Tham khảo ở đây:
https://thptsoctrang.edu.vn/phan-tich-bai-tho-khi-con-tu-hu-cua-to-huu/#:~:text=B%C3%A0i%20th%C6%A1%20Khi%20con%20tu%20h%C3%BA%20l%C3%A0m%20theo%20th%E1%BB%83%20th%C6%A1,ch%E1%BB%89%20ch%E1%BB%B1c%20b%E1%BA%ADt%20tung%20ra.
Khi nhắc đến một đại thi hào văn thơ ta sẽ lập tức nhớ đến nhà thơ Tố Hữu .Hơn thế Người ta nhớ đến ông là một cây đại thụ của văn chương cách mạng đặc biệt là ở loại thơ trữ tình chính trị. Con đường thơ của ông luôn song hành với các giai đoạn cách mạng phản ánh các chặng đường cách mạng đồng thời thể hiện sự vận động của tư tưởng và nghệ thuật của nhà thơ. tiêu biểu là một số các bài thơ Từ ấy (1937-1946); Việt Bắc (1946-1954) và một số bài thơ khác. Bài thơ Khi con tu hú được Tố Hữu sáng tác tại nhà lao Thừa Phủ vào mùa hè năm 1939 sau khi bị thực dân pháp bắt giam vì tội yêu nước và làm cách mạng. bài thơ thể hiện tâm trạng xốn xang bức bối của người thanh niên cộng sản khi đang bị cầm tù khi nghe tiếng chim tu hú báo hiệu mùa hè đến đã muốn phá tung xiềng xích để trở về với đồng bào, đồng chí yêu thương.
Trong bóng tối mịt mù của chốn lao tù dường như sự sống đã chấm dứt hẳn bởi lạnh giá bởi cô độc. Vậy mà giữa những âm thanh khô khốc chói tai của tiếng xiềng xích, vẫn vang lên nhịp tim thổn thức rạo rực của một hồn thơ trẻ tha thiết yêu đời. Tố Hữu bằng cảm xúc của mình đã cất lên tiếng nói tâm tình tha thiết của người chiến sĩ cộng sản suốt đời chiến đấu cho lí tưởng và tâm hồn khát khao tự do đến cháy bỏng trong bài thơ “khi con tu hú”
Khi tiếng chim tu hú gọi bầy gợi cho nhà thơ nghĩ đến khung trời lồng lộng ở bên ngoài và càng cảm thấy ngột ngạt khi ở trong xà lim chật chội khiến ông lại càng khao khát được tự do.
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đương chín, trái cây ngọt dần
Tu hú chính là báo hiệu của mùa hè đến, của sự sống tưng bừng sinh sôi nảy nở, tiếng chim đã tác động đến tâm hồn người tù trẻ tuổi. Khi ở trong xà lim chật chội tối tăm cách biệt với thế giới bên ngoài nhà thơ lắng nghe tiếng chim rộn rã lắng nghe mọi âm thanh của cuộc đời bằng chính tâm hồn và trái tim nhạy cảm của một người nghệ sĩ. Một tiếng chim thôi cũng gợi cho nhà thơ cả một trời thương nhớ về những mùa hè của quê hương.
Như ta cũng đã biết mùa hè là mùa thu hoạch, là mùa của lúa chiêm đang rộ chín, trái cây dường như cũng ngọt dần dưới cái nắng của miền trung. Những âm thanh rạo rực và những hình ảnh tươi đẹp tràn đầy sức sống của mùa hè liên tục hiện lên trong kí ức của nhà thơ.
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không
Rồi là tiếng ve kêu tiếng ve ngân dài suốt thời thơ ấu, suốt những năm tháng học trò, làm sao có thể quên được, tiếng ve kêu gợi nhớ về những năm tháng ấy. Màu vàng của bắp màu hồng của nắng màu xanh của trời tạo nên những mảng sắc màu lung linh rực rỡ của bức tranh quê. Thoang thoảng đâu đây mùi hương lúa, hương thơm của trái chín đầu mùa. Xa xa là tiếng chim hót líu lo tiếng ve ngân nga trên cành lá…phải gắn bó yêu mến quê hương lắm mới hình dung ra được một bức tranh quê xứ Huế sống động đến như vậy. đó là mùa hè mà chàng thanh niên mười tám còn được sống tự do giữa gia đình bè bạn và đồng chí thân thương.
Sáu câu thơ lục bát nhẹ nhàng mà uyển chuyển như mở ra cả một thế giới rộn ràng tràn trề nhựa sống. Cùng với rất nhiều âm thanh hình ảnh tiêu biểu của mùa hè được đưa vào bài thơ. Tiếng chim tu hú khởi đầu cho một mùa hè rộn rã âm thanh rực rỡ màu sắc, ngọt ngào hương vị trong cảm nhận của người tù. Đoạn thơ thể hiện khả năng cảm nhận tinh tế và khát vọng tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trẻ trung, yêu đời nhưng đang bị quân thù tước mất tự do.
Tham khảo:
Bam khảo:ài thơ Khi con tu hú làm theo thể thơ lục bát rất phù hợp với việc diễn tả tâm tư nhân vật. Sáu câu đầu nhịp điệu thong thả, từ ngữ trong sáng, hình ảnh tươi vui, tạo nên bức tranh mùa hè tuyệt đẹp. Bốn câu thơ sau nhịp điệu thay đổi hẳn. Câu thơ căng thẳng như chứa đựng một sức mạnh bị dồn nén chỉ chực bật tung ra.
