Tuyển chọn từ những thanh niên khỏe mạnh trong cả nước, tổ chức theo chế độ ngụ binh ư nông
Quân đội nhà Trần được tuyển chọn và tổ chức một cách khoa học và hiệu quả, đóng góp quan trọng vào những chiến thắng vang dội trước quân xâm lược, đặc biệt là quân Mông - Nguyên. Dưới đây là một số đặc điểm nổi bật trong việc tuyển chọn và tổ chức quân đội nhà Trần:
1. Tuyển chọn quân đội:
Chế độ ngụ binh ư nông: Nhà Trần thực hiện chính sách "ngụ binh ư nông", nghĩa là binh lính cũng là nông dân. Họ chỉ tập trung huấn luyện và chiến đấu khi có chiến tranh, còn thời gian hòa bình thì về quê làm ruộng. Điều này giúp duy trì một lực lượng quân đội đông đảo và sẵn sàng chiến đấu mà không làm gián đoạn sản xuất nông nghiệp.
Chế độ hộ tịch: Nhà Trần quản lý dân số rất chặt chẽ thông qua việc lập sổ hộ tịch, trong đó ghi rõ từng gia đình, từng người. Mỗi hộ gia đình có nghĩa vụ cung cấp một số lượng binh lính nhất định khi triều đình có yêu cầu.
Đào tạo và tuyển dụng: Các tướng lĩnh tài năng được chọn lựa từ các gia đình quý tộc, hoàng tộc và từ những người có năng lực trong quân đội.
2. Tổ chức quân đội:
Quân chính quy và quân dự bị: Quân đội nhà Trần được chia thành hai lực lượng chính: quân chính quy và quân dự bị. Quân chính quy thường xuyên tập luyện và đóng quân tại các cứ điểm quan trọng, trong khi quân dự bị gồm các binh lính ngụ cư ở các địa phương.
Hệ thống chỉ huy: Quân đội được tổ chức theo hệ thống chỉ huy chặt chẽ, từ các cấp tướng lĩnh cao nhất đến các đội quân địa phương. Các tướng lĩnh nhà Trần thường là những người có tài năng và được trọng dụng, như Trần Quốc Tuấn (Trần Hưng Đạo), Trần Quang Khải, Trần Nhật Duật.
Chế độ lương bổng và đãi ngộ: Nhà Trần có chế độ lương bổng và đãi ngộ hợp lý cho quân lính, đặc biệt là khi họ lập được công trạng trong chiến đấu. Điều này giúp khích lệ tinh thần chiến đấu và lòng trung thành của binh sĩ.
3. Chiến thuật và chiến lược quân sự:
Chiến thuật du kích và tâm lý chiến: Nhà Trần thường sử dụng chiến thuật du kích, lợi dụng địa hình và điều kiện tự nhiên để đánh bất ngờ và gây tổn thất cho đối phương. Tâm lý chiến cũng được sử dụng để làm suy yếu ý chí chiến đấu của địch.
Hệ thống phòng thủ: Hệ thống phòng thủ của nhà Trần bao gồm các thành trì, đồn lũy được xây dựng kiên cố ở các vị trí chiến lược. Ngoài ra, việc xây dựng các căn cứ quân sự ở các vùng núi non hiểm trở cũng giúp tạo ra các hậu cứ vững chắc.
Nhờ vào những biện pháp tuyển chọn và tổ chức quân đội khoa học và hiệu quả, nhà Trần đã xây dựng được một lực lượng quân sự hùng mạnh, góp phần quan trọng vào việc bảo vệ đất nước khỏi các cuộc xâm lược và duy trì ổn định nội bộ.
