a. Biện pháp điệp từ "ai", điệp cấu trúc câu "Vì ai ...Vì ai ...." và ần dụ "chân dẫm gai, áo phai màu, bạc đầu..."
- Tác dụng biện pháp tu từ:
+ Tăng sức biểu cảm cho sự diễn đạt và gây ấn tượng sâu sắc với người đọc.
+ Khắc sâu những nỗi vất vả của mẹ trong kí ức đồng thời thể hiện nỗi xót xa, day dứt của nhà thơ khi hồi tưởng về mẹ.
b. Điệp từ "đội" và nghệ thuật ẩn dụ "phận con rùa"
- Tác dụng:
+ Tăng sức biểu cảm cho sự diễn đạt và gây ấn tượng sâu sắc với người đọc.
+ Cho thấy cuộc sống người lao động trong xã hội ngày xưa đầy đau khổ
+ Thể hiện sự cảm thương với số phận của họ