Ông già như lật tung cái nhà lên. Ông chui xuống gầm giường, ông thò đầu vào lục lọi trong tủ chén. Đầu vướng đầy mạng nhện, ông cằn nhằn cử nhử, rõ ràng, mình cất ở đây, sao bây giờ nó mất biệt rồi, kỳ quá, kỳ quá. Tụi nhỏ cũng chạy lại, nghiêng chỗ này, ngó chỗ kia, cũng nói lạ quá trời, tự nhiên mất vậy cà. Nói, mà sợ tím ruột bầm gan, vì cái vật mà ông già muốn tìm tụi nhỏ đã cương quyết giấu biệt rồi. Ai mà biết ông già coi trọng mớ bông vạn thọ, mồng gà khô đó dữ vậy, tụi nhỏ chống chế. Nhưng rõ ràng, tụi nhỏ biết. Sống chung một nhà, làm gì mà không rõ mỗi lần chim én bay hấp háy, đậu trên đám chà dưới mé sông, ông già lại đi lật lịch thăm chừng. Một tháng trước tết, ông vác cuốc ra sân, tụi nhỏ dù muốn dù không cũng phải vác cuốc đi theo, xới nhừ mảnh sân trước nhà, lụi hụi tưới nước cho mềm xốp lại. Ông già đi lục lọi mớ bông để giống từ tết năm ngoái, rải hạt. Kế Tết, lúc ông già đứng tỉa lại hàng bông bụp, bông lồng đèn thì bông vạn thọ, mồng gà, sao nhái đã nở rực cả vạt sân. Bông móng tay thấy thân phận nhợt nhạt của mình, nép thành một hàng dài dọc đường đi. Nghỉ tay, ông đứng chống nạnh, khoan khoái đứng ngắm bông, hết đứng gần rồi lại lùi ra, cười khà khà khà, khoái trá. Với ông, Tết mà không trồng bông thì mất vui đi. Dù cực, dù ngày mấy lượt khệ nệ xách thùng đi tưới. Có cho đi, thì mới nhận lại, thử hỏi, ba ngày Tết, ngồi khề khà mấy ly trà, ngó ra cái sân vàng rực mênh mông, bông chật ních con mắt, có sướng không? Sướng! Vì vậy mà khi trời bắt đầu trở chướng, ông già thì trở… chứng, không chịu ở trong nhà. Suốt ngày tha thẩn ngoài sân, sửa sang, uốn lại mấy bụi chùm rụm, tỉa hai cây sộp, chăm sóc đám bông… Ông gọi là bông thì tụi nhỏ không được gọi hoa, ông nói hoa là hoa hông hoa huệ gì đó, còn mồng gà, vạn thọ hay sao nhái thì phải kêu bằng bông, cũng như núm mối mà cứ học đòi nấm mối, cái thứ dân dã, mọc vườn hoang phải kêu sao cho dân dã, dễ nghe (ông mà đọc được bài này, hẳn ông giãy nảy lên, cái gì mà gửi, gì mà hạt, sao không nói “gởi hột…”). Đám trẻ tịt ngòi. Tụi nó thấy đám bông đúng là mang rắc rối tới cho tụi nó. Mấy bữa ông đi đám giỗ xa, về nhà, thấy bông héo, ông rầy tụi nó cả buổi. Mà, tụi nhỏ thấy bông cũng có ích lợi gì lắm đâu, ừ, có bông thì nhà sẽ đẹp mấy ngày Tết, nhưng mắc công. Sau tết, bông tàn, lại phải chọn những bông lớn nhất, đẹp nhất, già nhất đem phơi khô, lại phải nhổ bỏ đám cây rụi lá, dọn dẹp cho sạch, chuẩn bị sân phơi lúa. Tụi nhỏ nghĩ, đẹp, mà không ăn được, thì cũng phí. Một phần, tụi nhỏ thương ông già, cứ lụi hụi cho cực thân. Ba năm rồi, đất nhiễm mặn, tan hoang, trồng bông cũng không nước tưới. Ngày xưa còn bờ dừa còn liếp chuối, bông trên sân phối hợp với cảnh chung quanh, giờ cây cỏ đìu hiu, cái màu vàng rực lên của sao nhái, vạn thọ càng làm khó chịu, chói gắt con mắt. Một bữa dọn dẹp ổ mối trong tủ, tụi nhỏ lén đem cái gói bông khô giấu trên giàn củi. Và ông già tìm kiếm trong tuyệt vọng. Không thể tưởng tượng được, tết này lại không có bông, ông già rầu rĩ, nằm gác tay lên trán. Ngày dài, nằm chán, ông già ra đằng trước, nhìn cái sân chang chang nắng, thở dài ứ hự, mắt hoang vắng, thất thần. Tụi nhỏ đã dự tính trước, ông già sẽ buồn, nhưng nghĩ nỗi buồn qua mau, mai mốt ông quên tuốt. Nhưng ngó bộ dạng ông vẫn long đong tìm kiếm, tụi nó hoảng hồn, Tết sau, sau nữa, ông cũng sẽ nhớ hoài mùa bông cũ. Tụi nhỏ nhận ra, ông già trồng bông không hẳn vì chúng đẹp (bởi thật ra chúng đâu có đẹp, thậm chí, bông vạn thọ hôi rình), trồng để thấy tuổi xế bóng còn làm được việc thần kỳ, còn có thể vun đắp sự sống từ bàn tay cứng quèo, gân guốc, trồng bông để nhớ cái thời sạ lúa trên đồng, và bông như một món quà Tết duy nhất ông có thể làm cho con cháu. Bữa sau, ông tìm được gói bông khô trên cái gióng cá khô treo đầu bếp. Ông mừng quýnh, nói kỳ quá, kỳ quá, tao kiếm ở đây nát hết mà không thấy, vậy mà bây giờ tự nhiên nằm chình ình, y như ma giấu. Tụi nhỏ ngó nhau cười cười, mếu mếu. Lại phải phụ ông già cuốc đất, lại gieo, lại đeo cây nước bơm từng thùng đem tưới. Bông lại nở rực trước sân nhà. Và tết tàn, ông già lại nâng niu đi hái từng bông hoa héo khô, rũ cánh, giữ hạt cho mùa sau. Nghe như một người tàn và bông hoa tàn đang hát thầm bài ca cuộc sống. Tụi nhỏ ngậm ngùi, ông già dường như làm điều gì lớn lao hơn là giữ hạt. Giữ cho tụi nhỏ không xuề xòa, lười biếng (bệnh này đang lan nhanh dữ dội từ hồi chuyển sang làm vuông nuôi tôm). Giữ một nếp nhà, giữ phong tục cũ… Giữ cho cái sân bông rực rỡ, lung linh trong ký ức của những đứa trẻ xa nhà… "Nguyễn Ngọc Tư" Thực hiện yêu cầu: Câu 1: Xác định ngôi kể và người kể chuyện trong văn bản. Câu 2: Lí do quan trộng nhất khiến nhân vật "ông già" luôn thích gieo bông vào khoảng thời gian một tháng trước Tết là gì? Câu 3: Tóm tắt sự kiện chính của văn bản trên. Câu 4: Anh/chị có cảm nhận như thế nào trước hành động trồng bông của ông già? Câu 5: Thông điệp nào trong văn bản có ý nghĩa nhất với anh/chị? Vì sao? Câu 6: Anh chị hãy đề xuất ít nhất 5 hành động con cái trong gia đình cần làm để góp phần duy trì nếp nhà cũng như những phong tục tập quán lâu đời, tốt đẹp của cha ông.
Câu 1: Xác định ngôi kể và người kể chuyện trong văn bản.
- Ngôi kể: Ngôi thứ ba
- Người kể chuyện: Không rõ danh tính, là một người quan sát bên ngoài, kể lại câu chuyện về ông già và mớ bông vạn thọ.
Câu 2: Lí do quan trọng nhất khiến nhân vật "ông già" luôn thích gieo bông vào khoảng thời gian một tháng trước Tết là:
- Trồng bông là một nếp nhà, một phong tục cũ mà ông muốn gìn giữ.
- Trồng bông để ông cảm thấy tuổi xế bóng còn làm được việc thần kỳ, còn có thể vun đắp sự sống từ bàn tay cứng quèo, gân guốc.
- Trồng bông để nhớ cái thời sạ lúa trên đồng, và bông như một món quà - Tết duy nhất ông có thể làm cho con cháu.
Câu 3: Tóm tắt sự kiện chính của văn bản trên.
- Ông già lục tung nhà tìm mớ bông vạn thọ để gieo trước Tết.
- Tụi nhỏ giấu mớ bông vì thấy nó rắc rối, không có ích lợi gì.
- Ông già buồn rầu khi không tìm thấy mớ bông.
- Tụi nhỏ thấy ông buồn nên hối hận và đem mớ bông ra cho ông.
- Ông già vui mừng gieo bông và lại có một cái Tết rực rỡ.
Câu 4
Em cảm thấy được sự trân trọng. Ông già dành rất nhiều tình yêu cho mớ bông vạn thọ. Ông cất giữ mớ bông cẩn thận, gieo trồng tỉ mỉ và chăm sóc chu đáo. Bông vạn thọ không chỉ là một loài hoa mà còn là niềm vui, là hy vọng của ông vào một cái Tết rực rỡ. Ngoài ra, còn có sự xúc động khi Hành động trồng bông của ông già còn thể hiện sự gắn bó của ông với quê hương, với những ký ức đẹp đẽ của tuổi thơ. Bông vạn thọ gợi cho ông nhớ về thời sạ lúa trên đồng, về những cái Tết ấm áp bên gia đình.
Câu 5: Thông điệp có ý nghĩa nhất:
Thông điệp có ý nghĩa nhất trong văn bản là cần gìn giữ những nếp nhà, những phong tục tập quán tốt đẹp của cha ông. Vì thông điệp này giúp con người hiểu được giá trị của truyền thống và tầm quan trọng của việc bảo vệ di sản văn hóa. Trong xã hội hiện đại, nhiều giá trị truyền thống đang dần bị mai một. Việc gìn giữ những nếp nhà, phong tục tập quán tốt đẹp là góp phần bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc. Nếp nhà, phong tục tập quán là sợi dây gắn kết các thành viên trong gia đình. Gìn giữ những giá trị này giúp gia đình thêm gắn bó và hạnh phúc.
Câu 6:
- Học hỏi và tìm hiểu về những nếp nhà, phong tục tập quán của gia đình.
- Tham gia vào các hoạt động truyền thống của gia đình.
- Giữ gìn và phát huy những giá trị tốt đẹp của gia đình.
- Truyền lại cho thế hệ sau những nếp nhà, phong tục tập quán của gia đình.
- Có ý thức bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
