Nhận xét chung : Thiên nhiên vùng sông nước Cà Mau rộng lớn,hoang dã và hùng vĩ được thể hiện qua các chi tiết:
+ Nước đổ ra biển như thác.
+ Cá nước bơi hàng đàn.
+ Con sông rộng hơn ngàn thước.
+Kênh rạch ngày càng chằng chịt,bủa giăng như mạng nhện.
+Rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành.
Bức tranh thiên nhiên trên sông và cảnh hai bên sông Thu Bồn:* Đoạn sông vòng đường bằng:
+ Cảnh sông êm đềm,hiền hòa,thơ mộng
+ Thuyền bè tấp nập
+ Hai bên sông,những bãi dâu trải ra bạt ngàn
*Sắp đoạn nhiều thác dữ:
+ Nước phóng xuống giữa hai vách đá ->hiểm trở
+Đoạn cuối,sông quanh co,bớt hiểm trở, đột ngột mở ra đoạn bằng phẳng của sông.
=>Bức tranh quanh cảnh trên sông và hai bên sông Thu Bồn vừa mang vẻ êm đềm của vùng đồng bằng, vừa mang vẻ hùng vĩ oai nghiêm của núi rừng.
Nghệ thuật miêu tả ở văn bản"Sông nước Cà Mau":Miêu tả từ bao quát đến cụ thể,từ ngữ gợi hình,gợi cảm, kết hợp với các phép tu từ.kết hợp giữa miêu tả với thuyết minh.Nghệ thuật trong văn bản "Vượt thác":Phối hợp miêu tả cảnh thiên nhiên và tả ngoại hình,hành động của con người với các phép tu từ nhân hóa,so sánh,các chi tiết miêu tả đặc sắc,ngôn ngữ giàu hình ảnh,nhiều liên tưởng và biểu cảm.
Sông nước Cà mau và Vượt thác đều miêu tả cảnh thiên nhiên sông nước. Nếu như trong Sông nước Cà mau, Đoàn Giỏi đã đưa người đọc tham quan cảnh sắc phong phú, tươi đẹp của vùng cực nam Tổ quốc thì với Vượt thác, Võ Quảng lại dẫn chúng ta ngược dòng sông Thu Bồn thuộc miền Trung bộ đến thượng nguồn lấy gỗ. Bức tranh phong cảnh sông nước và đôi bờ miền Trung này cũng không kém phần kì thú.
Miêu tả cảnh thiên nhiên ở hai vùng đất khác nhau, nhưng đều giống nhau ở nơi sông nước. Không biết “vô tình” hay “hữu ý” mà hai nhà văn đều chọn vị trí quan sát, từ điểm nhìn trên con thuyền theo cuộc hành trình để tả cảnh và tả người. Có lẽ không còn vị trí nào “tối ưu” hơn nữa. Cũng nhờ vị trí này mà các nhà văn đã hoàn chỉnh được bức tranh phong cảnh thiên nhiên mang những nét đặc sắc riêng của mình.
Cảnh Sông nước Cà mau lần lượt hiện lên theo con thuyền xuôi trên sông. Nhà văn đã nhập vai người kể chuyện, xưng “tôi” là chú bé An trong Đất rừng phương Nam miêu tả cảnh quan một vùng rộng lớn theo một trình tự tự nhiên, hợp lí. Chính vì vậy những hình ảnh trong bài văn được hiện lên trong khuôn hình một cuốn phim, lúc lướt nhanh, lúc chậm lại, có đoạn đặc tả cận cảnh, có chỗ lùi xa bao quát toàn cảnh.
Bức tranh đến với người đọc bằng ấn tượng về một vùng không gian rộng lớn mênh mang với sông, ngòi, kênh, rạch bủa giăng chi chít như mạng nhện, và tất cả đều được bao trùm trong màu xanh của trời của nước và tiếng rì rào bất tận của rừng cây, của sóng và của gió Trên trời thì xanh... không ngớt vọng về trong hơi gió muối.... Màu xanh đã là màu chủ đạo của bức tranh rất ấn tượng. Và để cho cảnh thêm sống động, in dấu riêng về vùng cực nam Tố quốc hoang dã, phong phú này, tác giả đã đưa vào bài những đoạn thuyết minh, giải thích thật thú vị về địa danh, về cách đặt tên các dòng sông, dòng kênh: rạch Mái Giầm, kênh Bọ Mắt, kênh Ba khía... Tên gọi không phải bằng những danh từ hoa mĩ, mà cứ theo đặc điểm riêng biệt của nó mà gọi thành tên. Điều này đã đẹm đến cho người đọc nhiều hiểu biết mới lạ và nhiều hứng thú.
Bức tranh còn được rạng rỡ và sống động hơn bởi sự ồn ào đông vui tấp nập, muôn màu muôn vẻ của chợ Năm Căn. Chợ mang nét đẹp riêng: vừa trù phú vừa độc đáo. Biện pháp liệt kê sử dụng rất hiệu quả, 12 chữ “những” trong đoạn văn đã gây ấn tượng về sự trù phú. Độc đáo hơn là chợ họp cả ban đêm ngay trên sông nước với những nhà bè như những phố nổi và những con thuyển bán hàng len lỏi mọi nơi, có thế mua mọi thứ mà không cần bước ra khỏi thuyền. Rồi sự đa dạng về màu sắc, trang phục, tiếng nói của người bán hàng thuộc nhiều dân tộc: người Hoa, Miên, người Chà Châu Giang... Rồi đến các món ăn đặc biệt trên thuyền mang hương vị cổ truyền của dân tộc xen với hương vị nước ngoài. Thật đậm đà và thú vị.!
:D
