BÀI 22: Phân loại thế giới sống

Để phân loại sinh vật chúng ta nên dựa vào đặc điểm của sinh vật. Các đặc điểm đó có thể là:

- Đặc điểm tế bào (có màng nhân hay không có màng nhân, có thành tế bào hay không có thành tế bào,…).

- Mức độ tổ chức cơ thể (đơn bào hay đa bào, có phân hóa hệ cơ quan hay không,…).

- Môi trường sống (trên cạn, dưới nước, trong đất hay trên cơ thể sinh vật).

- Kiểu dinh dưỡng (tự dưỡng hay dị dưỡng,…).

- Một số sinh vật có trong hình 22.1 là: con khỉ, con nhện, con rùa biển, con bướm, con bọ, con cá, vi khuẩn E.coli, con cò, trùng giày, cây dương xỉ, cây thông, cây hoa súng.

- Nhận xét về thế giới sống: Thế giới sống vô cùng phong phú và đa dạng với nhiều loài sinh vật khác nhau.

Việc phân loại thế giới sống có thể dựa vào một số tiêu chí sau:

+ Đặc điểm tế bào

+ Mức độ tổ chức cơ thể

+ Môi trường sống

+ Các kiểu dinh dưỡng

- Phân loại sinh vật trong hình 22.1:

Các bậc phân loại sinh vật theo thứ tự từ thấp đến cao trong đời sống là: loài, chi, họ, bộ, lớp, ngành, giới.

Sinh vật có những cách gọi tên như sau:

– Tên phổ thông.

– Tên khoa học: Tên chi, tên loài, tác giả, năm công bố.

– Tên địa phương.

Các giới và đại diện sinh vật mỗi giới:

- Sinh vật được chia thành năm giới bao gồm: giới Khởi sinh, giới Nguyên sinh, giới Thực vật, giới Nấm, giới Động vật.

- Đại diện sinh vật của từng giới:

+ Giới Khởi sinh: vi khuẩn lam, vi khuẩn E.coli,…

+ Giới Nguyên sinh: trùng roi, trùng giày, trùng biến hình,…

+ Giới Nấm: nấm mỡ, nấm sò, nấm linh chi,…

+ Giới Thực vật: cây rêu, cây cam, cây bí,…

+ Giới Động vật: san hô, con cua, con mèo, con chó,…

Các tiêu chí được sử dụng để phân biệt năm giới sinh vật dựa vào những tiêu chí là: cấu tạo tế bào, mức độ tổ chức cơ thể, khả năng di chuyển, kiểu dinh dưỡng.

- Đặc điểm tế bào: nhân sơ (giới Khởi sinh) và nhân thực (giới Nguyên sinh, giới Thực vật, giới Nấm, giới Động vật).

- Mức độ tổ chức cơ thể: đơn bào (giới Khởi sinh, giới Nguyên sinh) và đa bào (giới Thực vật, giới Nấm, giới Động vật).

- Khả năng di chuyển: giới Thực vật gồm những sinh vật không có khả năng di chuyển, giới Động vật gồm những sinh vật có khả năng di chuyển.

- Các kiểu dinh dưỡng: giới Khởi sinh và giới Nguyên sinh gồm những sinh vật tự dưỡng hoặc dị dưỡng, giới Nấm và giới Động vật gồm những sinh vật dị dưỡng, giới Thực vật gồm những sinh vật tự dưỡng.

Để phân biệt các sinh vật trong hình, có thể sử dụng nhiều đặc điểm khác nhau. Ví dụ: Sử dụng đặc điểm khả năng di chuyển.

- Con thỏ di chuyển bằng 4 chân.

- Cây hoa sen không có khả năng di chuyển.

- Con cá rô phi di chuyển bằng cách bơi bằng vây.

- Con chim bồ câu di chuyển bằng hai chân và bay.

Cách để xây dựng khóa lưỡng phân trong hình 22.7: Xác định điểm đặc trưng đối lập của các sinh vật, dựa vào đó phân chia chúng thành hai nhóm cho đến khi mỗi nhóm chỉ còn lại một sinh vật.

- Loài: Gấu trắng

- Giống: Gấu

- Họ: Gấu

- Bộ: Ăn thịt

- Lớp: Động vật có vú

- Ngành: Dây sống

- Giới: Động vật