Bài thơ "Nhớ con sông quê hương" của Tế Hanh thể hiện nỗi nhớ da diết của tác giả về quê hương, đặc biệt là con sông quê gắn liền với những kỷ niệm tuổi thơ. Qua hình ảnh con sông, tác giả đã gửi gắm những thông điệp sau:
Tình yêu quê hương sâu nặng: Con sông quê hương là biểu tượng của quê hương, của tuổi thơ với những kỷ niệm đẹp đẽ, thân thương. Tình cảm dành cho quê hương được thể hiện qua nỗi nhớ con sông, dòng nước, cảnh vật, và những người dân quê chất phác.
Sự gắn bó với thiên nhiên: Qua hình ảnh con sông, Tế Hanh thể hiện sự gắn bó mật thiết với thiên nhiên, với những gì gần gũi, bình dị trong cuộc sống. Thiên nhiên không chỉ là bối cảnh mà còn là nơi lưu giữ ký ức, là nguồn cảm hứng và tình yêu cho con người.
Nỗi nhớ nhung và khát khao trở về: Bài thơ còn gửi gắm nỗi lòng của những người xa quê, luôn nhớ về nơi chôn rau cắt rốn. Đó là nỗi nhớ khắc khoải, là ước mong được trở về, sống lại những ngày tháng bình yên bên dòng sông quê.
Tình cảm gia đình, cộng đồng: Con sông quê hương cũng là nơi gắn kết cộng đồng, nơi diễn ra những hoạt động lao động, sinh hoạt thường ngày của người dân. Nỗi nhớ con sông cũng chính là nỗi nhớ về tình làng nghĩa xóm, về sự sum vầy, ấm áp của tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước.
Thông điệp chính của bài thơ là sự khẳng định tình yêu và nỗi nhớ quê hương sâu sắc, nơi lưu giữ những kỷ niệm đẹp và là nguồn cội của mỗi con người.
