Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng khẳng định năng lượng không tự nhiên sinh ra cũng không mất đi, mà chỉ chuyển hóa từ dạng này sang dạng khác hoặc truyền từ vật này sang vật khác. Ba ví dụ về chuyển hóa năng lượng là: khi đạp xe, năng lượng cơ bắp của người chuyển hóa thành cơ năng cho xe đạp, kèm theo năng lượng hao phí dưới dạng nhiệt từ ma sát và năng lượng hao phí dưới dạng nhiệt từ cơ thể người; khi bật quạt, điện năng chuyển thành cơ năng và nhiệt năng, trong đó nhiệt năng là năng lượng hao phí; khi đun nước bằng bếp từ, điện năng chuyển thành nhiệt năng, có phần nhiệt năng làm nóng nước (hữu ích) và phần nhiệt năng làm nóng nồi, tỏa ra môi trường (hao phí). Để tiết kiệm năng lượng, chúng ta có thể tắt các thiết bị điện khi không sử dụng, sử dụng các thiết bị tiết kiệm điện, và sử dụng năng lượng tự nhiên như điện mặt trời.
Ví dụ 1: Đạp xe
- Chuyển hóa: Năng lượng cơ bắp của người đạp chuyển hóa thành động năng của xe đạp.
- Năng lượng hao phí: Năng lượng nhiệt do ma sát ở lốp xe và các bộ phận chuyển động khác; năng lượng nhiệt tỏa ra từ cơ thể người.
Ví dụ 2: Sử dụng quạt điện
- Chuyển hóa: Điện năng chuyển thành cơ năng làm quay cánh quạt và nhiệt năng tỏa ra từ động cơ.
- Năng lượng hao phí: Nhiệt năng tỏa ra từ động cơ quạt.
Ví dụ 3: Đun nước bằng bếp từ
- Chuyển hóa: Điện năng chuyển hóa thành nhiệt năng làm nóng nồi và nước.
- Năng lượng hao phí: Năng lượng nhiệt làm nóng nồi và nhiệt lượng tỏa ra môi trường xung quanh.
