Chương VIII. Da

1. - Da ta luôn mềm mại là do có các tuyến nhờn trên da tiết chất nhờn giúp da mềm mại 
- Da không bị ướt khi ngâm nước vì lớp sừng là lớp ngoài cùng của da có tính không thấm nước

2.Bệnh mù màu là căn bệnh rối loạn sắc giác, đây là một bệnh về mắt làm cho người bệnhtuy vẫn có thể nhìn rõ mọi vật nhưng lại không phân biệt được một số màu sắc. Phổ biến nhất là không thể phân biệt được màu đỏ vàmàu xanh lá cây.

3.

Phân biệt tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết : 
* giống nhau : đều có các tế bào tuyến tiết ra chất tiết 
* khác nhau : 
- Tuyến nội tiết : 
Cấu tạo : 
+ Kích thước rất nhỏ 
+ Không có ống dẫn, chất tiết ngấm thẳng vào máu đến cơ quan đích. 
+ Lượng hoocmôn tiết ít nhưng có hoạt tính mạnh 
Chức năng 
+ Có tác dụng điều khiển, điều hoà, phối hợp hoạt động của các cơ quan 
- Tuyến ngọai tiết : 
Cấu tạo : 
+ Kích thước lớn hơn 
+ Có ống dẫn chất tiết đến cơ quan tác động 
+ Lượng chất tiết nhiều nhưng hoạt tính không mạnh 
Chức năng : 
+ Có tác dụng trong quá trình tiêu hóa thức ăn, thải bã, điều hòa thân nhiệt… 
Các tuyến nội tiết chính trong cơ thể là : 
- Tuyến ngoại tiết: tuyến mồ hôi, tuyến nhờn, tuyến nước bọt, tuyến vị, tuyến lệ… 
- Tuyến nội tiết: tuyến yên, tuyến giáp, tuyến trên thận 
- Tuyến pha( vừa là tuyến nội tiết vừa là tuyến ngoại tiết): tuyến tụy, tuyến sinh dục 

 *Tính chất của hoocmôn : 
- Hoocmôn có tính đặc hiệu: mỗi hoocmôn chỉ ảnh hưởng đến một hoặc một số cơ quan xác định ( cơ quan đích) 
- Hoocmôn có hoạt tính sinh học cao, chỉ một lượng nhỏ cũng có ảnh hưởng rõ rệt 
- Hoocmôn không mang tính đặc trưng cho loài 

Các hình thức luyện tập thể dục, thể thao thường xuyên, vừa sức đều có ý nghĩa rèn luyện, làm tăng khả năng hoạt động của tim và hệ mạch. Những người luyện tập dưỡng sinh hay khí công còn có bài tập xoa bóp ngoài da, trực tiếp giúp cho toàn bộ hệ mạch (kể cả hệ bạch huyết) được lưu thông tốt.

1. Đối với vết thương nhỏ: 

Phương pháp 1: Ấn chặt vào vết thương đang chảy máu và băng ép cầm máu: 

- Dùng khăn sạch ( hoặc dùng tay nếu không có khăn) ấn chặt ngay vào vết thương. Giữ chặt cho đến khi máu ngừng chảy. 

- Đắp gạc và dùng băng cuộn băng kín vết thương. 

2. Đối với vết thương lớn ( có thể kèm đứt lìa chi): 

Phương pháp 2: Garô chi phía trên nơi chảy máu. 

Khi thất bại với phương pháp ấn chặt và băng ép. Máu vẫn còn chảy nhiều không cầm được hoặc nạn nhân đang mất máu quá nhiều: 

- Vẫn tiếp tục ấn chặt vào vết thương đang chảy máu. 

- Giữ cho phần bị thương giơ cao lên, càng cao càng tốt. 

- Dùng khăn gấp lại làm garô, buộc garô phía trên vết thương khoảng 2-3 cm, xiết chặt vừa đủ làm cho vết thương cầm máu lại, mất mạch phía dưới vết thương. 

Chuyển ngay nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. 

Yêu cầu khi buộc garô 

Không dùng dây quá mảnh, dây thép để làm garô. 

Trên đường di chuyển, nhớ nới lỏng garô mỗi 30 phút bằng cách tháo từ từ. 
Mục đích của nới lỏng garô là: để máu lưu thông nuôi dưỡng phía chi dưới tránh hoại tử do thiếu máu nuôi kéo dài. 

Quan sát nếu máu ngừng chảy hoàn toàn thì nên tháo garô, chỉ còn băng ép.

Các hình thức luyện tập thể dục, thể thao thường xuyên, vừa sức đều có ý nghĩa rèn luyện, làm tăng khả năng hoạt động của tim và hệ mạch. Những người luyện tập dưỡng sinh hay khí công còn có bài tập xoa bóp ngoài da, trực tiếp giúp cho toàn bộ hệ mạch (kể cả hệ bạch huyết) được lưu thông tốt.

1. Đối với vết thương nhỏ: 

Phương pháp 1: Ấn chặt vào vết thương đang chảy máu và băng ép cầm máu: 

- Dùng khăn sạch ( hoặc dùng tay nếu không có khăn) ấn chặt ngay vào vết thương. Giữ chặt cho đến khi máu ngừng chảy. 

- Đắp gạc và dùng băng cuộn băng kín vết thương. 

2. Đối với vết thương lớn ( có thể kèm đứt lìa chi): 

Phương pháp 2: Garô chi phía trên nơi chảy máu. 

Khi thất bại với phương pháp ấn chặt và băng ép. Máu vẫn còn chảy nhiều không cầm được hoặc nạn nhân đang mất máu quá nhiều: 

- Vẫn tiếp tục ấn chặt vào vết thương đang chảy máu. 

- Giữ cho phần bị thương giơ cao lên, càng cao càng tốt. 

- Dùng khăn gấp lại làm garô, buộc garô phía trên vết thương khoảng 2-3 cm, xiết chặt vừa đủ làm cho vết thương cầm máu lại, mất mạch phía dưới vết thương. 

Chuyển ngay nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. 

Yêu cầu khi buộc garô 

Không dùng dây quá mảnh, dây thép để làm garô. 

Trên đường di chuyển, nhớ nới lỏng garô mỗi 30 phút bằng cách tháo từ từ. 
Mục đích của nới lỏng garô là: để máu lưu thông nuôi dưỡng phía chi dưới tránh hoại tử do thiếu máu nuôi kéo dài. 

Quan sát nếu máu ngừng chảy hoàn toàn thì nên tháo garô, chỉ còn băng ép.

các biện pháp bảo vệ tim mạch

Hạn chế tăng nhịp tim và huyết áp không mong muốn.
Không sử dụng các chất kích thích: rượu bia, thuốc lá, heroin, …
Băng bó kịp thời các vết thương không để cơ thể mất nhiều máu.
Khám bệnh định kì để phát hiện sớm và chữa trị kịp thời các khuyết tật liên quan hệ tim mạch …
Có đời sống tinh thần thoải mái, vui vẻ; tránh các cảm xúc âm tính.
Tiêm phòng các bệnh có hại cho tim mạch: cúm, thương hàn, bạch hầu.
Hạn chế ăn các thức ăn có hại cho hệ tim mạch: mỡ động vật, thức ăn quá mặn…
Cần rèn luyện hệ tim mạch thường xuyên, đều đặn bằng các hình thức thể dục thể thao, lao động, xoa bóp.

 

Để giữ gìn da luôn sạch sẽ, cần tắm giặt thường xuyên, rửa nhiều lần trong ngày những bộ phận hay bị bám bụi như mặt, chân tay. Da sạch có khả năng diệt 85% số vi khuẩn bám trên da nhưng ở da bẩn thì chỉ diệt được chừng 5% nên dễ gây ngứa ngáy, ở tuổi dậy thì chất tiết của tuyến nhờn dưới da tăng lên, miệng của tuyến nhờn nằm ở các chân lông bị sừng hóa làm cho chất nhờn tích tụ lại tạo nên trứng cá.

Da bị xây xát tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập cơ thể, gây nên các bệnh viêm nhiễm. Không nên nặn trứng cá vì có thể giúp vi khuẩn xâm nhập gây nên viêm có mủ.

Để giữ gìn da luôn sạch sẽ, cần tắm giặt thường xuyên, rửa nhiều lần trong ngày những bộ phận hay bị bám bụi như mặt, chân tay. Da sạch có khả năng diệt 85% số vi khuẩn bám trên da nhưng ở da bẩn thì chỉ diệt được chừng 5% nên dễ gây ngứa ngáy, ở tuổi dậy thì chất tiết của tuyến nhờn dưới da tăng lên, miệng của tuyến nhờn nằm ở các chân lông bị sừng hóa làm cho chất nhờn tích tụ lại tạo nên trứng cá.

Da bị xây xát tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập cơ thể, gây nên các bệnh viêm nhiễm. Không nên nặn trứng cá vì có thể giúp vi khuẩn xâm nhập gây nên viêm có mủ.

Lí do:

- Để có một làn da trẻ đẹp.

- Có một làn da trắng và chắc khỏe, không bị ảnh hướng xấu bởi tác động môi trường.

Biện pháp:

- Tắn rửa sạch sẽ.

- Tắm nắng và tập thể dục thường xuyên đều đặn.

- Vệ sinh nơi ở và nguồn nước.

Lí do:

-Để da không bị tổn thương

-Để da đẹp

Biện pháp:

-Không sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng

-Ra đường nhớ bôi kem chống UV và mặc áo khoác

-Ăn nhiều trái cây và uống nhiều nước

-Vệ sinh thân thể sạch sẽ

- Da ta luôn mềm mại là do có các tuyến nhờn trên da tiết chất nhờn giúp da mềm mại.
- Da không bị ướt khi ngâm nước vì lớp sừng là lớp ngoài cùng của da có tính không thấm nước.

Trong các chức năng thì chức năng bảo vệ và điều hòa thân nhiệt là quan trọng nhất vì da bao bọc toàn bộ cơ thể, không có cơ quan bộ phận nào thay thế được. 90% lượng nhiệt tỏa ra qua bề mặt da đảm bảo thân nhiệt luôn ổn định.

-Bảo vệ cơ thể khỏi tác động từ bên ngoài
-Tiết chất nhờn=>diệt khuẩn
-Sắc tố da tránh tia tử ngoại
-Điều hoà thân nhiệt
-Nhận biết kích thích qua các thụ quan
-Da tạo nên vẻ đẹp của con người
-Tham gia hoạt động bài tiết cùng với thận
-Tránh mất nước

Da bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây hại như các hóa chất độc hai cũng như các sinh vật nhỏ bé muốn xâm nhập vào cơ thể. Da cũng kiểm soát & hạn chế quá trình mất các chất dịch duy trì sự sống cho cơ thể như máu & nước. Từ việc này, cơ thể luôn được duy trì ở một thân nhiệt nhất định mặc cho sự biến động nóng lạnh của thời tiết bên ngoài. Da cũng giúp các cơ quan bên trong không bị tổn thương khi không tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời. Nếu không có hệ thần kinh dưới da, chúng ta sẽ không cảm nhận được tình trạng nóng, lạnh hoặc những cảm giác xúc giác khác. Nói cách khác, da là thành phần chủ yếu trong cảm nhận xúc giác cho cơ thể. Da có thể thay đổi để đáp ứng với từng trạng thái vận động & cảm xúc....Ngoài da, da còn bảo vệ ta khỏi vi khuẩn từ bên ngoài

Câu 1: Có nên trang điểm bằng cách lạm dụng kem phấn, nhổ lông mày, dùng bút chì kẻ lông mày tạo dáng hay không? Vì sao?

- Lạm dụng kem phấn quá nhiều sẽ làm bít lỗ chân lông, cản trở quá trình bài tiết mồ hôi, ngoài ra có thể gây mụn hoặc nhờn trên da sẽ mất đi vẻ đẹp tự nhiên.
- Lông mày có vai trò giữ cho nước, mồ hôi ko chảy xuống mắt nếu nhổ bỏ lông mày sẽ làm cho nước (mưa) và mồ hôi chảy xuống mắt làm tổn thương mắt
- Dùng bút chì kẻ lông mày giả sẽ ngăn ko cho lông mày mọc nữa.
Vì thế không nên làm như vậy, vì làm thế sẽ rất có hại cho da.

- Lạm dụng kem phấn quá nhiều sẽ làm bít lỗ chân lông, cản trở quá trình bài tiết mồ hôi, ngoài ra có thể gây mụn hoặc nhờn trên da => mất đi vẻ đẹp tự nhiên
- Lông mày có vai trò giữ cho nước, mồ hôi không chảy xuống mắt => nếu nhổ bỏ lông mày sẽ làm cho nước (mưa) và mồ hôi chảy xuống mắt => làm tổn thương mắt
- Dùng bút chì kẻ lông mày giả sẽ ngăn không cho lông mày mọc nữa.

- Lạm dụng kem phấn quá nhiều sẽ làm bít lỗ chân lông, cản trở quá trình bài tiết mồ hôi, ngoài ra có thể gây mụn hoặc nhờn trên da => mất đi vẻ đẹp tự nhiên
- Lông mày có vai trò giữ cho nc, mồ hôi ko chảy xuống mắt => nếu nhổ bỏ lông mày sẽ làm cho nước (mưa) và mồ hôi chảy xuống mắt => lm tổn thương mắt
- Dùng bút chì kẻ lông mày giả sẽ ngăn ko cho lông mày mọc nữa.

Câu 1: Hệ bài tiết nước tiểu có cậu tạo gồm:

+Thận

+Ống dẫn nước tiểu

+ống đái

+bóng đái

Câu 2:

ko nên lạm dụng trang điểm . Nếu quá lạm dụng kem phấn trang điểm, lúc nào cũng trát lên mặt một lớp hóa trang thì da của bạn sẽ không thể thở được, nó sẽ bị bí, lỗ chân lông bị bít, bụi bẩn, chất thải không thoát ra ngoài được, da bạn sẽ không thể đẹp được.

Câu 4: Bố cu Tí làm như vậy cũng chỉ đúng một phần.
Việc khi thấy người khác ăn mơ thì mình tiết nước bọt là một phản xạ có điều kiện, họ đã từng được ăn mơ và biết được mùi vị như thế nào nên khi thấy người khác ăn thì tự nhiên sẽ tiết nước bọt, còn nếu như các bạn trong đội kèn chưa bao giờ được ăn mơ thì dù cu tí có ngồi đó ăn thì những người kia sẽ không bị tiết nước bọ theo phản xạ như thế.

Câu 5:

Nguyên nhân gây viêm tai giữa

Trẻ nhỏ từ 6-18 tháng tuổi sức đề kháng yếu, dễ bị mắc viêm tai giữa. Khi trẻ nằm bú sữa bình không cẩn thận khiến sữa tràn vào trong tai gây viêm. Do cảm lạnh. Không khí bị ô nhiễm, có khói thuốc lá. Chọc ngoáy vào tai, lặn sâu. Do chất xuất tiết ở mũi họng lan lên tai giữa khiến tai giữa bị viêm nhiễm. Bị tát hoặc sức ép do bom đạn. Cách phòng tránh Luôn rửa tay cho trẻ Không để trẻ tiếp xúc với môi trường khói thuốc hay người mắc bệnh Đối với trẻ sơ sinh, tăng cường bú mẹ sẽ giúp trẻ phòng ngừa được bệnh cảm lạnh và viêm tai. Vệ sinh bình bú sạch sẽ và bế trẻ ở tư thế ngồi nghiêng trong suốt quá trình bú để tránh chất lỏng tràn vào vòi nhĩ. Tuyệt đối không cho trẻ bú nằm.

Cách phòng bênh bướu cổ:

- Phòng bệnh bướu giáp địa phương chủ yếu là bổ sung i-ốt trong khẩu phần ăn hàng ngày như dùng muối i-ốt thay cho muối thường. Những biện pháp bổ sung i-ốt trong nước mắm, dầu, bánh mì… cũng rất tốt.

- Cần tiếp tục truyền thông cho các bà nội trợ, trong trường học và cộng đồng những ích lợi của việc dùng muối i-ốt và cách dùng, như: muối i-ốt an toàn cho tất cả mọi người, không làm thay đổi mủi vị thức ăn, nêm vào thức ăn hoặc dùng trong muối dưa, cà, trộn gỏi. Mua muối ở nơi có uy tín, xem kỹ nơi sản xuất, bao bì nguyên vẹn để phòng muối i-ốt giả. Cho muối vào lọ khô có nắp đậy hoặc buột chặt miệng túi sau khi dùng xong, tránh để muối i-ốt nơi quá nóng, nhiều ánh sáng.

- Ăn thức ăn hải sản tùy khả năng: cá biển, sò ốc, mực; rong biển (rong sụn, rau câu, tảo…), các loại rau xanh, rau xà lách xoong, trứng, phủ tạng động vật, sữa hoặc dùng thêm viên tảo có bán không đơn tại các nhà thuốc tây.

Điều trị

Bướu cổ điều trị tùy thuộc vào kích thước của các bệnh bướu cổ, dấu hiệu và triệu chứng, nguyên nhân cơ bản. Bác sĩ có thể khuyên nên:

Quan sát: Nếu bướu cổ nhỏ và không gây ra vấn đề, và tuyến giáp hoạt động bình thường, bác sĩ có thể đề nghị chờ và-xem cách tiếp cận.

Thuốc: Nếu có suy giáp, thay thế hormone tuyến giáp với levothyroxine (Levothroid, Synthroid) sẽ giải quyết các triệu chứng của suy giáp cũng như làm chậm sự phát hành của hormone tuyến giáp kích thích từ tuyến yên, thường làm giảm kích thước của bướu cổ này. Đối với viêm tuyến giáp, bác sĩ có thể khuyên dùng aspirin hoặc thuốc corticosteroid để điều trị viêm. Đối với liên kết với cường giáp, có thể cần thuốc để bình thường hóa nồng độ hormone.

Phẫu thuật: Loại bỏ tất cả hay một phần của tuyến giáp (toàn bộ hoặc một phần tuyến giáp) là một lựa chọn nếu có một bướu cổ lớn, đó là khó chịu hoặc gây khó thở hoặc nuốt, hoặc trong một số trường hợp, nếu có nốt gây bướu cổ cường giáp. Phẫu thuật cũng là điều trị ung thư tuyến giáp. Có thể cần dùng levothyroxine sau khi phẫu thuật, tùy thuộc vào lượng của tuyến giáp loại bỏ.

I-ốt phóng xạ: Trong một số trường hợp, iốt phóng xạ được sử dụng để điều trị một tuyến hoạt động quá mức của tuyến giáp. Các iốt phóng xạ được thực hiện bằng uống và đến tuyến giáp thông qua máu, phá hủy các tế bào tuyến giáp. Các kết quả điều trị trong giảm kích thước của bệnh bướu cổ, nhưng cuối cùng cũng có thể gây ra một tuyến giáp kém. Hormone thay thế với levothyroxine hormone tuyến giáp tổng hợp sau đó trở nên cần thiết.

Do trong tầng tế bào sống của da có các hạt sắc tố da tạo nên màu da

Màu sắc bên ngoài của da được hình thành từ 2 yếu tố: lớp tế bào sừng ở ngoài cùng và lớp màng đáy ở dưới cùng.

Lớp tế bào sừng mỏng, gồm nhiều tế bào da chết xỉn màu được sắp xếp như ngói lợp và có xu hướng bong tróc. Trong khi đó, lớp màng đáy là nơi sản sinh hắc sắc tố melanin quyết định màu sắc tự nhiên của da.

Quá trình sản sinh melanin phụ thuộc chủ yếu vào môi trường sống (nơi nắng ít, nơi nắng nhiều). Khi tia cực tím từ mặt trời chiếu vào da, cơ thể sẽ tự sản sinh ra melanin, những melanin này được đẩy trồi lên bề mặt da, tạo thành lớp màng bảo vệ da khỏi ảnh hưởng của tia cực tím. Chính lớp màng đó khiến màu da của chúng ta có độ sẫm màu khác nhau.

Như vậy, màu da của mỗi người là do tự nhiên quy định. Muốn thay màu da vĩnh viễn là điều bất khả khi, nhưng bạn có thể làm da sáng hơn nếu cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng làm trắng da.

*Màu sắc của da được hình thành do đâu ?

Màu sắc bên ngoài của da được hình thành từ 2 yếu tố: lớp tế bào sừng ở ngoài cùng và lớp màng đáy ở dưới cùng.