Bài 25. Thường biến

tính trạng số lượng

Những ảnh hưởng về tình trạng số lượng chịu ảnh hưởng tới môi trường

Ở động vật sinh sản hữu tính, kiểu gen đặt nền móng cho sự phát triển của cá thể và tổ hợp gen trong hợp tử, trong quá trình phát triển, kiểu gen ít thay đổi theo điều kiện môi trường.
Kiểu hình là kết quả của sự tác động qua lai của kiểu gen và môi trường. Trong quá trình phát triển, kiểu hình thay đổi tuỳ vào từng giai đoạn phát triển và điều kiện môi trường.
Môi trường là điều kiện để kiểu gen chuyển thành kiểu hình, có tác đông quan trọng đối với kiểu gen và kiểu hình

- Kiểu gen quy định khả năng phản ứng của cơ thể trước môi trường, môi trường tham gia vào sự hình thành kiểu hình cụ thể. Vì vậy kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường. - Môi trường bao gồm môi trường trong và môi trường ngoài cơ thể. Môi trường trong ảnh hưởng đến sự biểu hiện của tính trạng: - Mối quan hệ giữa các gen với nhau (tương tác giữa các gen alen và gen không alen, gen trong nhân và gen ngoài nhân…) - Mối quan hệ giữa gen và giới tính của cơ thể: + Hiện tượng tính trạng bị ảnh hưởng bởi giới tính: Thể dị hợp biểu hiện khác nhau ở hai giới. Ví dụ: ở cừu HH quy định có sừng, hh quy định không sừng, Hh quy định có sừng ở cừu đực và không sừng ở cừu cái. Ở người AA quy định hói đầu, aa không hói đầu, Aa hói đầu ở nam và không hói đầu ở nữ, nên ta thấy trong thực tế, nam hói nhiều hơn nữ. + Hiện tượng tính trạng bị hạn chế bởi giới tính: Tình trạng chỉ được biểu hiện ở một trong hai giới. Ví dụ: Các tính trạng về khả năng cho sữa ở bò, khả năng đẻ trứng ở gà trống…không được biểu hiện mặc dù chúng vẫn mang những gen đó. Môi trường ngoài ảnh hưởng đến sự biểu hiện của tính trạng: - Các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến sự biểu hiện của kiểu hình như ánh sáng, nhiệt độ, độ pH, chế độ dinh dưỡng, chăm sóc… Tính trạng số lượng và tính trạng chất lượng - Tính trạng số lượng: + Là loại tính trạng có thể xác định được bằng việc cân, đo, đong, đếm. + Thường là những tính trạng đa gen, chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường, ít chịu ảnh hưởng của kiểu gen, tức là có hệ số di truyền thấp. + Ví dụ: Sản lượng sữa, năng suất lúa, chiều cao, cân nặng, số lượng trứng, chiều dài lông… - Tính trạng chất lượng: + Những tính trạng về hình dạng, màu sắc có thể nhận biết bằng mắt thường hoặc không thể xác định được bằng phương pháp cân, đo, đong, đếm… thông thường mà phải dùng kĩ thuật khác. + Chịu nhiều ảnh hưởng của kiểu gen, ít chịu ảnh hưởng của môi trường nên có hệ số di truyền cao. + Ví dụ: màu mắt, màu da, hình dạng tóc, tỉ lệ nạc trong thịt, tỉ lệ bơ trong sữa,… Thường biến - Khái niệm: Là những biến đổi trong kiểu hình của cùng một kiểu gen, phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng của môi trường, không do thay đổi kiểu gen. - Đặc điểm: + Biến đổi đồng loạt theo một hướng xác định. + Không di truyền + Có tính định hướng + Có lợi cho cơ thể, đảm bảo cơ thể thích nghi với môi trường. Phân biệt thường biến và đột biến

THƯỜNG BIẾN	ĐỘT BIẾN
- Biến đổi kiểu hình không liên quan đến sự thay đổi kiểu gen	- Biến đổi kiểu gen đưa đến biến đổi kiểu hình
- Mang tính đồng loạt, theo hướng xác định	- Mang tính cá biệt, vô hướng và ngẫu nhiên
- Thường có lợi, giúp sinh vật thích nghi với môi trường	- Đa số có hại, số ít có lợi và trung tính, là nguồn cung cấp nguyên liệu cho tiến hóa và chọn giống.
- Không di truyền	- Di truyền được

Mức phản ứng - Khái niệm: Tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau. - Đặc điểm: + Di truyền được + Trong một kiểu gen, mỗi gen có mức phản ứng riêng + Tính trạng số lượng có mức phản ứng rộng, tính trạng chất lượng có mức phản ứng hẹp. + Mức phản ứng của mỗi tính trạng thay đổi tùy theo kiểu gen của từng cá thể. Sự mềm dẻo kiểu hình và sự mềm dẻo kiểu gen - Sự mềm dẻo kiểu hình (thường biến) là sự phản ứng thành những kiểu hình khác nhau của một kiểu gen trước những môi trường khác nhau. - Độ mềm dẻo của kiểu gen được xác định bằng số kiểu hình có thể có của kiểu gen đó. Mối quan hệ giữa giống, kĩ thuật sản xuất và năng suất vật nuôi, cây trồng - Giống là kiểu gen quy định khả năng về năng suất của một giống vật nuôi hay cây trồng. - Kĩ thuật sản xuất quy định năng suất cụ thể của một giống trong mức phản ứng do kiểu gen quy định.

- Năng suất là kết quả tác động của cả giống và kĩ thuật.

Kiểu hình là mối quan hệ được hình thành mật thiết từ kiểu gen và môi trường.Do vậy mà con người đã chủ động lai tạo và gây đột biến để tạo ra giông mới có năng suất hơn,hiệu quả cao

- Ứng dụng mối quan hệ giữa kiểu gen, kiểu hình và môi trường trong sản xuất:

+ Kiểu gen được biểu hiện bởi một giống vật nuôi hoặc cây trồng.

+ Môi trường là các biện pháp kỹ thuật và điều kiện chăm sóc.

+ Kiểu hình biểu hiện qua năng suất cụ thể.

Mối quan hệ giữa kiểu gen kiểu hình và môi trường :

- Bố mẹ không truyền cho con những tính trạng đã hình thành sẵn mà di truyền một kiểu gen .

-kiểu gen quy định khả năng phản ứng của cơ thể trước môi trường.

-kiểu hình là sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường :

+ tính trạng số lượng phụ thuộc chủ yếu vào môi trường.

+ tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen.

Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình của cùng một kiểu gen, phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng của môi trường, không do sự biến đổi trong kiểu gen(không liên quan đến cơ sở di truyền).

Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình của cùng một kiểu gen, phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng của môi trường, không do sự biến đổi trong kiểu gen(không liên quan đến cơ sở di truyền).

thường biến là những biến đổi ở kiểu hình cùng một kiểu gen,phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng của môi trường ,không do sự biến đổi trong kiểu gen (không liên quan đến cơ sở di truyền )

Đặc điểm của thường biến :

- Thường xuất hiện đồng loạt theo hướng xã định , tương ứng với sự thay đổi của điều kiện ngoại cảnh .

- Chỉ làm biến đổi kiểu hình mà không liên quan đến kiểu gen nên không di truyền được cho thế hệ sau .

- Có lợi cho sinh vật .

- Không phải nguyên liệu cho chọn giống .

Vai trò : giúp sinh vật thích nghi với sự thay đổi của môi trường

 

Bạn tham khảo nhé!!!!

- Đặc điểm thường biến:

+ Là những biến đổi về kiểu hình của cùng một kiểu gen dưới tác động của điều kiện sống.

+ Xảy ra do tác động trực tiếp của môi trường ngoài như đất đai, khí hậu, thức ăn…

+ Không di truyền được.

+ Xảy ra đồng loạt, theo một hướng xác định.

- Vai trò thường biến:

+ Giúp sinh vật thích nghi thụ động trước sự biến đổi của điều kiện môi trường.

+ Không di truyền được nên không phải là nguồn nguyên liệu cho chọn giống và tiến hoá. Thường biến có ý nghĩa gián tiếp cho Chọn lọc tự nhiên.

Thường biến là những biến đổi về kiểu hình phát sinh trong đời sống của cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường, biểu hiện đồng loạt theo một hướng xác định, chỉ làm biến đổi kiểu hình mà không làm biến đổi kiểu gen, ko di truyền cho thế hệ con cháu, k là nguồn nguyên liệu cho chọn giống và tiến hóa vì k di truyền,...

Vai trò: đảm bảo cho sinh vật thích nghi khi điều kiện môi trường thay đổi trong giới hạn mức phản ứng của kiểu gen

ếch: vừa ở nước vừa ở cạn.

rắn nước: vừa ở nước vừa ở cạn

 

Giống :

Đều là những biến dị , làm biến đổi kiểu hình của sinh vật. Làm cho sinh vật đa dạng và phong phú .

Khác :

Thường biến	Đột biến
Xuất hiện đồng loạt , theo một hướng xác định	Xuất hiện riêng lẽ theo nhiều hướng khác nhau .
Do tác động trực tiếp của điều kiện môi trường	Do các tác nhân của các tác nhân gây đột biến như tác nhân vật lý , hóa học .
Chỉ làm biến đổi kiểu hình mà không biến đổi kiểu gen nên không di truyền được .	Làm biến đổi kiểu gen nên di truyền được .
Không phải nguyên liệu cho chọn giống.	Là nguyên liệu cho chọn giống và tiến hóa .
Có lợi cho sinh vật	Hầu hết có hại cho sinh vật , một số ít có lợi hoặc trung tính .

Chúc bạn học tốt

*Giống nhau:
-Đều dẫn đến làm biến đổi kiểu hình ở cơ thể.
-Đều có liên quan đến tác động của môi trường sống.

* Sự khác nhau:
- đột biến:
+ biến đổi kiểu gen, biến đổi cấu trúc và số lượng nhiễm sắc thể
+ có di truyền qua các đời
+ là nguồn nguyên liệu quan trọng trong tiến hóa và chọn giống
+ xuất hiện riêng lẽ theo từng cá thể
+ thường có hại cho cơ thể sinh vật vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc và duy trì lâu đời gây rối loạn trong tổng hợp protein
- thường biến:
+ biến đổi kiểu hình
+ không di truyền
+ xuất hiện đồng loạt theo một hướng xác định của thường biến
+ có chịu tác động của điều kiện mội trường nên có ý nghĩa thích nghi có lợi cho cơ thể sinh vật

giống

Ý nghĩa của thường biến :
- Đối với tiến hóa : Nhờ có thường biến mà sinh vật phản ứng một cách linh hoạt về kiểu hình và có thể tồn tại trước những thay đổi của môi trường.
- Đối với chọn giống : Là cơ sở xác định lựa chọn các kiểu gen thích hợp có những thường biến phù hợp với nhu cầu thị hiếu của con người.

Chúc bạn học tốt

mức phản ứng di truyền được cho đời sau vì do kiểu gen quy định