Nguyên nhân:
- Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc: Sau Thế chiến thứ nhất, mâu thuẫn về thị trường, thuộc địa và quyền lợi giữa các cường quốc ngày càng gay gắt.
- Cuộc khủng hoảng kinh tế 1929-1933: Cuộc khủng hoảng này làm sâu sắc thêm mâu thuẫn, tạo điều kiện cho các thế lực phát xít như Đức, Ý, Nhật Bản lên nắm quyền với tham vọng gây chiến để phân chia lại thế giới.
- Chính sách thỏa hiệp, nhượng bộ của Anh, Pháp, Mỹ: Các nước phương Tây thực hiện chính sách nhân nhượng, dung túng phe phát xít nhằm hướng mũi nhọn chiến tranh về phía Liên Xô, tạo điều kiện cho chiến tranh bùng nổ.
Diễn biến chính:
* Giai đoạn 1: 1939-1941
- 1/9/1939: Đức xâm lược Ba Lan, Anh và Pháp tuyên chiến với Đức.
- 1940: Đức chiếm đóng phần lớn châu Âu.
- 1941:
+ Đức xâm lược Liên Xô (Chiến dịch Barbarossa).
+ Nhật Bản tấn công Trân Châu Cảng, mở màn cuộc chiến tranh ở Thái Bình Dương.
* Giai đoạn 2: 1941-1943
- Chiến tranh lan rộng ra toàn thế giới, biến thành một cuộc chiến toàn diện giữa hai phe: phe Đồng Minh (do Liên Xô, Anh, Mỹ đứng đầu) và phe Phát xít (Đức, Ý, Nhật).
- Nhiều trận đánh quan trọng diễn ra, như Trận Stalingrad góp phần làm đảo chiều cục diện chiến tranh.
* Giai đoạn 3: 1943-1945
- Phe Đồng Minh mở các cuộc phản công quy mô lớn trên nhiều mặt trận.
- Đức đầu hàng vô điều kiện vào tháng 5/1945.
- Nhật Bản đầu hàng vô điều kiện vào tháng 9/1945, kết thúc chiến tranh.
Nguyên nhân chiến tranh thế giới thứ hai:
1. Hệ quả của chiến tranh thế giới thứ nhất: Các hiệp ước hòa bình, đặc biệt là Hiệp ước Versailles, gây bất mãn, đặc biệt với Đức, khiến quốc gia này rơi vào khủng hoảng.
2. Chế độ phát xít và chủ nghĩa quân phiệt: Đức, Ý và Nhật Bản theo đuổi chính sách bành trướng lãnh thổ.
3. Chính sách "dung túng": Anh, Pháp không ngăn chặn được sự mở rộng của các quốc gia phát xít.
4. Khủng hoảng kinh tế: Đại suy thoái 1929 tạo cơ hội cho các lực lượng cực đoan lên nắm quyền.
Diễn biến chính:
1. 1939: Đức xâm lược Ba Lan, Anh và Pháp tuyên chiến với Đức.
2. 1941: Nhật tấn công Trân Châu Cảng, Mỹ tham chiến.
3. 1942-1943: Quân Đức thất bại tại Stalingrad, Liên Xô và đồng minh phản công.
4. 1944: Quân Đồng minh đổ bộ vào Normandy, giải phóng châu Âu.
5. 1945: Đức đầu hàng vào tháng 5, Nhật đầu hàng sau khi Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki.
