Từ xưa tới nay, tục ngữ đã cho ta bao lời khuyên, bao kinh nghiệm quý giá. Một trong những kinh nghiệm bổ ích đó là mối quan hệ giữa phẩm chất đạo đức con người với hình thức bề ngoài. Điều đó được thể hiện qua câu tục ngữ: "Tốt gỗ hơn tốt nước sơn".
Trước tiên, ta hãy tìm hiểu ý nghĩa của câu tục ngữ. Câu tục ngữ đã đưa ra hai hình ảnh cụ thể "gỗ và nước sơn". Gỗ là vật liệu để làm nên đồ vật. Gỗ tốt sẽ làm nên những vật dụng tốt. Gỗ xấu sẽ làm nên những vật dụng chóng hư hỏng. Nước sơn là vật liệu để quét lên đồ vật làm cho đồ vật thêm đẹp, thêm bền. Câu tục ngữ: "Tốt gỗ hơn tốt nước sơn" muốm khẳng định: khi đánh giá độ bền của một vật dụng, chúng ta phải chú ý đến chất lượng gỗ để tạo nên đồ vật ấy, chứ không nên chỉ đánh giá bề ngoài của lớp sơn. Từ ý nghĩa rất thực trong cuộc sống, tác giả dân gian đã đề cao phẩm chất đạo đức của con người là quan trọng hơn tất cả vẻ đẹp của hình thức bên ngoài.
Tại sao ông cha ta lại nói: "Tốt gỗ hơn tốt nước sơn"? Ngay từ xa xưa, ông cha ta đã đề cao lối sống đạo đức, nhân cách của con người. Một con người có phẩm chất đạo đức tốt thì trong bất kì hoàn cảnh nào, trong bất kì công việc nào họ cũng hoàn thành một cách tốt đẹp. Trái lại, một con người chỉ chú ý đến hình thức bên ngoài mà quên đi nhân cách, đạo đức và lối sống thì con người đó sẽ bị mọi người xa lánh. Vì vậy, một người có phẩm chất, tư cách đạo đức tốt bao giờ cũng được mọi người quý trọng tin yêu. Ông cha ta đã từng nói: "Cái nết đánh chết cái đẹp", quả không sai. Và nếu, một người nào đó vừa có phẩm chất đạo đức tốt lại có hình thức bề ngoài lịch sự, nhã nhặn thì con người đó càng được tôn trọng hơn. Nội dung quyết định hình thức, và hình thức góp phần nâng cao giá trị của nội dung.
Hiểu được ý nghĩa của câu tục ngữ, học sinh chúng ta phải làm gì để có được phẩm chất đạo đức tốt? Là học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta phải rèn luyện, tu dưỡng đạo đức sao cho tốt. Phải "Học ăn, học nói, học gói, học mở" để hoàn thiện nhân cách của người học trò ....Và trong cuộc sống của mỗi người, ai cũng có thể rèn luyện để làm cho phẩm chất của mình ngày càng tốt hơn góp phần làm cho xã hội ngày càng văn minh hơn.
Câu tục ngữ thực sự là một bài học quý giá để mỗi học sinh chúng ta nhận rõ hơn trách nhiệm của mình trong việc tu dưỡng đạo đức, rèn luyện nếp sống văn minh.
Để nói về sự quan trọng của vẻ đẹp nội dung so với vẻ đẹp hình thức, ông bà ta thường sử dụng câu tục ngữ: Tốt gỗ hơn tốt nước sơn Vậy câu tục ngữ trên có ý nghĩa như thế nào? Nghĩa đen của câu tục ngữ cho rằng: “gỗ” tôt, bền không phải nhờ “nước sơn” đẹp bóng quét lên. Chính giá trị sử dụng lâu dài của gỗ làm cho nó trở nên quí giá. Còn nghĩa bóng của câu tục ngữ khuyên ta hãy coi trọng vẻ đẹp nội dung, bản chất hơn vẻ đẹp hình thức của con người, sự vật, hiện tượng... Tại sao: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”? Trong thực tế cuộc sống, hình thức đẹp luôn thể hiện ra trước mắt chúng ta, còn nội dung bên trong cao quý, tốt đẹp hay xấu xa khó có thể nhận biết ngay được mà đòi hỏi phải có một thời gian dài để đánh giá, suy nghĩ, tìm hiểu... Nhưng cuối cùng, con người chiêm nghiệm ra rằng: bản chất bên trong tốt đẹp là cái quý báu nhất. Thật vậy, trong xã hội hiện nay, có không ít những thanh niên khỏe mạnh, cường tráng, ăn mặc bảnh bao, đi xe đời mới phân khối lớn trông rất sang trọng, tử tế nhưng lại chuyên cướp giật, đua xe lạng lách trên đường phô' hay giở trò lừa gạt những người nhẹ dạ cả tin. Hiện nay, có một bộ phận học sinh thật đáng chê trách, những học sinh ấy có bề ngoài rất lịch sự: đầu tóc hớt cao hoặc đeo khăn quàng, đồng phục ủi thẳng tắp, chân mang giầy, tay ôm chiếc cặp chứa đầy sách vở. Cha mẹ họ rất hài lòng và hạnh phúc khi thấy con mình đi học nhưng thật ra chúng dối cha mẹ, lừa thầy cô, bỏ học đi chơi hoặc tụm năm tụm bảy đánh bài, chửi thề nói tục. Thậm chí một số học sinh còn vướng vào tệ nạn nghiện ngập xì ke ma túy, đua xe phân khối lớn. Trái lại, có không ít bác đạp xe xích lô, ba gác, da đen cháy, mồ hôi nhễ nhại hễ nghe đồng bào miền Trung, miền Tây bị lũ lụt là luôn có mặt ở các tòa soạn báo, các trung tâm cứu trợ để gởi những đồng tiền kiếm được trong ngày nhằm chia sẻ với đồng bào ruột thịt, thân thương đang sông trong cảnh màn trời chiếu đất. Dù hình thức bên ngoài của họ không đẹp nhưng các bác có tấm lòng vàng. Ở một số nơi, có những học sinh gia đình nghèo khổ, lam lũ, không có những bộ quần áo mới, thiếu thôn sách vở và các dụng cụ học tập nhưng các bạn luôn cố gắng vươn lên trở thành những học sinh giỏi. Theo em câu tục ngữ có nhiều ưu điểm nhưng cũng có một số hạn chế cần được bổ sung. Một cái tủ hay một chiếc ghế nếu làm bằng gỗ tốt nhưng xấu xí mà sử dụng được lâu dài còn hơn một chiếc tủ đẹp, sơn khéo léo, chạm trổ tinh vi nhưng chỉ sử dụng được một thời gian ngắn vì chất liệu gỗ không tốt. Một con người tuy không đẹp về mặt hình thức nhưng có đức độ và tài năng thì luôn được xã hội trọng dụng. Nhưng chúng ta cần xem xét đến mối quan hệ tương quan giữa nội dung và hình thức, vẻ đẹp nội dung và hình thức phải luôn đi đôi với nhau để nâng cao hơn nữa cái đẹp của con người, sự vật, hiện tượng. Nếu một con người vừa đẹp về hình thức vừa có phẩm chất đạo đức tốt đẹp thì thật là hoàn hảo biết bao. Tại cuộc thi hoa hậu hoàn vũ năm 1992, Ban giám khảo ở vòng chung kết đã đặt câu hỏi: “Nếu được làm thủ tướng chị sẽ làm việc gì đầu tiên?”. Hoa hậu Zambia đã trả lời: “Việc đầu tiên là tôi sẽ gặp gỡ các em bé và các bà mẹ”. Chúng ta dễ nhận ra rằng hoa hậu Zambia chẳng những đẹp về hình thức mà còn có một tấm lòng nhân hậu. Trong khi đó, một hoa hậu khác đã trả lời rằng nếu làm thủ tướng thì việc đầu tiên cô làm là xây nhà máy dụng cụ thể thao. Câu trả lời này làm giảm đi vẻ đẹp của hoa hậu ấy nhiều lắm. Vậy để nhận xét, đánh giá một sự vật, một con người, ta phải dựa trên cơ sở nội dung lẫn hình thức. Nội dung và hình thức phải bổ sung cho nhau để đánh giá được chính xác, đầy đủ. Chúng ta hãy coi trọng nội dung vì trước hết nó là cốt lõi tạo nên giá trị bên trong, còn hình thức góp phần tạo nên cái đẹp, cái bền cho vật dụng. Khi đánh giá ta phải coi trọng chất lượng của vật cũng như khi nhận xét về một con người ta phải chú ý đến thành quả công việc của họ, xem xét môi quan hệ tình cảm của họ đối với gia đình, xã hội. Đó là cách hiệu quả, cách áp dụng đúng đắn nhất phương châm xử thế mà câu tục ngữ đã khuyên dạy chúng ta. “Tôt gỗ hơn tốt nước sơn” - câu tục ngữ đã cho ta một phương châm đúng đắn trong cách nhìn, cách sống và cách quan hệ ở cuộc sống. Chúng ta cần tu dưỡng đạo đức, rèn luyện tài năng để trở thành con người toàn diện về nội dung lẫn hình thức. Hiểu được câu tục ngữ, vận dụng nó một cách đúng đắn chúng ta sẽ bớt lầm lẫn, vấp ngã trong cuộc đời đồng thời ta cũng biết cách tự rèn luyện nâng cao mình hơn nữa. Ta phải sống thực chất bằng chính giá trị con người mình, đừng mánh khóe lừa dốì, giả tạo. Tốt gồ hơn tốt nước sơn nhưng nếu tốt cả gỗ và tốt cả nước sơn thì đó là điều mà ta cần mong ước, phấn đấu, hướng tới...
Bài văn mẫu 3: Giải thích câu tục ngữ ''Tốt gỗ hơn tốt nước sơn''
Dân tộc Việt Nam có rất nhiều những câu tục ngữ hay nhằm giáo dục lại ý thức và suy nghĩ của con người, đúng như câu tục ngữ này đã nói "tốt gỗ hơn tốt nước sơn" câu tục ngữ này mang lại những bài học có giá trị và ý nghĩa nhất đối với mỗi con người bởi nó để lại những hiểu biết thấu đáo nhất và có giá trị nhất.
Tốt gỗ hơn tốt nước sơn đó là câu tục ngữ nói về chất liệu gỗ sẽ được coi trọng nhiều hơn là nước sơn bên ngoài, nhưng ý nghĩa sâu xa mà câu này muốn thể hiện đó là chúng ta nên coi trọng chất lượng hơn là mẫu mã bên ngoài, bởi những điều đó mới thực sự đem lại ý nghĩa to lớn cho mỗi con người, những hình ảnh mang đậm giá trị trong cuộc sống và chúng ta nên đề cao chất lượng của sản phẩm, xem nó có chắc, có bền và có giá trị không để từ đó chọn lựa cho chính xác, không nên chỉ đánh giá sự vật hiện tượng từ bề ngoài như vậy sẽ làm cho chúng ta có những phán đoán sai lầm và không đúng với những gì có trong sự vật hiện tượng. Từ xưa đến nay nhân dân ta đã luôn luôn coi trọng về chất lượng hơn là số lượng hau mẫu mã, những sản phẩm đó cần phải được tạo ra một cách có giá trị và nó hiệu quả nhất, nó đem lại những điều cần thiết và vô cùng quan trọng cho mỗi người, bởi niềm tin mà chúng ta làm nên nó mới chính là những sản phẩm có giá trị nhất.
Câu tục ngữ trên hoàn toàn đúng và nó như là một bài học quý giá cho con người học hỏi và vận dụng, chúng ta nên xem trọng về chất lượng của sản phẩm, giống như các cụ ta ngày xưa luôn luôn chọn vợ cho con từ những vẻ đẹp tâm hồn, như chất phác, thật thà và hiền hậu, chứ không đánh giá cao vẻ bề ngoài của sản phẩm. Giống như một sản phẩm được làm bằng chất liệu gỗ lim nhưng bên ngoài không được sơn bóng và có mẫu mã đẹp nhưng vẫn được con người lựa chọn nhiều hơn là những sản phẩm làm từ những gỗ tạp nhưng bên ngoài được trang trí đẹp và thu hút thị giác của con người. Câu tục ngữ trên không chỉ là một bí quyết quan trọng mà đó là một bài học quý giá cho mỗi con người trong mọi việc không nên đánh giá mọi thứ từ bên ngoài, đó chỉ là cái vỏ bọc của sự vật hiện tượng cần phải có cái nhìn đúng đắn chính xác hơn về nó thông qua những đặc tính bên trong, giống như con người cũng như vậy chúng ta không nên đánh giá đối phương qua vẻ bên ngoài của họ bởi nó chỉ làm cho chúng ta hiểu không chính xác về con người đó, muốn đánh giá được chính xác chúng ta phải đánh giá từ bên trong từ những đặc điểm xuất phát từ tâm hồn từ trái tim của họ.
Trong cuộc sống những điều đó là những điều cực kì quan trọng và nó đem lại cho con người những giá trị to lớn cho cuộc sống này, nó làm nên những điều có giá trị và tuyệt vời nhất trong mỗi chúng ta, quả đúng là tốt gỗ hơn tốt nước sơn, chất lượng bên trong cần phải được coi trọng, bởi cũng như một sản phẩm nếu chất lượng tốt chúng ta mới có thể sử dụng nó một cách lâu dài và bền được, và con người khi chúng ta chọn những con người có vẻ đệp tâm hồn trong sáng, một con người có trái tim vị tha, lòng nhân hậu biết bao dung cho mọi người chúng ta sẽ nhận được những điều tốt đẹp và có ý nghĩa to lớn nhất, cuộc sống có vô vàn những điều khó khăn và thử thách nhưng chúng ta cố gắng vượt qua những cám dỗ bên ngoài để có được những lựa chọn chính xác nhất, thì chúng ta sẽ làm nên những giá trị và niềm tin trong cuộc sống của mình.
Tốt gỗ hơn tốt nước sơn, đó là truyền thống quý báu của dân tộc ta, nó luôn luôn nhắc nhở chúng ta cần phải xem xét mọi điều từ bên trong và trải nghiệm từ xưa đến nay chúng ta có thể thấy điều đó rất dễ dàng, nó thể hiện những điều tốt nhất từ con người, trong những hoàn cảnh sống hiện nay, con người cần phải có cái nhìn đúng đắn hơn, nó sẽ chi phối mạnh mẽ mọi việc làm của chúng ta và đem lại những điều có giá trị và ý nghĩa nhất. Cần xem trọng và đánh giá cao những điều bên trong bởi đó mới thực sự là những lựa chọn chuẩn xác, cần phải làm nên những điều có giá trị và mạnh mẽ ở mỗi con người, đó là niềm tin, sự nhạy bén trong việc đánh giá và lựa chọn những sự vật hiện tượng trong cuộc sống của mình.
Ngoài những người luôn luôn biết được những điều bên trong mới đem lại những điều tuyệt vời nhất, thì lại có một số người đánh giá mọi thứ một cách hời hợt từ bên ngoài, không xem xét nó kĩ lưỡng để rồi mặc phải những sai lầm không đáng có.
Mỗi chúng ta nên biết đánh giá mọi thứ một cách chín chắn và toàn diện hơn, bởi tốt gỗ hơn tốt nước sơn, chính vì vậy cần phải coi trọng chất lượng hơn mẫu mã.
Từ xưa tới nay, tục ngữ đã cho ta bao lời khuyên, bao kinh nghiệm quý giá. Một trong những kinh nghiệm bổ ích đó là mối quan hệ giữa phẩm chất đạo đức con người với hình thức bề ngoài. Điều đó được thể hiện qua câu tục ngữ:
“Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”.
Tước tiên, ta hãy tìm hiểu ý nghĩa của câu tục ngữ. Câu tục ngữ đã đưa ra hai hình ảnh cụ thể “gỗ và nước sơn”. Gỗ là vật liệu để làm nên đồ vật. Gỗ tốt sẽ làm nên những vật dụng tốt. Gỗ xấu sẽ làm nên những vật dụng chóng hư hỏng. Nước sơn là vật liệu để quét lên đồ vật làm cho đò vật thêm đẹp, thêm bền. Câu tục ngữ: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” muốm khẳng định: khi đánh giá độ bền của một vật dụng, chúng ta phải chú ý đến chất lượng gỗ để tạo nên đồ vật ấy, chứ không nên chỉ đánh giá bề ngoài của lớp sơn. Từ ý nghĩa rất thực trong cuộc sống, tác giả dân gian đã đề cao phẩm chất đạo đức của con người là quan trọng hơn tất cả vẻ đẹp của hình thức bên ngoài.
Tại sao ông cha ta lại nói: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn:”? Ngay từ xa xưa, ông cha ta đã đề cao lối sống đạo đức, nhân cách của con người. Một con người có phẩm chất đạo đức tốt thì trong bất kì hoàn cảnh nào, trong bất kì công việc nào họ cũng hoàn thành một cách tốt đẹp. Trái lại, một con người chỉ chú ý đến hình thức bên ngoài mà quên đi nhân cách, đạo đức và lối sống thì con người đó sẽ bị mọi người xa lánh. Vì vậy, một người có phẩm chất, tư cách đạo đức tốt bao giờ cũng được mọi người quý trọng tin yêu. Ông cha ta đã từng nói: “Cái nết đánh chết cái đẹp”, quả không sai. Và nếu, một người nào đó vừa có phẩm chất đạo đức tốt lại có hình thức bề ngoài lịch sự, nhã nhặn thì con người đó càng được tôn trọng hơn.. Nội dung quyết định hình thức, và hình thức góp phần nâng cao giá trị của nội dung.
Hiểu được ý nghĩa của câu tục ngữ, học sinh chúng ta phải làm gì để có được phẩm chất đạo đức tốt ? Là học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta phải rèn luyện, tu dưỡng đạo đức sao cho tốt. Phải “Học ăn, học nói, học gói, học mở” để hoàn thiện nhân cách của người học trò ….Và trong cuộc sống của mỗi người, ai cũng có thể rèn luyện để làm cho phẩm chất của mình ngày càng tốt hơn góp phần làm cho xã hội ngày càng văn minh hơn.
Câu tục ngữ thực sự là một bài học quý giá để mỗi học sinh chúng ta nhận rõ hơn trách nhiệm của mình trong việc tu dưỡng đạo đức, rèn luyện nếp sống văn minh.
Từ thực tế cuộc sống vất vả, gian lao và đầy thử thách, nhân dân ta đã rút ra cách đánh giá, nhìn nhận sự vật và con người. Người xưa thường "Ăn lấy chắc, mặc lấy bền" và coi trọng nội dung bên trong hơn là hình thức bên ngoài: "Tốt gỗ hơn tốt nước sơn". Vậy quan điểm ấy đúng hay không đúng và trong hoàn cảnh ngày nay, có cần bổ sung thêm điều gì chăng?
Tất cả các sự vật đều có hai mặt: nội dung và hình thức. Mặt nội dung còn gọi là chất lượng của sản phẩm thường được đánh giá cao. Tuy vậy, hình thức cũng có vai trò quan trọng trong việc khẳng định nội dung.
Thực tế cho thấy các đồ vật làm bằng gỗ tốt, gỗ quý (giường, tủ, bàn, ghế...) có thời gian sử dụng rất lâu dài và càng về sau càng đẹp. Người ta chỉ cần bào nhẵn, đánh bóng chúng bằng một lớp vec-ni là đủ. Trong khi đó những đồ dùng bằng gỗ xấu, gỗ tạp lại hay được sơn phết hào nhoáng bên ngoài. Dù có đẹp đến đâu chăng nữa thì chúng cũng rất mau hỏng. Vì thế cho nên mọi người chuộng tốt, chuộng bền mà coi nhẹ hình thức của đồ vật. Nghĩa đen của câu tục ngữ trên là vậy.
Nhưng cũng như bao câu tục ngữ khác, câu "Tốt gỗ hơn tốt nước sơn" còn hàm chứa một ý nghĩa sâu sắc hơn. Đó là lời khuyên thiết thực, đúng đắn về cách nhìn nhận, đánh giá con người. Chúng ta thấy rõ tính nhất quán trong việc khẳng định sự hơn hẳn của nội dung bên trong so với hình thức bên ngoài.
Lời khuyên này rất đúng vì nó được đúc kết từ kinh nghiệm sống của nhiều thế hệ. Đánh giá một con người cần phải trải qua thời gian khá dài, không thể chủ quan, hồ đồ, rất dễ dẫn đến sai lầm, thậm chí gây nên những hậu quả tai hại khó lường.
Điều mà ai cũng phải thừa nhận là người có đạo đức tốt, trình độ hiểu biết sâu rộng, năng lực làm việc cao sẽ làm được nhiều việc hữu ích cho bản thân, gia đình và xã hội. Ngượi lại, không có được những phẩm chất tốt đẹp ấy thì khó có thể thành công trên đường đời, cho dù con người ấy hình thức bên ngoài có hào nhoáng, đẹp đẽ đến đâu chăng nữa. Người xưa đã dùng cách gọi hàm ý châm biếm những kẻ chỉ có hình thức bên ngoài, hay dùng hình thức bên ngoài để lừa bịp người khác, để che giấu những xấu xa, khiếm khuyết bên trong... là lại "Tốt mã rẻ cùi", nói thẳng ra là vô dụng, chẳng có giá trị gì.
Ngày nay, chúng ta nên đánh giá con người như thế nào cho đúng? Chúng ta cần biết, giữa nội dung và hình thức có mối tương quan với nhau. Nội dung quyết định hình thức, hình thức làm tăng thêm giá trị của nội dung. Vì vậy, khi nhận xét đánh giá về một người nào đó, ta hãy bình tĩnh, sáng suốt tìm hiểu, phân tích để có được những kết luận đúng đắn và chính xác nhất.
Đồng quan điểm với người xưa ta vẫn lấy phẩm chất (đạo đức, tài năng...) làm tiêu chuẩn cơ bản, làm thước đo giá trị con người. Hãy căn cứ vào chất lượng và mục đích của công việc mà đánh giá người tốt, kẻ xấu và hãy đặt người ấy vào mối quan hệ với gia đình, nhà trường, xã hội. Người tốt là người có lương tâm, trách nhiệm với bản thân, với mọi người trong mọi hoàn cảnh. Xưa nay, các bậc vĩ nhân, các nhà bác học... thường rất giản dị. Giản dị nhưng nghiêm túc là tôn trọng mình, tôn trọng người khác và điều đó lại trở nên rất thanh cao, cao quý. Trái lại, những kẻ thích phô trương hình thức thì bên trong lại hời hợt và trống rỗng.
Đương nhiên, cùng với việc chú trọng nội dung nhưng chúng ta cũng không nên xem nhẹ hình thức, bởi hình thức phần nào phản ánh nội dung.
Câu tục ngữ là một lời khuyên sáng suốt, thiết thực trong cách đánh giá sự vật và con người trong mọi hoàng cảnh, đồng thời đó cũng là lời cảnh tỉnh đối với những ai chỉ chạy theo hình thức hào nhoáng bên ngoài mà quên đi phẩm chất tốt đẹp - yếu tố cơ bản tạo nên giá trị đích thực của một con người.
Để phấn đấu vươn lên, ta cần phải học tập và rèn luyện, tu dưỡng để "tốt gỗ" đồng thời có được tư cách, lối sống đẹp như "nước sơn".
