Bài 53: Thiết bị bảo vệ của mạng điện trong nhà.

I. Cầu chì

1. Công dụng

• Quan sát mạch điện:

•    Cầu chì là loại thiết bị điện dùng để bảo vệ an toàn cho các đồ dùng điện, mạch điện khi xảy ra sự cố ngắn mạch hay quá tải.

2. Cấu tạo và phân loại

a. Cấu tạo:

• Gồm: vỏ, cực giữ dây chảy và dây dẫn điện, dây chảy.

1. Vỏ; 2. Các điện cực; 3. Dây chảy

b. Phân loại

• Cầu chì có các loại: cầu chì hộp, cầu chì ống, cầu chì nút,….

Một số loại cầu chì thường gặp

3. Nguyên lí làm việc

• Cầu chì thường được mắc trên dây pha, trước công tắc và ổ lấy điện. 

• Khi có sự cố ngắn mạch hoặc quá tải, dòng điện tăng lên quá giá trị định mức, dây chảy của cầu chì nóng chảy và bị đứt làm cho mạch điện bị hở, bảo vệ các đồ dùng điện, thiết bị điện không bị hư hỏng.

• Người ta chọn dây chảy cầu chì theo trị số dòng điện định mức.

Giá trị định mức của dây chảy cầu chì

• Vì dây đồng cùng đường kính sẽ có dòng điện định mức lớn hơn rất nhiều → thời gian nóng chảy sẽ kéo dài hơn.

II. Aptomat (cầu dao tự động)

• Aptomat là thiết bị tự động cắt mạch điện khi bị ngắn mạch hoặc quá tải.

• Aptomat phối hợp cả chức năng của cầu dao và cầu chì.

  • Khi mạch điện bị ngắn mạch hoặc quá tải, dòng điện trong mạch điện tăng lên vượt quá định mức, aptomat tác động tự động cắt mạch điện, bảo vệ mạch điện, thiết bị và đồ dùng điện khỏi bị hỏng. Như vậy aptomat đóng vai trò như cầu chì.

  • Sau khi đã xác định được nguyên nhân gây sự cố của mạch điện và sửa chữa xong, lúc đó ta bật núm điều chỉnh về vị trí đóng mạch điện. Mạch điện sẽ có điện. Như vậy, aptomat đóng vai trò như cầu dao.

• Hình dạng Aptomat:

• Sơ đồ hoạt động của Aptomat

• Nguyên lí làm việc:

  • Khi mạch điện bị ngắn mạch hay quá tải, dòng điện trong mạch tăng lên quá giá trị định mức, aptomat tự động cắt mạch điện, bảo vệ mạch điện và đồ dùng điện.

  • Sau khi sửa chữa xong ta bật núm điều chỉnh lại để sử dụng.

Bài 1:

Em hãy kể những loại thiết bị điện có trong mạch điện ở nhà em?

Hướng dẫn giải

• Cầu chì : Công dụng: Là thiết bị điện dùng để bảo vệ an toàn cho các đồ dùng điện, mạch điện

• Áptômát : Công dụng: Tự động cắt mạch điện khi bị ngắn mạch hoặc quá tải.

Bài 2:

Hãy nêu ưu điểm của aptomat so với cầu chì?

Hướng dẫn giải

• An toàn hơn cầu chì

• Aptomat là thiết bị vừa đóng cắt vừa bảo vệ mạch điện

• Tự động cắt điện khi có sự cố chập mạch 

• Có thể thay thế cầu dao, đóng cắt nhanh, giảm hiện tượng hồ quang, quá tải dòng điện tự ngắt điện chính xác hơn cầu dao, không cần nối lại như dây cầu chì. 

Bài 3:

Trên vỏ các thiết bị điện thường ghi những số liệu kỹ thuật gì? Em hãy giải thích ý nghĩa các số liệu đó và lấy một vài ví dụ? 

Hướng dẫn giải

• Cũng là W và V.

• W là công suất để người dùng biết công suất của thiết bị đồ dùng điện là bao nhiêu, còn V là điện áp định mức để người dùng biết điện áp của đồ dùng điện và điện áp ấy phải phù hợp với mạng điện trong nhà 

• Ví dụ: quạt điện có công suất 56W và điện áp 240V...