Hướng dẫn soạn bài Bạn đến chơi nhà

Một bạn học sinh chép hai câu luận của bài thơ như sau:“Cải chửa ra hoa, cà mới nụBầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa”.- Chép như vậy sai ở từ “hoa”. Câu thơ đúng phải là :“Cải chửa ra cây, cà mới nụBầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa”.- Việc chép sai như vậy ảnh hưởng đến ý nghĩa của câu thơ, bàithơ : Không quản ngại đường xa, bạn đến chơi nhà nên NguyễnKhuyến rất vui. Nhà thơ muốn tiếp đãi bạn thật chu đáo cho xứngvới tình cảm bạn dành cho mình. Nhưng khốn nỗi chợ thì xa, trẻ đivắng. Muốn tiếp bạn những thứ ngon và sang có sẵn thì ao sâu, nước lớn không bắt được cá, vườn rộng rào thưa không bắt được gà. Đànhtiếp bạn bằng những thực phẩm thông thường, dân dã như cải, cà ,bầu, mướp. Có rất nhiều nhưng tất cả đang ở dạng khả năng, chưathể dùng được. Bằng cách nói phóng đại, câu thơ cho thấy nét đùa vui hóm hỉnh của Nguyễn Khuyến. Nếu viết “Cải chửa ra hoa” thì mạch “không có” sẽ bị phá vỡ vì lúc đó có cải để đem ra tiếp bạn.Câu thơ vì thế giảm đi phần nào nét đùa vui, hóm hỉnh và ý nghĩa đề cao, ca ngợi tình bạn cũng không còn sâu sắc.

2)Bà Huyện Thanh Quan là một trong số nữ sĩ tài danh hiếm có trong thời đại xưa.Bài thơ "Qua đèo Ngang"của bà đã để lại trong em ấn tượng sâu sắc.Bằng thể thơ thất ngôn bát cú đường luật rất chặt chẽ về vần,luật nhưng bài thơ gợi tả rất tinh tế cảnh đèo Ngang và tâm trạng buồn man mác của tác giả ẩn trong từng câu từng chữ bài trong bài thơ.Cảnh đèo Ngang hiện lên thật hoang sơ,chỉ có cỏ cây hoa lá chen chúc nhau u tùm,rậm rạp.Sự sống của con người có sự xuất hiện nhưng quá thưa thớt,ít ỏi"tiều vài chú","chợ mấy nhà"làm cho cảnh vật hoang sơ,vắng lặng hơn.Đứng trước cảnh như thế trong không gian chiều tà và âm thanh tiếng chim quốc kêu,chim đa đa kêu khắc khoải càng làm cho tâm trạng buồn,cô đơn vì phải xa quê hương gia đình của bà càng sâu đậm.Qua bài thơ đã cho em cảm nhận nỗi buồn thầm lặng không có người chia sẻ của tác giả

Lắng nghe cảm xúc của một vị quan về vườn ở ẩn mang theo một nỗi cô đơn hiu quạnh qua những vần thơ dạt dào cảm xúc khi gặp lại bạn cũ: Đã bấy lâu nay, bác tới nhà Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa Ao sâu nước cả, khôn chài cá Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà Cải chửa ra cây, cà mới nụ Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa Đầu trò tiếp khách, trầu không có Bác đến chơi dây, ta với ta. Bài thơ khơi dậy trong ta niềm xúc động trước tấm lòng chân tình của nhà thơ Nguyễn Khuyến. Mở đầu bài thơ là một lời chào, lời chào rất đỗi tự nhiên, hóm hỉnh: Đã bấy lâu nay, bác tới nhà Câu thơ như lời chào thân mật hồ hởi của Nguyễn Khuyến khi có bạn tới thăm. Đã bấy lâu nay là biểu hiện một khoảng thời gian khá dài nhà thơ không gặp bạn, giờ đây có dịp gặp lại nhau lòng không khỏi vui mừng khôn xiết. Từ lúc từ quan về ở ẩn, suốt ngày chỉ núi láng giềng, chim bầu bạn, lấy ai mà tâm sự giãi bày nỗi lòng mình. Những lúc như vậy tác giả luôn muốn có người tâm giao để trò chuyện. Người bạn đó đã đến với ông, có vui mừng nào hơn. Chính vì nỗi vui mừng ấy trong lòng tác giả bật ra lời chào thể hiện niềm vui bất ngờ thú vị: Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa Ao sâu nước cả, khôn chài cá Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà Cải chửa ra cây, cà mới nụ Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa Đầu trò tiếp khách, trầu không có Mới nghe ta như thấy rằng nhà thơ như tỏ ý lấy làm tiếc về việc bạn mới đến thăm mà chẳng có gì để tiếp bạn. Đây chính là cách nói cường điệu hoá, thi vị hoá cuộc sống vật chất trong gia đình Nguyễn Khuyến. Nói như vậy là đang đùa với bạn, trong lời nói ấy mang nụ cười ý vị vừa tỏ thái độ “mong chờ” những dịp bạn đến thăm như thế này. Hay chính trong lời phân trần ấy bộc lộ sự bất ngờ thăm hỏi của bạn. Hoàn cảnh sống của tác giả nơi miền quê kiểng rất đạm bạc, thanh bạch, giản dị gắn bó với làng xóm quê hương

* Bạn đến chơi nhà:

+) Ngôn ngữ được sử dụng trong bài thơ Bạn đến chơi nhà mang tính chất dân dã đời thường, với hầu hết là các từ thuần Việt. Giọng điệu thơ vui tươi, hóm hỉnh để nói về tình bạn thân thiết
* Sau phút chia li:

+) Là đoạn trích được dịch ra từ chữ Hán vì thế nó mang tính trang trọng. Các địa danh được sử dụng mang tính ước lệ, tượng trưng, mẫu mực cho văn thơ trung đại. Hơn nữa, bài thơ mang sắc thái buồn của người chinh phụ tiễn chồng ra trận mạc xa xôi nên âm hưởng buồn thương.

a. Ngôn ngữ được sử dụng trong bài thơ Bạn đến chơi nhà mang tính chất dân dã đời thường, với hầu hết là các từ thuần Việt. Giọng điệu thơ vui tươi, hóm hỉnh để nói về tình bạn thân thiết
Trong khi đó, ngôn ngữ được sử dụng trong đoạn trích Sau phút chia li là đoạn trích được dịch ra từ chữ Hán vì thế nó mang tính trang trọng. Các địa danh được sử dụng mang tính ước lệ, tượng trưng, mẫu mực cho văn thơ trung đại. Hơn nữa, bài thơ mang sắc thái buồn của người chinh phụ tiễn chồng ra trận mạc xa xôi nên âm hưởng buồn thương.

Ví dụ nếu thu hoạch lúa, dưa gang … trễ hạt bị rụng, hư nhiều do quá chín dẫn đến năng suất thấp. Nhưng thu hoạch quá sớm lúc còn xanh, chất lượng không tốt. Vì thế yêu cầu phải thu hoạch đúng lúc, đúng độ chín.

- Vì một lí do nào đó mà thu hoạch lúa, dưa hấu, thanh long … bị chậm dẫn đến hậu quả: khi gặt hạt bị rụng nhiều, do quá chín, hay gặp mưa gió lúa bị đỗ, hạt bị ngâm nước, dưa hấu bị thối ruột, thanh long bị nứt vỏ nên chất lượng kém. Vì thế yêu cầu phải thu hoạch nhanh gọn.

- Ví dụ khi thu hoạch cà chua, cam, quýt, … nếu không cẩn thận làm quả bị giập nát dẫn đến giảm chất lượng và sản lượng nông sản. Vì thế yêu cầu phải thu hoạch cẩn thận.

Bánh trôi nước thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.

Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật

Thất ngôn tứ tuyệt   Đường luật 

+ Sử dụng thể thất ngôn tứ tuyệt
+ Sử dụng thành công các biện pháp tu từ như so sánh , điệp ngữ
+ Ngôn ngữ bình dị , giàu sắc thái biểu cảm , gợi hình
* Gía trị tư tưởng :phong cảnh thiên nhiên hữu tình, thơ mộng gọi cho người thi sĩ cách mạng một thái độ ngỡ như say đắm và thổn thức trước cảnh vật . Nhưng không , người chiến sĩ cách mạng ấy luôn thao thức thức ,lo lắng trước "nỗi nước nhà "

Nghệ thuật là Thất ngôn tứ tuyệt
+ Điệp ngữ
+ Nhiều hình ảnh thiên nhiên đẹp
+ Màu sắc cổ điển mà bình dị, tự nhiên.

+ Sử dụng thể thất ngôn tứ tuyệt
+ Sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh , điệp ngữ
+ Ngôn ngữ bình dị , giàu sắc thái biểu cảm , gợi hình