Qua bài thơ Tự thuật, Nguyễn Khuyến thể hiện một tâm hồn thanh cao, trong sáng và vô cùng sâu sắc. Dù sống trong hoàn cảnh đầy thử thách của xã hội phong kiến, ông vẫn giữ được lòng thanh thản, không màng đến danh lợi. Bài thơ phản ánh sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, giữa những vui buồn của cuộc sống và tình yêu quê hương, đất nước. Qua những hình ảnh gần gũi như cánh đồng, ao làng, người đọc cảm nhận được sự chân thật, giản dị trong tâm hồn ông. Đồng thời, Nguyễn Khuyến cũng bộc lộ một thái độ khiêm nhường, không phô trương về tài năng hay thành tựu cá nhân. Sự bình dị trong cách sống và suy nghĩ của ông là minh chứng cho một nhân cách cao đẹp, luôn hướng về những giá trị tinh thần, không màng danh lợi.
