Việt Nam nằm ở ria đông bán đảo Đông Dương, gần trung tâm khu vực Đông Nam Á và giáp Biển Đông với đường bờ biển dài. Phạm vi lãnh thổ bao gồm phần đất liền hình chữ S kéo dài từ Móng Cái tới Mũi Cà Mau và quần đảo, vùng biển rộng lớn. Vị trí và phạm vi lãnh thổ ảnh hưởng tới các đặc điểm tự nhiên:
- Khí hậu: Nước ta thuộc khu vực nhiệt đới gó mùa, bị chi phối bởi gó mùa Đông Bắc và gó mùa Tây Nam. Sự kéo dài về vĩ độ làm khí hậu thay đổi theo Bắc‑Nam, còn ảnh hưởng của biển tạo ra độ ẩm cao và mùa mưa lớn.
- Địa hình: Lãnh thổ hẹp ngang và kéo dài khiến địa hình thay đổi lên xuống; phía tây bắc cao, nghiên xuống đông nam về biển. Ven biển có nhiều đồng bằng phù sa màu mỡ và bãi triều, cùng nhiều hải đảo.
- Sinh vật: Nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa và giáp biển, Việt Nam có hệ động thực vật phong phù và nhiều hệ sinh thái rờnđa: rậng nhiệt đới, rậng ngập mặn, rạng san hô, …
- Khoáng sản: Lãnh thổ gồm núi cao, thung lũng và thềm lục địa rộng lên nên nước ta có nguồn khoáng sản phong phú như thân, dầu khí, kim loại màu… Như vậy, vị trí địa lý và phạm vi lãnh thổ đã quy định các đặc điểm khí hậu, địa hình, sông ngòi, sinh vật và tài nguyên của đất nước ta.
