Trong xã hội hiện đại, khi áp lực học tập ngày càng tăng cao, nhiều học sinh lựa chọn những phương pháp học "ngắn hạn", mang tính đối phó, điển hình là học tủ và học vẹt. Đây là những hiện tượng tiêu cực trong học tập, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục cũng như sự phát triển toàn diện của người học.
Học tủ là việc học sinh chỉ tập trung vào một số phần kiến thức mà họ đoán sẽ xuất hiện trong bài kiểm tra, bài thi. Trong khi đó, học vẹt là việc học sinh chỉ học thuộc lòng máy móc, không hiểu bản chất vấn đề. Cả hai phương pháp này đều có điểm chung là không xuất phát từ nhu cầu hiểu biết thực sự mà chỉ nhằm đạt điểm số tạm thời.
Nguyên nhân của hiện tượng này có thể đến từ nhiều phía. Trước hết là do áp lực điểm số và kỳ vọng từ gia đình, nhà trường khiến học sinh chỉ quan tâm đến kết quả trước mắt. Bên cạnh đó, một số học sinh thiếu phương pháp học hiệu quả hoặc chưa có động lực học tập đúng đắn nên chọn cách học nhanh, học tắt để tiết kiệm thời gian. Đôi khi, chính cách ra đề thi theo lối khuôn mẫu, thiếu sáng tạo cũng vô tình tạo điều kiện cho thói quen học tủ, học vẹt phát triển.
Tuy nhiên, hậu quả của việc học tủ, học vẹt là vô cùng nghiêm trọng. Người học không thể vận dụng kiến thức vào thực tế, không phát triển được tư duy phản biện hay khả năng giải quyết vấn đề. Việc học trở nên nhàm chán, thiếu cảm hứng và dễ dẫn đến tâm lý chán nản, mệt mỏi. Về lâu dài, điều này ảnh hưởng xấu đến năng lực và thái độ học tập, thậm chí cả con đường nghề nghiệp sau này.
Để khắc phục tình trạng học tủ, học vẹt, cần có sự thay đổi từ cả người học và người dạy. Học sinh cần xây dựng tinh thần tự học, biết đặt câu hỏi, tìm hiểu bản chất kiến thức thay vì chỉ ghi nhớ máy móc. Thầy cô nên đổi mới phương pháp giảng dạy, tăng cường hoạt động tư duy, thực hành và đánh giá học sinh một cách toàn diện hơn. Gia đình cũng cần đồng hành cùng con em mình bằng cách tạo động lực học tập từ sự yêu thích khám phá tri thức, chứ không chỉ là điểm số.
Tóm lại, học tủ, học vẹt là những hiện tượng tiêu cực cần được nhận diện và loại bỏ. Chỉ khi mỗi học sinh thật sự hiểu rằng việc học là vì bản thân mình, vì tương lai của chính mình, thì mới có thể vượt qua lối học đối phó và hướng tới một nền giáo dục thực chất, sáng tạo và nhân văn.
