Bài 5. Prôtêin

Tơ tằm, sừng trâu, tóc,...đều được cấu tạo từ protein nhưng chúng khác nhau về rất nhiều đặc tính. Hãy cho biết sự khác nhau đó là do đâu?

Cơ thể sinh vật đều được cấu tạo từ hơn 20 loại axit amin khác nhau. Các axit amin này được sắp xếp khác nhau, thành phần khác nhau và số lượng khác nhau sẽ tạo ra vô số prôtêin khác nhau về cấu trúc và chức năng. Do vậy nên tơ nhện, tơ tằm, sừng trâu, tóc, thịt gà và thịt lợn đều được cấu tạo từ prôtêin nhưng chúng khác nhau về rất nhiều đặc tính.

– Trình tự các axit amin trên chuỗi pôlipeptit sẽ thể hiện tương tác giữa các phần trong chuỗi pôlipeptit, từ đó tạo nên hình dạng không gian 3 chiều của prôtêin và do đó quyết định tính chất cũng như vai trò của prôtêin. Sự sai lệch trong trình tự sắp xếp của các axit amin có thể dẫn đến sự biến đổi cấu trúc và tính chất của prôtêin. Số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các axit amin trên chuỗi pôlipeptit quyết định tính đa dạng và đặc thù của prôtêin.
– Tơ nhện, tơ tằm, sừng trâu, tóc, thịt gà và thịt lợn mặc dù đều được cấu tạo từ prôtêin nhưng chúng khác nhau về nhiều đặc tính là do chúng khác nhau về số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các axit amin trên chuỗi pôlipeptit.

để chúng ta có thể bổ sung các chất khác nhau 

– Các prôtêin khác nhau từ thức ăn sẽ được tiêu hoá nhờ các enzim tiêu hoá và sẽ bị thuỷ phân thành các axit amin không có tính đặc thù và sẽ được hấp thụ qua ruột vào máu và được chuyển đến tế bào để tạo thành prôtêin đặc thù cho cơ thể chúng ta. Nếu prôtêin nào đó không được tiêu hoá xâm nhập vào máu sẽ là tác nhân lạ và gây phản ứng dị ứng (nhiều người bị dị ứng với thức ăn như tôm, cua, ba ba…, trường hợp cấy ghép mô lạ gây phản ứng bong miếng ghép…)
– Chế độ dinh dưỡng các axit amin không thay thế (cơ thể không tự tổng hợp được phải lấy từ thức ăn hàng ngày) do đó để phòng tránh suy dinh dưỡng (nhất là đối với trẻ em) nhất thiết là phải cung cấp đầy đủ lượng axit amin không thay thế (như trứng, sữa, thịt các loại…).

ADN là một đại phân tử sinh học được cấu tạo từ 4 loại đơn phân cơ bản: A, T, G, X.

Xét về mặt không gian, phân tử ADN là một chuỗi kép gồm 2 mạch đơn polinucleotit. Mỗi vòng  xoắn có 10 cặp Nu gọi là một chu kì. Mỗi chu kì có chiều dài 34Å do kích thước của 1 Nu là 3,4Å ; trọng lượng của 1 Nu là 300đvC.

Ghi chú:

Đơn vị tính: 

Loại proteinChức năng

Protein cấu trúc Cấu trúc, nâng đỡCollagen và Elastin tạo nên cấu trúc sợi rất bền của mô liên kết, dây chẳng, gân. Keratin tạo nên cấu trúc chắc của da, lông, móng. Protein tơ nhện, tơ tằm tạo nên độ bền vững của tơ nhện, vỏ kén

Protein Enzyme Xúc tác sinh học: tăng nhanh, chọn lọc các phản ứng sinh hóaCác Enzyme thủy phân trong dạ dày phân giải thức ăn, Enzyme Amylase trong nước bọt phân giải tinh bột chín, Enzyme Pepsin phân giải Protein, Enzyme Lipase phân giải Lipid

Protein HormoneĐiều hòa các hoạt động sinh lýHormone Insulin và Glucagon do tế bào đảo tụy thuộc tuyến tụy tiết ra có tác dụng điều hòa hàm lượng đường Glucose trong máu động vật có xương sống

Protein vận chuyểnVận chuyển các chấtHuyết sắc tố Hemoglobin có chứa trong hồng cầu động vật có xương sống có vai trò vận chuyển Oxy từ phổi theo máu đi nuôi các tế bào

Protein vận độngTham gia vào chức năng vận động của tế bào và cơ thểActinin, Myosin có vai trò vận động cơ. Tubulin có vai trò vận động lông, roi của các sinh vật đơn bào

Protein bảo vệBảo vệ cơ thể chống bệnh tậtInterferon chống virut. Kháng thể chống vi khuẩn gây bệnh

Protein thụ quanCảm nhận, đáp ứng các kích thích của môi trườngThụ quan màng của tế bào thần kinh khác tiết ra (chất trung gian thần kinh) và truyền tín hiệu

Protein dự trữDự trữ chất dinh dưỡngAlbumin lòng trắng trứng là nguồn cung cấp axit amin cho phôi phát triển. Casein trong sữa mẹ là nguồn cung cấp Acid Amin cho thai nhi. Trong hạt cây có chứa nguồn protein dự trữ cần cho hạt nảy mầm

1. n​tbs: các nu liên kết vs nhau theo nguyên tắc A-T, G-X( trong đó T,G có kích thước bé, A,T có kích thước lớn, chúng bổ sung cho nhau) 3. chúng ta cần ăn protein từ những loại thực phẩm khác nhau vì các loại protein trong các loại tp đó có cấu trúc khác nhau

Những người làm việc trong môi trường độc hại lại phải uống sữa vì:

Người làm việc trong môi trường độc hại (nhà máy thuốc lá, nhà máy xi - măng) thường xuyên làm việc trong môi trường không khí ô nhiễm dễ gây nên các bệnh về đường hô hấp.

Họ thường phải uống sữa vì trong sữa có chứa nhiều protein có lợi cho sức khỏe của cơ thể, có tác dụng giảm lão hóa, làm đẹp da. Giúp cho cơ thể người công nhân khỏe mạnh hơn.

Chứ hiện nay, chưa có nghiên cứu nào chỉ ra rằng sữa có tác dụng trong việc loại bỏ các chất độc khi bị nhiễm độc từ khói thuốc hay bụi xi măng ra khỏi cơ thể.

Các axit nucleic sắp xếp lại với nhau tạo nên trình tự gen (ADN)

- ADN sao mã \(\overrightarrow{ }\) mARN dịch mã \(\overrightarrow{ }\) phân tử protein