mà không biết đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết. Những kẻ hung ác và tàn bạo như vậy thì luôn luôn thất bại trước chính nghĩa.
