BÀI 25: Vi khuẩn

I. Đặc điểm của vi khuẩn

• Vi khuẩn là nhóm sinh vật có cấu tạo tế bào nhân sơ, kích thước hiển vi.
• Trong tự nhiên, vi khuẩn thường phân bố với số lượng lớn ở các loại môi trường như đất, nước, không khí, cơ thể sinh vật, đồ dùng, thức ăn ôi thiu,...

❗Trong 1 g đất ở cánh đồng có tới hàng trăm triệu vi khuẩn, trong 1 cm³ nước bẩn hay 1 cm³ không khí ở thành phố có hàng chục đến hàng chục vạn vi khuẩn, trong cơ thể em, số vi khuẩn gấp khoảng 10 lần số tế bào.

Một số loại vi khuẩn gây bệnh ở người

Hình dạng của vi khuẩn: Đa số có dạng hình que (trực khuẩn lị), hình cầu (tụ cầu khuẩn), hình xoắn (xoắn khuẩn giang mai), hình dấu phẩy (phẩy khuẩn tả),...

Cấu tạo của vi khuẩn

Cấu tạo của vi khuẩn gồm các thành phần: thành tế bào, màng tế bào, tế bào chất và vùng nhân. Một số vi khuẩn có lông bơi hoặc roi bơi để di chuyển.

II. Vai trò của vi khuẩn

1. Lợi ích của vi khuẩn trong tự nhiên và đời sống con người

Vi khuẩn phân hủy xác sinh vật và chất thải

Vi khuẩn thực hiện quá trình lên men

2. Một số bệnh do vi khuẩn gây ra và cách phòng chống

Biểu hiện của người bị bệnh tiêu chảy

Biểu hiện của người bị bệnh lao phổi

Vi khuẩn gây nhiều bệnh trên thực vật và động vật như: héo xanh cà chua, khoai tây; thối nhũn cải bắp; bệnh tụ huyết trùng ở gia cầm, gia súc; bệnh đóng dấu ở lợn,... gây thiệt hại về kinh tế.

3. Một số biện pháp phòng chống bệnh do vi khuẩn gây ra

Trong tự nhiên, vi khuẩn tham gia vào quá trình phân hủy xác sinh vật và chất thải hữu cơ làm sạch môi trường. Trong thực tiễn, vi khuẩn có vai trò trong chế biến thực phẩm.

Một số vi khuẩn gây bệnh cho con người, động vật, thực vật; một số vi khuẩn làm hư hỏng thực phẩm, làm thức ăn bị ôi thiu.

Biện pháp phòng chống bệnh do vi khuẩn: Vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, bảo quản thực phẩm đúng cách,...

❗Kháng sinh là thuốc tiêu diệt hoặc kìm hãm sự sinh trưởng, phát triển của vi khuẩn ở mức độ nhất định. Nguyên tắc sử dụng thuốc kháng sinh: chỉ sử dụng kháng sinh khi thật sự bị bệnh nhiễm khuẩn; khi lựa chọn đúng loại kháng sinh và có sự hiểu biết về thể trạng người bệnh (đặc biệt đối với phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ); dùng kháng sinh đúng liều, đúng cách và đủ thời gian (thông thường không dưới 5 ngày).