Về bộ phận văn học dân gian, có các trọng tâm kiến thức:
– Những đặc trưng cơ bản của văn học dân gian. – Hệ thống thể loại văn học dân gian Việt Nam. – Những giá trị của văn học dân gian Việt Nam. Để nắm được những trọng tâm kiến thức nói trên, có thể ôn tập theo các gợi ý sau: a) Những đặc trưng cơ bản của văn học dân gian. Văn học dân gian bao gồm những thể loại nào? Chỉ ra những đặc trưng chủ yếu nhất của từng thể loại. b) Chọn phân tích một số tác phẩm (hoặc trích đoạn tác phẩm) văn học dân gian đã học (hoặc đã đọc) để làm nổi bật đặc điểm nội dung và nghệ thuật của sử thi, truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện thơ, truyện cười, ca dao, tục ngữ. c) Kể lại một số truyện dân gian, đọc thuộc một số câu ca dao, tục ngữ mà anh (chị) thích.1. Giới thiệu tác phẩm:
“Tấm Cám” là một trong những truyện cổ tích tiêu biểu và quen thuộc nhất trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam. Truyện phản ánh cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người lương thiện và kẻ độc ác, qua số phận nhân vật Tấm.
2. Nội dung chính:
Tấm là cô gái mồ côi hiền lành, bị mẹ con Cám đối xử tàn nhẫn. Trải qua nhiều kiếp hóa thân, Tấm cuối cùng được trở lại làm người và giành lại hạnh phúc xứng đáng. Câu chuyện mang màu sắc kỳ ảo, đậm chất nhân văn và gắn liền với tín ngưỡng dân gian.
3. Giá trị nội dung và nghệ thuật:
Giá trị đạo đức: Tấm là biểu tượng cho lòng thiện lương, sự kiên cường vượt qua nghịch cảnh. Truyện gửi gắm niềm tin rằng: “Ở hiền gặp lành, cái ác rồi cũng bị trừng trị.
Giá trị nghệ thuật: Tác phẩm sử dụng yếu tố kỳ ảo (Bụt hiện ra, hóa thân thành chim vàng anh, cây thị…) để thể hiện khát vọng sống, ước mơ công lý và hạnh phúc của nhân dân.
4. Cảm nhận cá nhân:
Em yêu truyện “Tấm Cám” không chỉ vì cốt truyện hấp dẫn mà còn bởi sức sống mãnh liệt của nhân vật Tấm – từ cam chịu đến vùng lên mạnh mẽ. Truyện dạy em rằng: trong cuộc sống, dù gặp bất công đến đâu, chỉ cần giữ vững lòng tin và sự lương thiện, cuối cùng ta vẫn có thể chiến thắng.
câu chuyện thần lửa a nhi nhằm giải thích hiện tượng gì của thế giới tự nhiên và điều gì trong đời sống con người
1. Giới thiệu tác phẩm:
An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy là một truyền thuyết nổi tiếng trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, ra đời từ thời kỳ dựng nước và giữ nước của dân tộc. Tác phẩm vừa mang giá trị lịch sử, vừa chứa đựng nhiều bài học sâu sắc về tinh thần yêu nước, ý thức bảo vệ đất nước và trách nhiệm của mỗi người dân.
2. Tóm tắt nội dung:
An Dương Vương lên ngôi, lập nên nước Âu Lạc và cho xây thành Cổ Loa kiên cố. Nhờ sự giúp đỡ của thần Kim Quy, ông có được chiếc nỏ thần làm vũ khí bảo vệ đất nước, khiến quân Triệu Đà nhiều lần thất bại. Triệu Đà đổi kế sách, cầu hòa và cho con trai là Trọng Thủy sang cầu hôn công chúa Mị Châu. Vì quá tin tưởng chồng, Mị Châu vô tình để lộ bí mật nỏ thần. Triệu Đà nhân cơ hội tấn công, Âu Lạc nhanh chóng thất thủ. Trên đường chạy trốn, thần Kim Quy hiện lên buộc tội Mị Châu phản bội. Nhận ra sự thật, An Dương Vương đau đớn chém con rồi theo thần xuống biển.
3. Giá trị nội dung:
Tác phẩm thể hiện lòng yêu nước, sự kiên quyết bảo vệ chủ quyền dân tộc của vua An Dương Vương. Đồng thời, truyện cũng phê phán sự nhẹ dạ, cả tin dẫn đến mất nước, qua đó nhắc nhở người đọc phải luôn đề cao cảnh giác. Bi kịch của Mị Châu còn thể hiện xung đột giữa tình yêu và nghĩa vụ đối với Tổ quốc, khắc sâu bài học đặt lợi ích chung lên trên tình cảm riêng.
4. Giá trị nghệ thuật:
Truyện kết hợp hài hòa giữa yếu tố lịch sử và kỳ ảo, xây dựng hình tượng nhân vật mang tính biểu tượng cao, cốt truyện hấp dẫn và ngôn ngữ trang trọng.
5. Bài học rút ra:
Tác phẩm để lại bài học sâu sắc về lòng yêu nước, trách nhiệm của mỗi người trong việc bảo vệ Tổ quốc và sự tỉnh táo, sáng suốt trong mọi hoàn cảnh, nhất là trước âm mưu của kẻ thù.
Báo cáo nghiên cứu về truyện dân gian:
Truyền thuyết Thánh Gióng xuất hiện thời Hùng Vương dựng nước và được nhân dân ta lưu truyền từ đời này sang đời khác. Đây là một truyền thuyết hay bậc nhất trong những truyền thuyết nói về truyền thống giữ nước của dân tộc ta.
Điều kì lạ nữa là Gióng lên ba vẫn không biết nói, biết cười, cũng chẳng biết đi, cứ đặt đâu thì nằm đấy. Những chi tiết kỳ ảo đó càng thu hút người nghe. Gióng không nói nhưng khi nghe sứ giả rao loa thì bỗng dưng cất tiếng nói. Tiếng nói đầu tiên của Gióng là tiếng nói tự nguyện đánh giặc.
Đánh tan giặc Ân, Gióng cưỡi ngựa lên đỉnh núi Soc, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời. Gióng ra đời đã khác thường thì ra đi cũng khác thường. Nhân dân trân trọng muốn giữ mãi hình ảnh người anh hùng nên đã để Gióng đi vào cõi bất tử.
Gióng là hình tượng tiêu biểu, rực rỡ của người anh hùng đánh giặc cứu nước. Trong văn học dân gian Việt Nam, đây là hình tượng người anh hùng đánh giặc đầu tiên, tiêu biểu cho lòng yêu nước của nhân dân ta. Gióng là người anh hùng mang trong mình sức mạnh của cả cộng đồng.
Trong buổi đầu dựng nước, sức mạnh của thần thánh, tổ tiên thể hiện ở sự ra đời thần kì của chú bé làng Gióng. Sức mạnh của cộng đồng thể hiện ở việc bà con dân làng góp gạo nuôi Gióng.
mối quan hệ giữa con người với thế giới tự nhiên được thể hiện như thế nào trong văn học dân gian, văn học trung đại , văn học hiện đại? cho ví dụ?
TẬP NGHIÊN CỨU VÀ VIẾT BÁO CÁO VỀ MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC DÂN GIAN
Tác phẩm: Truyện cổ tích “Thạch Sanh”
1. Giới thiệu chung
Thể loại: Truyện cổ tích.
Xuất xứ: Kho tàng truyện dân gian Việt Nam, được lưu truyền rộng rãi trong nhân dân.
Nhân vật chính:Thạch Sanh – chàng trai nghèo, dũng cảm, thật thà.
Nhân vật phản diện:Lý Thông, quân xâm lược.
2. Nội dung chính của tác phẩm
Truyện kể về chàng Thạch Sanh mồ côi cha mẹ, sống nghèo khổ nhưng giàu lòng nhân nghĩa. Nhờ sức mạnh và tài năng, Thạch Sanh đã diệt chằn tinh, cứu công chúa, chiến thắng quân xâm lược. Tuy bị mẹ con Lý Thông nhiều lần hãm hại, cuối cùng chàng vẫn được minh oan, trở thành phò mã và được nhân dân yêu mến.
3. Giá trị nội dung
* Ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của người lao động: Thạch Sanh thật thà, dũng cảm, giàu lòng nhân nghĩa.
* Lên án cái xấu, cái ác: Lý Thông gian xảo, tham lam, cuối cùng bị trừng trị.
* Khát vọng công bằng xã hội: Cái thiện cuối cùng chiến thắng cái ác
*Tình yêu hòa bình: Truyện phản ánh tinh thần chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước.
4. Giá trị nghệ thuật
* Xây dựng hình tượng nhân vật mang tính đối lập rõ nét (Thạch Sanh hiền lành ↔ Lý Thông độc ác).
* Yếu tố thần kỳ (cây đàn, niêu cơm, vũ khí thần) vừa hấp dẫn vừa thể hiện ước mơ của nhân dân.
* Cốt truyện giàu kịch tính, mang tính giáo dục cao.
5. Ý nghĩa
“Thạch Sanh” thể hiện niềm tin của nhân dân vào sức mạnh, phẩm chất của người lao động, đồng thời phản ánh quy luật: cái thiện luôn thắng cái ác. Đây là một trong những truyện tiêu biểu của văn học dân gian Việt Nam.
TẬP NGHIÊN CỨU VÀ BÁO CÁO VỀ MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC DÂN GIAN
I.Tên tác phẩm
-"Thánh Gióng"
II. Thể loại
-Truyện truyền thuyết lịch sử
III.Tóm tắt tác phẩm
Tác phẩm kể về một cậu bé làng Gióng, ba tuổi mà vẫn chưa biết đi, biết đứng,biết ngồi và biết nói.Bỗng một hôm nghe tin nhà vua tuyển người đánh giặc, cậu bé lần đầu tiên cất tiếng nói đầu tiên trong đời, xin nhà vua cho đi đánh giặc.Cậu bé xin nhà vua rèn cho mình ngựa sắt, áo sắt, roi sắt, áo giáp sắt để đi đánh giặc.Sau đó Gióng ăn rất nhiều và trở thành một chàng hiệp sĩ đánh tan giặc. Sau khi đánh đuổi giặc xâm lược,Gióng cưỡi ngựa bay về trời và để lại nhiều vết tích ở vùng quê.
IV.Giá trị nội dung
-Tinh thần yêu nước và ý chí chống giặc ngoại xâm: Thánh Gióng là hiện thân cho tinh thần đoàn kết của nhân dân.Mỗi khi đất nước bị đe dọa, tinh thần đó sẽ càng mạnh mẽ hơn, trỗi dậy để bảo vệ Tổ Quốc.
-Khát vọng cuộc sống hòa bình, yên ổn : Sau khi đánh tan giặc,thay vì ở lại để nhận thưởng của nhà vua, Thánh Gióng lựa chọn bay về trời, thể hiện không cần sự vinh hoa phú quý, đây là biểu tưởng cho sự thanh cao và lý tưởng cao đẹp
-Niềm tin vào con người,dân tộc : Từ một cậu bé không biết nói, biết cười, bỗng nhiễn cất tiếng xin đi đánh giặc, cả làng đã dốc hết lòng tin tưởng, cùng góp gạo nuôi cậu bé lớn.Nhà vua cũng đặt niềm tin vào cậu bé.Từ đó chúng ta có thể thấy niềm tin và khát vọng hòa bình rất mãnh liệt của nhân dân ta
V.Giá trị nghệ thuật
-Yếu tố kì ảo: Cậu bé lớn nhanh như thổi, vươn vai là trở thành tráng sĩ, ngựa phun lửa, roi sắt gãy thì nhổ bụi tre đánh giặc-> tạo ra sự hấp dẫn, kì vĩ
- Xây dựng nhân vật độc đáo
- Ngôn ngữ giản dị,dễ hiểu
-Cốt truyện đơn giản, mạch lạc