Tục ngữ có câu “Thật thà là cha dại”. Vậy thế nào là thật thà? Thật thà có lợi hay có hại đến bản thân? Đó là những vấn đề chúng ta cần tìm hiểu để xây dựng lối sống luôn được mọi người yêu quý: lối sông chân thật.
Ai cũng biết thật thà là tính nết vốn có của con người. Người thật thà là người làm sao nói vậy, có gì nói thế, trái với kẻ dối trá có ít nói nhiều, làm một đằng nói một nẻo. Thật thà đồng nghĩa với chân thật, trung thực, là những đức tính tốt của con người. Tính thật thà của con người được bộc lộ trong các mối quan hệ xã hội. Thời xa xưa, cô Tấm, Thạch Sanh vì thật thà mà được hưởng hạnh phúc; trái lại mẹ con Cám và Lý Thõng ranh ma lừa lọc nên bị trừng phạt. Với chúng ta, khi mắc lỗi tự nhận lỗi là thật thà, nhặt được của rơi đem trả người mất là thật thà, không quay cóp trong khi làm bài thi là thật thà,...
Ai cũng biết dại là dại dột, trái nghĩa với khôn ngoan, chỉ ý nghĩ, hành động, lời nói không đem lại an toàn, lợi ích cho bản thân; cha là người đứng đầu trong gia đình; cha dại là đứng đầu sự dại dột. Theo nghĩa này thì cô Tấm, Thạch Sanh xưa vì thật thà mà nhiều phen bị khốn khổ; mẹ con Cám và Lý Thông do khôn ngoan lừa lọc mà nhiều lần được lợi; hoặc ngày nay, dại nhất là nhặt được của rơi đem trả lại người mất, dại nhất là không quay cóp trong khi làm bài thi,...
Từ đó, “Thật thà là cha dại” có nghĩa: dại nhất là thật thà. Kinh nghiệm được đúc rút là: không nên sống thật thà, vì thật thà bất lợi cho bản thân. Từ đó có bài học: cần biết sống khôn ngoan!
Bạn tin không khi tôi nói rằng câu tục ngữ này có mặt tích cực và mặt hạn chế? Mặt tích cực thì ít, mặt hạn chế thì nhiều?
Ta biết rằng, ngày nay người ta giải quyết nhiều việc trước mắt bằng sự khôn khéo. Để bán một mặt hàng mới như sữa bột, bột ngọt, bia, nước giải khát,... người ta dùng truyền hình quảng cáo với các thông tin giật gân, hình ảnh choáng lộn. Muốn thúc đẩy nhanh tốc độ giải phóng hàng hoá, nhiều siêu thị tổ chức các đợt bán hàng khuyến mại hạ giá, thậm chí đại hạ giá. Để bán được nhiều hàng, các cô nhân viên đon đả chào khách bằng những lời nói mĩ miều cùng cử chỉ lịch thiệp khác thường,... trong những trường hợp ấy, “thật thà” chưa chắc đã được việc.
Nhưng rất nhiều việc, ta giải quyết bằng thật thà mới là khôn ngoan. Bà ngoại tôi thường ngày nói to, lại hay ví von bằng tục ngữ, ca dao, nhưng khi bà thông gia đến chơi nhà, thì bà toàn nói những lời thông thường, mộc mạc, với giọng nhỏ nhẹ dễ nghe. Ấy là vì bà ngoại tôi lấy thân tình để đối đãi lâu bền với thông gia. Bố tôi bình thường thì nói to, uống nước trong cốc vại, khi ông ngoại sang chơi thì nói năng nhã nhặn, lấy chè ngon pha đặc trong bộ ấm chén đẹp nhất và mời mọc ân cần. Ấ là vì bố tôi thật lòng yêu quý ông. Lớp tôi có bạn gái con nhà giàu, lực học bình thường thôi, nhưng nói năng kiểu cách, ăn mặc điệu đàng, lại sẵn tiền rủ bạn ăn quà nên chỉ chơi được với vài ba cô bạn nhà khá giả. Chắc bạn sẽ đồng ý với tôi nhận xét này: trong quan hệ bạn bè, khôn khéo có thể giúp ta thiết lập nhanh chóng mối quan hệ, nhưng chân thành mới giúp ta có được nhiều bạn -những người sẵn sàng chia sẻ buồn vui với ta.
Bạn còn nhớ trong giờ Giáo dục công dân, cô giáo kể cho chúng ta nghe một câu chuyện về đức tính thật thà? Nhà vua muốn tuyển người kế vị ngai vàng bèn cho gọi các thanh niên trai tráng trong vương quốc đến rồi phát cho mỗi người một hạt giống, bảo về trồng một năm sau sẽ mang thành quả gieo trồng đến để vua lựa chọn tân hoàng đế. Ai nấy đều được mang một hạt giống vua ban về nhà, trong dó có một chàng trai nhà nghèo. Chàng gieo hạt trong một chiếc chậu sành, hàng ngày xới đất, tưới nước cẩn thận, nhưng đợi mãi không thấy hạt nảy mầm. Trong khi đó, cây đã mọc xanh tốt trong chậu của mọi người. Đúng ngày hẹn, các chàng trai trong vương quốc đó hoan hỉ mang cây đến bày trước mặt đức vua. Chỉ có chàng trai nhà nghèo buộc phải đến với cái chậu đất không. Vua xem qua một lượt thấy cây ở các chậu đều xanh tốt, có cây đã ra hoa, liền khen ngợi mọi người có tài gieo hạt. Vua nhìn ra phía xa thấy chàng thanh niên với cái chậu không cây, bèn tiến lại hỏi. “Cây của nhà ngươi đâu?”. Chàng trai ấp úng: “Thần đã gieo hạt... nhưng... không nảy mầm được, xin đức vua trị tội!”. Vua mỉm cười dắt tay chàng trai bước lên nói: “Những hạt ta giao cho các ngươi đã được luộc chín, làm sao nảy mầm thành cây được! Các người đã tráo hạt cây để lừa ta. Chỉ có chàng trai này là thật thà, trung thực. Do đó đây sẽ là tân hoàng đế của các ngươi”.
Câu chuyện trên cho thấy thật thà mới chính là đức tính mang lại danh dự và lợi ích lâu dài cho con người.
“Đất nước ngày một đi lên trong thời kì hội nhập quốc tế, sẽ không còn chỗ cho sự dối trá hoặc khôn vặt của con người”, đó là nhận định thầy giáo tôi trong giờ Giáo dục công dân. Là công dân tương lai của đất nước, bạn nghĩ sao về lời khuyên “Thật thà là cha dại”?
Tục ngữ có câu “Thật thà là cha dại”. Vậy thế nào là thật thà? Thật thà có lợi hay có hại đến bản thân? Đó là những vấn đề chúng ta cần tìm hiểu để xây dựng lối sống luôn được mọi người yêu quý: lối sông chân thật.
Ai cũng biết thật thà là tính nết vốn có của con người. Người thật thà là người làm sao nói vậy, có gì nói thế, trái với kẻ dối trá có ít nói nhiều, làm một đằng nói một nẻo. Thật thà đồng nghĩa với chân thật, trung thực, là những đức tính tốt của con người. Tính thật thà của con người được bộc lộ trong các mối quan hệ xã hội. Thời xa xưa, cô Tấm, Thạch Sanh vì thật thà mà được hưởng hạnh phúc; trái lại mẹ con Cám và Lý Thõng ranh ma lừa lọc nên bị trừng phạt. Với chúng ta, khi mắc lỗi tự nhận lỗi là thật thà, nhặt được của rơi đem trả người mất là thật thà, không quay cóp trong khi làm bài thi là thật thà,...
Ai cũng biết dại là dại dột, trái nghĩa với khôn ngoan, chỉ ý nghĩ, hành động, lời nói không đem lại an toàn, lợi ích cho bản thân; cha là người đứng đầu trong gia đình; cha dại là đứng đầu sự dại dột. Theo nghĩa này thì cô Tấm, Thạch Sanh xưa vì thật thà mà nhiều phen bị khốn khổ; mẹ con Cám và Lý Thông do khôn ngoan lừa lọc mà nhiều lần được lợi; hoặc ngày nay, dại nhất là nhặt được của rơi đem trả lại người mất, dại nhất là không quay cóp trong khi làm bài thi,...
Từ đó, “Thật thà là cha dại” có nghĩa: dại nhất là thật thà. Kinh nghiệm được đúc rút là: không nên sống thật thà, vì thật thà bất lợi cho bản thân. Từ đó có bài học: cần biết sống khôn ngoan!
Bạn tin không khi tôi nói rằng câu tục ngữ này có mặt tích cực và mặt hạn chế? Mặt tích cực thì ít, mặt hạn chế thì nhiều?
Ta biết rằng, ngày nay người ta giải quyết nhiều việc trước mắt bằng sự khôn khéo. Để bán một mặt hàng mới như sữa bột, bột ngọt, bia, nước giải khát,... người ta dùng truyền hình quảng cáo với các thông tin giật gân, hình ảnh choáng lộn. Muốn thúc đẩy nhanh tốc độ giải phóng hàng hoá, nhiều siêu thị tổ chức các đợt bán hàng khuyến mại hạ giá, thậm chí đại hạ giá. Để bán được nhiều hàng, các cô nhân viên đon đả chào khách bằng những lời nói mĩ miều cùng cử chỉ lịch thiệp khác thường,... trong những trường hợp ấy, “thật thà” chưa chắc đã được việc.
Nhưng rất nhiều việc, ta giải quyết bằng thật thà mới là khôn ngoan. Bà ngoại tôi thường ngày nói to, lại hay ví von bằng tục ngữ, ca dao, nhưng khi bà thông gia đến chơi nhà, thì bà toàn nói những lời thông thường, mộc mạc, với giọng nhỏ nhẹ dễ nghe. Ấy là vì bà ngoại tôi lấy thân tình để đối đãi lâu bền với thông gia. Bố tôi bình thường thì nói to, uống nước trong cốc vại, khi ông ngoại sang chơi thì nói năng nhã nhặn, lấy chè ngon pha đặc trong bộ ấm chén đẹp nhất và mời mọc ân cần. Ấ là vì bố tôi thật lòng yêu quý ông. Lớp tôi có bạn gái con nhà giàu, lực học bình thường thôi, nhưng nói năng kiểu cách, ăn mặc điệu đàng, lại sẵn tiền rủ bạn ăn quà nên chỉ chơi được với vài ba cô bạn nhà khá giả. Chắc bạn sẽ đồng ý với tôi nhận xét này: trong quan hệ bạn bè, khôn khéo có thể giúp ta thiết lập nhanh chóng mối quan hệ, nhưng chân thành mới giúp ta có được nhiều bạn -những người sẵn sàng chia sẻ buồn vui với ta.
Bạn còn nhớ trong giờ Giáo dục công dân, cô giáo kể cho chúng ta nghe một câu chuyện về đức tính thật thà? Nhà vua muốn tuyển người kế vị ngai vàng bèn cho gọi các thanh niên trai tráng trong vương quốc đến rồi phát cho mỗi người một hạt giống, bảo về trồng một năm sau sẽ mang thành quả gieo trồng đến để vua lựa chọn tân hoàng đế. Ai nấy đều được mang một hạt giống vua ban về nhà, trong dó có một chàng trai nhà nghèo. Chàng gieo hạt trong một chiếc chậu sành, hàng ngày xới đất, tưới nước cẩn thận, nhưng đợi mãi không thấy hạt nảy mầm. Trong khi đó, cây đã mọc xanh tốt trong chậu của mọi người. Đúng ngày hẹn, các chàng trai trong vương quốc đó hoan hỉ mang cây đến bày trước mặt đức vua. Chỉ có chàng trai nhà nghèo buộc phải đến với cái chậu đất không. Vua xem qua một lượt thấy cây ở các chậu đều xanh tốt, có cây đã ra hoa, liền khen ngợi mọi người có tài gieo hạt. Vua nhìn ra phía xa thấy chàng thanh niên với cái chậu không cây, bèn tiến lại hỏi. “Cây của nhà ngươi đâu?”. Chàng trai ấp úng: “Thần đã gieo hạt... nhưng... không nảy mầm được, xin đức vua trị tội!”. Vua mỉm cười dắt tay chàng trai bước lên nói: “Những hạt ta giao cho các ngươi đã được luộc chín, làm sao nảy mầm thành cây được! Các người đã tráo hạt cây để lừa ta. Chỉ có chàng trai này là thật thà, trung thực. Do đó đây sẽ là tân hoàng đế của các ngươi”.
Câu chuyện trên cho thấy thật thà mới chính là đức tính mang lại danh dự và lợi ích lâu dài cho con người.
“Đất nước ngày một đi lên trong thời kì hội nhập quốc tế, sẽ không còn chỗ cho sự dối trá hoặc khôn vặt của con người”, đó là nhận định thầy giáo tôi trong giờ Giáo dục công dân. Là công dân tương lai của đất nước, bạn nghĩ sao về lời khuyên “Thật thà là cha dại”?
