Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?

Câu 1:

Các cụm danh từ là: những tình cảm ta không có và những tình cảm ta sẵn có

Câu 2: Phân tích cấu tạo của những cụm danh từ vừa tìm được:

Có thể xem hai phụ ngữ ta không có và ta sẵn có là những cụm chủ - vị. Nòng cốt của câu (chủ ngữ Văn chương và vị ngữ gây cho ta...) được mở rộng bằng hai cụm danh từ, trong đó có những cụm chủ - vị tham gia cấu tạo cụm danh từ. Điều này là bình thường, khi viết người ta có thể dùng cụm chủ - vị làm thành phần câu hoặc làm thành phần của cụm từ.

II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

Xác định cụm C- V:

(a)

Chị Ba đến / khiến tôi rất vui và vững tâm.
    C              V

Trong đó:

Chị Ba / đến	
  C       V	
tôi / rất vui và vững tâm
 C      V

(b)

Khi ... chiến, nhân dân ta / tinh ... hái.
    TN            C            V

Trong đó:

tinh thần / rất hăng hái
  C	          V

(c)

Chúng ta / có thể nói ... lá sen.
    C     	 V

Trong đó:

trời / sinh lá sen để bao bọc cốm	
 C	      V	
trời / sinh cốm nằm ủ trong lá sen
 C	      V

(d)

...phẩm... Việt / chỉ... đảm / từ... công.
         C	         V	        T

Trong đó:

Cách mạng tháng Tám / thành công
        C	             V

- (a): Chủ ngữ là 1 cụm chủ - vị, vị ngữ có 1 cụm chủ - vị là phụ ngữ trong cụm động từ;

- (b): Vị ngữ là 1 cụm chủ vị;

- (c): Vị ngữ là cụm động từ. Trong cụm động từ ấy phụ ngữ là 2 cụm chủ - vị;

- (d): Trạng ngữ là cụm danh từ, trong đó phụ ngữ cho danh từ là cụm chủ - vị.

III. Luyện tập

Câu 1: Xác định thành phần cấu tạo của các câu dưới đây:

a.

- Trạng ngữ: Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ những người... mới định được, Trạng ngữ có một cụm chủ vị là phụ ngữ trong cụm danh từ:

- Chủ ngữ: người ta

- Vị ngữ: gặt mang về.

b.

- Chủ ngữ: Trung đội trưởng Bính

- Vị ngữ: khuôn mặt đầy đặn.Vị ngữ là 1 cụm chủ vị:

c.

- Trạng ngữ: Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen Trạng ngữ là một cụm danh từ có cụm chủ - vị làm phụ ngữ.

- Chủ ngữ: chúng ta

- Vị ngữ: thấy hiện ra từng lớp..., không có mảy may một chút bụi nào.Vị ngữ có một cụm chủ - vị làm phụ ngữ trong cụm động từ.

d.

- Chủ ngữ: Bỗng một bàn tay đập vào vai : Cụm chủ - vị làm chủ ngữ, cụm chủ – vị làm phụ ngữ trong cụm động từ vị ngữ. (Bỗng một bàn tay: chủ ngữ; đập vào vai: vị ngữ

- Vị ngữ: khiến hắn giật mình.