Bài 1: Tìm câu rút gọn trong những đoạn trích sau và cho biết thành phần nào bị rút gọn. Hãy khôi phục thành phần bị rút gọn đó
a Mẹ ơi! Con khổ quá mẹ ơi! Sao mẹ đi lâu thế? Mãi không về!
b. Mẹ không lo, nhưng vẫn không ngủ được. Cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng …
c. – Những ai ngồi đấy?
Ông Lí cựu với ông Chánh hội
d. Tháng hai trồng cà, tháng ba trồng đỗ
Bài 2: Hãy nhận xét về cách dùng các câu rút gọn dưới đây. Theo em có nên dùng các câu rút gọn trong những tình huống đó ko? Tại sao?
a. Cháu cho bác hỏi đến phố Hàng Bạc đi bằng cách nào?
Đi thẳng, đến ngã tư thì rẽ phải.
b. Mẹ ơi, cho con đi tham quan nhé!
Con đi mấy ngày!
Một ngày.
Bài 3: Tìm các câu đặc biệt trong các đoạn trích dưới đây và cho biết tác dụng của chúng
a. Ôi, đẹp quá! Sao lại có bông hoa bằng lăng nở muộn thế kia?
b. Huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Đoàn kịch lưu động của chúng tôi đóng lại, tránh cái gió lào…
c. Đêm trăng. Biển yên tĩnh. Tàu Phương Đông của chúng tôi buông neo trong vùng biển Trường Sa.
d. Đình chiến. Các anh bộ đội nón dưới có gắn sao, kéo về đầy nhà Út
e. Cách đó ba năm. Một đồng chí từ Đồng Tháp Mười về mang một con gà mái tơ. Ôi chao, một con gà.
Bài 4: Tìm trạng ngữ cho câu dưới đây và cho biết chúng bổ sung ý nghĩa gì cho sự việc được nói đến trong câu.
a. Tảng sáng, vòm trời cao xanh mênh mông. Gió từ trên đỉnh núi tràn xuống thung lũng mát rượi. Khoảng thời gian sau dãy núi phía đông ửng đỏ. Những tia nắng đầu tiên hắt chéo qua thung lũng , trải lên đỉnh núi phía tây những vệt màu xanh lậm tươi tắn … Ven rừng, rải rác những cây lim đã trổ hoa vàng, những cây vải thiều đã đỏ ối những quả…
b. Có lẽ tiếng Việt của chúng ta đẹp bởi vì tâm hồn của người Việt Nam ta rất đẹp, bởi vì sống, cuộc đấu tranh của nhân dân ta từ trước tới nay là cao quý, là vĩ đại, nghĩa là rất đẹp.
c. Sọ Dừa chăn bò rất giỏi. Hằng ngày, cậu lăn sau đàn bò ra đồng, tối đến lại lăn đàn bò về chuồng. Bò con nào con lấy no căng bụng. Phú ông mừng lắm.Ngày mùa, tôi tớ ra đồng làm cả, phú ông có ba cô con gái thay phiên nhau đưa cơm cho Sọ Dừa.
Bài 5: Trong những câu sau đây, câu nào là cauu bị động, câu nào không phải là câu bị động? Tại sao?
a. Nam được đi đá bóng
b. Nam được mẹ cho phép đi đá bóng.
c. Nó bị ngã
d. nó bị đẩy ngã
cầu cao nhân giúp đỡ
Câu 1:
a, "Mãi không về" ➙ Rút gọn chủ ngữ
=> Mẹ mãi không về
b, " Cứ nhắm mắt ...trầm bổng ➙ Rút gọn chủ ngữ
=> Mẹ cứ nhắm mắt ... trầm bổng.
c, "Ông Lí cựu với ông Chánh hội" ➙ Rút gọn vị ngữ
=> Ông Lí cựu với ông Chánh hội ngồi đấy.
d, " Tháng hai trồng cà, tháng ba trồng đỗ" ➙ Rút gọn chủ ngữ
=> Người nông dân tháng hai trồng cà, tháng ba trồng đỗ
Câu 2: Không nên dùng câu rút gọn ở trường hợp trên, vì không thể hiện sự tôn trọng đối với người cao tuổi hơn mình.
Bài 1: a) Câu rút gọn: Mãi không về! -> Rút gọn thành phần chủ ngữ
Khôi phục: Mẹ mãi không về!
b) Câu rút gọn: Cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng …
-> Rút gọn thành phần chủ ngữ
Khôi phục Mẹ cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng …
c) Câu rút gọn : Ông Lí cựu với ông Chánh hội -> Rút gọn vị ngữ
Khôi phục: Ông Lí cựu với ông Chánh hội ngồi đấy
d) Câu rút gọn: Tháng hai trồng cà, tháng ba trồng đỗ -> Rút gọn chủ ngữ
Khôi phục: Tháng hai ta trồng cà, tháng ta ba trồng đỗ
Bài 2: a- Cháu cho bác hỏi đến phố Hàng Bạc đi bằng cách nào ?
- Đi thẳng, đến ngã tư thì rẽ phải.
b- Mẹ ơi cho con đi tham quan nhé.
- Con đi mấy ngày ?
- Một ngày.
Trong 2 trường hợp (a) và (b) không nên sử dụng câu rút gọn. Vì 2 câu trên đều là giao tiếp với người lớn, nên sử dụng câu nói đầy đủ Chủ và Vị để trả lời khiến người hỏi cảm giác được tôn trọng với người lớn.
Bài 3:
a) Ôi, đẹp quá!: Bộc lộ cảm xúc
b) Huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An:Xác định thời gian, nơi chốn
c) Đêm trăng. Biển yên tĩnh : Xác định thời gian, nơi chốn
d) Đình chiến : Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng
e) Cách đó ba năm: Xác định thời gian, nơi chốn
Bài 4: a/ Trạng ngữ là:
+ Tảng sáng _ bổ sung ý nghĩa về thời gian
+ Khoảng thời gian sau dãy núi phía đông ửng đỏ _ bổ sung ý nghĩa về không gian và thời gian
+ Ven rừng _ bổ sung ý nghĩa về nơi chốn
b/ Trạng ngữ là:
+ từ trước tới nay _ bổ sung ý nghĩa về thời gian
c/ Trạng ngữ là:
+ Hằng ngày _ bổ sung ý nghĩa về thời gian
+ Ngày mùa _ bổ sung ý nghĩa về thời gian
Bài 5:
a. Nam được đi đá bóng.
- "Nam được" có nghĩa là "Nam đã được", không có ai cho phép hay làm gì để "Nam được đi đá bóng", đây là ý muốn của Nam.
⇒ Câu này không phải là câu bị động mà là câu chủ động.
b. Nam được mẹ cho phép đi đá bóng.
- "Mẹ" đã cho Nam đi đá bóng vì Nam xin mẹ đi đá bóng, đây là câu bị động vì có sự cho phép của "Mẹ Nam" và mẹ đồng ý mới được đi.
⇒ Câu này là câu bị động.
c. Nó bị ngã.
- Câu này có chữ "bị" có hai loại, 1 là chủ động, 2 là bị động, và từ "bị" ở đây thuộc câu chủ động. Vì không ai làm "nó" ngã mà tự "nó" ngã.
⇒ Câu này không phải là câu bị động mà là câu chủ động.
d. Nó bị đẩy ngã.
- Câu này có chữ "bị", nhưng thuộc loại bị động, vì có từ "đẩy" bổ sung cho từ "bị", "đẩy" là một người khác đụng chạm mạnh với người hoặc người với sự vật. "Đẩy ngã" là có một bạn đẩy "nó" bị ngã.
⇒ Câu này là câu bị động.
Từ các giải thích trên, ta kết luận câu a và c không phải là câu bị động.
