Bài 54: Thực hành - Cầu chì

I. CHUẨN BỊ

• Vật liệu, thiết bị

  • Máy biến áp 220/6V.

  • 4 đoạn dây chì dài 5cm loại dòng điện định mức 1A.

  • 3m dây điện.

  • 1 bộ đui đèn và bóng đèn 6V-3W.

  • 1 công tắc điện, 1cầu chì hộp.

  • 1 công tắc điện, 1 cầu chì hộp.

II. NỘI DUNG VÀ TRÌNH TỰ THỰC HÀNH

1. So sánh dây chì và dây đồng

• So sánh dây chì với 1 đoạn lõi dây điện bằng đồng, chúng khác nhau như thế nào? Dây nào cứng hơn?

  • Dây đồng cứng hơn dây chì, nhưng dây chì lại mềm hơn dây đồng.

• Đốt đoạn dây chì và lõi dây điện trên ngọn nến trong cùng 1 khoảng thời gian, đoạn nào dể nóng chảy hơn?

  • Dùng dây chì để bảo vệ ngắn mạch.”vì dây chì có nhiệt độ nóng chảy nhỏ(327℃ ), nhiệt độ nóng chảy nhỏ hơn đồng nên được dùng làm dây chảy cầu chì” .

2. Thực hành trường hợp mạch điện làm việc bình thường:

• Nối mạch điện như hình vẽ 54.1. Đóng công tắc K, quan sát xem bóng đèn có sáng không?

  • Bóng đèn sáng

• Tắt công tắc K, làm dứt dây chì, sau đó đóng công tắc K lại. Bóng đèn có sáng không?

  • Bóng đèn tắt vì mạch điện bị hở, không có dòng điện chạy trong mạch.

• Nhận xét:

  • Trong trường hợp mạch điện làm việc bình thường, dây chì đóng vai trò là 1 đoạn dây dẫn.

3. Thực hành bảo vệ ngắn mạch của cầu chì:

a. Hãy nhận xét hai sơ đồ mạch điện này có gì khác nhau? Hãy nhận xét sự khác nhau về vị trí và vai trò của công tắc K trong sơ đồ trên?

• Hai sơ đồ khác nhau về vị trí công tắc K, khi đóng công tắc K trong sơ đồ hình 54.2 sẽ xảy ra hiện tương ngắn mạch mạch điện.

• Vì dòng điện không đi qua bóng đèn mà đi qua khoá K

b, Quan sát mạch (h.54.2b) khi công tắc K đóng.

• Làm thí nghiệm khi đóng công tắc, hiện tương gì xảy ra?

  • Nổ cầu chì, dây chì sẽ bị chảy và bị đứt làm ngắn mạch.

• Hãy nêu chức năng của cầu chì trong mạch điện?

  • Dây chì được dùng làm dây chảy cầu chì để bảo vệ mạch điện khỏi hiên tượng ngắn mạch vì dây chì dể nóng chảy hơn dây đồng.

• Ví dụ:

  • Chì nóng chảy ở nhiệt độ 327℃.

  • Đồng nóng chảy ở nhiệt độ từ 900-1083℃

• Lưu ý ứng dụng lắp, thay dây chì bị đứt ở mang điên gia đình. Cần thực hành theo các bước sau:

  • Dây chì có đường kính và độ dài phù hợp.

  • Tháo phần dây chì bị đứt và làm sạch các vị trí tiếp xúc của dây chì ở nắp hộp cầu chì.

  • Lắp dây chì đủ chặt bằng chốt hoặc vít hãm.

  • Kiểm tra mạch (hay tháo hết phủ tải khỏi mạch điện và tắt hết công tắc điện).

  • Lắp nắp hộp đã có dây chảy vào cầu chì.

  • Cắm lại các dụng cụ điện và bật lại các công tắc để sử dụng