Sự phát triển của sinh giới qua các đại địa chất

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI QUA CÁC ĐẠI ĐỊA CHẤT

I. HÓA THẠCH

1. Khái niệm

- Hoá thạch là di tích các sinh vật sống trong các thời đại trước đã để lại trong các lớp đất đá.

2. Các dạng hoá thạch

- Hoá thạch đá: xác sinh vật bị đất đá bao phủ, các phần mềm bị phân huỷ, để lại khoảng trống. Các chất khoáng tràn vào, lấp đầy khoảng trống và đúc thành một sinh vật bằng đá giống với sinh vật trước kia. Ví dụ: Hoá thạch lá cây, các thân mềm, xương khủng long…

- Hoá thạch trong băng: xác sinh vật được ướp trong băng. Ví dụ: xác voi mamut được ướp trong băng nên thịt còn tươi.

- Hoá thạch trong hổ phách: xác sâu bọ được bọc trong hổ phách, còn giữ nguyên màu sắc. Ví dụ: Hoá thạch sâu bọ và bọ cạp được bọc trong nhựa hổ phách.

3. Vai trò của hoá thạch trong nghiên cứu lịch sử phát triển của sinh giới

- Hóa thạch là các bằng chứng tiến hóa trực tiếp. Các nhà khoa học có thể xác định được tuổi của các hóa thạch bằng phương pháp đồng vị phóng xạ (Cacbon 14 hoặc Urani 238) và qua đó có thể giúp chúng ta:

• Dự đoán được hình dạng ngoài, nơi sống và cách thức sống của các sinh vật đó.
• Dự đoán được lịch sử xuất hiện, phát triển và diệt vong của các sinh vật.
• Nghiên cứu lịch sử phát triển của vỏ quả đất.

II. SỰ PHÂN CHIA THỜI GIAN ĐỊA CHẤT

1. Phương pháp xác định tuổi của các lớp đất đá và hoá thạch

- Phương pháp phân tích phóng xạ: Quá trình phân rã của các nguyên tố phóng xạ diễn ra với tốc độ rất đều đặn trong tự nhiên → phân tích lượng chất phóng xạ còn lại trong mẫu → tuổi của lớp đất đá chứa mẫu đó.

 - Quan sát và nghiên cứu các lớp đá trầm tích

+ Sinh vật chết bị cuốn trôi ra biển, chìm sâu xuống đáy biển thành nhiều lớp trầm tích, lớp trên cùng là trẻ nhất, lớp dưới cùng là già nhất

2. Sự phân chia thời gian địa chất

- Sử dụng các thông tin từ các phương pháp xác định này, đồng thời căn cứ vào các biến cố lớn về địa chất, khí hậu, vào các hoá thạch điển hình, các nhà khoa học đã phân chia lịch sử phát triển của quả đất thành các đại và các kỉ.

- Ranh giới phân chia giữa các đại và các kỉ phần lớn là dựa vào các sinh vật hoá thạch chứa trong các lớp trầm tích thu được: Lịch sử phát triển sự sống có thể chia thành 5 đại và các kỷ:

1. Đại Thái cổ (vỏ quả đất còn rất cổ sơ)
2. Đại Nguyên sinh (sự sống hình thành bộ mặt nguyên thuỷ)
3. Đại cổ sinh (sự sống còn ở trạng thái cổ sơ)
   • Kỉ Cambri: Cambri là tên cũ của xứ Wales ở Anh
   • Kỉ Ocđôvic.
   • Kỉ Xilua: Xilua là một dân tộc sống ở xứ Wales
   • Kỉ Đêvôn: Đêvôn là một quận ở Anh
   • Kỉ than đá: lớp đất ở kỉ này có tầng than đá rất dày
   • Kỉ Pecmi: tên của miền Pecmi ở phía tây dãy núi Uran.
4. ​Đại Trung sinh (sự sống đã phát triển đến giai đoạn giữa)
   • Kỉ tam điệp: Hệ đá của kỉ này chia thành 3 lớp
   • ​​Kỉ Giura: tên dãy núi Jura ở biên giới Pháp - Thuỵ sĩ
   • Kỉ phấn trắng: Lớp đá của kỉ này có lớp phấn trắng ở nhiều nơi, hình thành từ vỏ của trùng lỗ.
5. ​Đại Tân sinh (sự sống đã có bộ mặt giống ngày nay)
   • ​Kỉ thứ ba
   • Kỉ thứ tư

III. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA SINH VẬT QUA CÁC ĐẠI ĐỊA CHẤT

- Thời điểm bắt đầu: 3.500 triệu năm trước

- Thời gian kéo dài: 900 triệu năm

- Đặc điểm địa chất, khí hậu: vỏ quả đất chưa ổn định, hoạt động của núi lửa vẫn diễn ra mạnh.

- Đặc điểm sinh vật: sự sống đã phát sinh và phát triển từ dạng chưa có cấu tạo tế bào đến dạng đơn bào rồi đa bào, vẫn tập trung ở dưới nước.

2. Đại Nguyên sinh

- Thời điểm bắt đầu: 2.600 triệu năm trước

- Thời gian kéo dài: 2.038 triệu năm

- Đặc điểm địa chất, khí hậu: Có nhiều đợt tạo núi lớn làm phân bố lại các đại lục và đại dương.

- Đặc điểm sinh vật: Vi khuẩn và tảo đã phân bố rộng. Thực vật đơn bào chiếm ưu thế, hình thành gần đầy đủ các ngành động vật không xương sống.

3. Đại cổ sinh

- Thời điểm bắt đầu: 570 triệu năm trước

- Thời gian kéo dài: 340 triệu năm