Những lý thuyết đó là:
- Di cư: Người Việt cổ có thể di cư từ nhiều nơi, mang theo văn hóa riêng và thích nghi với môi trường mới.
- Phát triển tự nhiên: Con người Việt Nam tiến hóa từ loài người cổ, dần phát triển kỹ năng và công cụ.
- Ảnh hưởng môi trường: Địa hình, khí hậu đa dạng tạo ra sự đa dạng văn hóa.
- Giao lưu văn hóa: Người Việt cổ giao lưu với các dân tộc khác, ảnh hưởng lẫn nhau.
Các Nền Văn Hóa Tiêu Biểu
- Hòa Bình: Nổi tiếng với công cụ đá mài, sống định cư ven sông, khai thác hải sản.
- Bắc Sơn: Phát triển nông nghiệp trồng lúa nước, có hệ thống mộ táng phong phú.
- Phùng Nguyên: Sử dụng công cụ bằng đồng, có nền thủ công nghiệp phát triển.
- Đồng Đậu, Gò Mun: Công cụ bằng đồng phổ biến, có các làng nghề thủ công.
- Sa Huỳnh: Nền văn hóa phát triển ở miền Trung, có nhiều hiện vật bằng vàng, đồ trang sức.
- Đông Sơn: Nền văn hóa phát triển ở đồng bằng Bắc Bộ, nổi tiếng với trống đồng và đồ sắt.
Các Bằng Chứng Khảo Cổ Học
- Công cụ: Đá, gốm, đồng, sắt... cho thấy sự phát triển của công nghệ.
- Mộ táng: Cung cấp thông tin về tín ngưỡng, tổ chức xã hội, và trình độ xã hội.
- Nhà ở: Cho biết kiến trúc, lối sống, và sự thích nghi với môi trường.
- Di tích sản xuất: Ruộng bậc thang, lò gốm, lò luyện kim... cho thấy kinh tế và xã hội.