Hoàng Sa:
+Gia Long (1802–1820): Cử đội lính ra khảo sát và bảo vệ quần đảo, lập bia đá khẳng định chủ quyền.
+Minh Mạng (1820–1841): Thành lập đội Hoàng Sa, tiếp tục các chuyến đi bảo vệ và thu thập tài nguyên, khẳng định chủ quyền qua bia đá.
Trường Sa:
+Chủ quyền đối với Trường Sa không được chú trọng nhiều như Hoàng Sa, nhưng dưới triều Minh Mạng và Tự Đức, các đảo này được ghi nhận trong bản đồ và tài liệu hành chính, chứng tỏ sự quản lý của Việt Nam.
Quá trình thực thi chủ quyền đối với Hoàng Sa và Trường Sa dưới thời Nguyễn diễn ra rõ ràng, liên tục và có tổ chức như sau:
Thế kỷ XVII – XVIII:
Các chúa Nguyễn tổ chức đội Hoàng Sa và Bắc Hải ra khai thác, đánh bắt, đo đạc và dựng bia chủ quyền ở hai quần đảo.
Đây là hoạt động thực tế, liên tục hàng năm, thể hiện chủ quyền rõ ràng.
Thế kỷ XIX (thời vua Gia Long đến Tự Đức):
Vua Gia Long và Minh Mạng tiếp tục củng cố chủ quyền bằng cách cho vẽ bản đồ, lập đội hải quân tuần tra, dựng miếu, trồng cây, dựng bia đá khẳng định chủ quyền.
Nhiều châu bản, sắc chỉ, tài liệu chính thức ghi rõ việc tổ chức, quản lý hai quần đảo này.
Hoàng Sa và Trường Sa được ghi rõ trong bản đồ, tài liệu hành chính của triều đình.
Kết luận: Dưới thời Nguyễn, Việt Nam đã xác lập và thực thi chủ quyền đối với Hoàng Sa và Trường Sa một cách liên tục, hợp pháp và có tổ chức, phù hợp với luật pháp quốc tế.
