Bài 23. Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 và sự thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa

Hoàn cảnh ban bố lệnh thổng khởi nghĩa tháng 8 năm 1945:

Mặc dù đã kí Hiệp định Sơ bộ ngày 6-3 - 1946 và Tạm ước ngày 14 - 9 - 1946, thực dân Pháp tìm cách phá hoại, nhằm tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược nước ta một lần nữa.
Từ cuối tháng 11 -1946, tình hình trong Nam ngoài Bắc hết sức căng thẳng. Ở Nam Bộ và Nam Trung Bộ, thực dân Pháp tập trung quân tiến công các cơ sở cách mạng, vùng tự do, căn cứ địa của ta.
Ở Bắc Bộ, ngày 20 - 11 - 1946, Pháp đánh chiếm một số vị trí quan trọng ở thành phố Hải Phòng, nổ súng vào quân ta ở thị xã Lạng Sơn.
Tại Hà Nội, từ đầu tháng 12 -1946, thực dân Pháp liên tiếp gây ra nhiều cuộc xung đột vũ trang, đốt nhà Thông tin ở phố Tràng Tiền, đánh chiếm cơ quan Bộ Tài chính, gây xung đột đổ máu ở cầu Long Biên, tàn sát nhiều đồng bào ta ở phố Hàng Bún.
Ngày 18 - 12 - 1946. Pháp gửi hai tối hậu thư buộc Chính phủ ta giải tán lực lượng tự vệ chiến đấu, giao quyền kiểm soát Thủ đô cho quân đội chúng. Pháp tuyên bố : nếu ta không chấp nhận thì ngày 20 - 12 - 1946, chúng sẽ hành động.
Trước tình hình đó, Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp hai ngày 18 và 19 - 12 - 1946 tại làng Vạn Phúc (Hà Đông - Hà Nội) đã quyết định phát động toàn quốc kháng chiến.

lý do gồm có 2 nguyên nhân sau đây:

- Nguyên nhân chủ quan:

+ Truyền thống yêu nước nồng nàn, đấu tranh kiên cường, bất khuất của dân tộc cho độc lập, tự do.

+ Đường lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.

+ Quá trình chuẩn bị trong suốt 15 năm qua các phong trào cách mạng 1930 - 1935, 1936 - 1939, 1939 - 1945.

+ Trong những ngày Tổng khởi nghĩa toàn Đảng, toàn dân nhất trí, đồng lòng, không sợ hy sinh, gian khổ, quyết tâm giành độc lâp, tự do.

- Nguyên nhân khách quan: chiến thắng của Hồng quân Liên xô và quân Đồng minh đã cố vũ tinh thần và niềm tin cho nhân dân ta.

Nguyên nhân thắng lợi:

Dân tộc ta có truyền thống yêu nước sâu sắc, đã đấu tranh kiên cường bất khuất từ ngàn xưa cho độc lập, tự do. Có sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, đứng đầu là chủ tịch Hồ Chí Minh Có khối liên minh công nông vững chắc, tập hợp được mọi lực lượng yêu nước trong mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi... Hoàn cảnh quốc tế thuận lợi (lực lượng phát xít bị đánh bại) và sự ủng hộ của lực lượng dân chủ tiến bộ trên thế giới.

Diễn biến, ý nghĩa và nguyên nhân thắng lợi của cách mạng tháng Tám là:

Diễn biến:

Ngày 16/8/1945, theo lệnh của Ủy ban khởi nghĩa, một đơn vị giải phóng quân do Võ Nguyên Giáp chỉ huy, xuất phát từ Tân Trào tiến về giải phóng Thái Nguyên, mở đường về Hà Nội Sáng 19/8 Hà Nội tràn ngập khí thế cách mạng với các cuộc biểu tình, chia ra thành nhiều đoàn đi chiếm các công sở của chính quyền bù nhìn. Cuộc khởi nghĩa dành thắng lợi hoàn toàn ở Hà Nội. Ngày 23/8, nhân dân Huế khởi nghĩa dành thắng lợi Ngàu 25/8 khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn Ngày 28/8 tổng khởi nghĩa thành công trên cả nước Ngày 30/8 vua Bảo Đại thoái vị, chế độ phong kiến sụp đổ. Ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản tuyên ngôn độc lập ở Quảng trường Ba Đình (Hà Nội).

Ý nghĩa:

Đối với Việt Nam: Là sự kiện vĩ đại của dân tộc ta, phá tan xiềng xích nô lệ, đưa Việt Nam trở thành nước độc lập tự do. Đối với thế giới: Thắng lợi này đã cổ vũ mạnh mẽ tinh thần đấu tranh của nhân dân các nước thuộc địa và nửa thuộc địa trên thế giới.

Nguyên nhân thắng lợi:

Dân tộc ta có truyền thống yêu nước sâu sắc, đã đấu tranh kiên cường bất khuất từ ngàn xưa cho độc lập, tự do. Có sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, đứng đầu là chủ tịch Hồ Chí Minh Có khối liên minh công nông vững chắc, tập hợp được mọi lực lượng yêu nước trong mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi... Hoàn cảnh quốc tế thuận lợi (lực lượng phát xít bị đánh bại) và sự ủng hộ của lực lượng dân chủ tiến bộ trên thế giới.

+ Truyền thống yêu nước, đấu tranh bất khuất của dân tộc.
+ Sự lãnh đạo đúng đắn và sáng tạo cuả Đảng cộng sản Đông Dương đứng đầu là chủ tịch Hồ Chí Minh.
+ Đã xây dựng được khối liên minh công nông vững chắc, tập hợp quần chúng rộng rãi, biết kết hợp tài tình đấu tranh vũ trang với đấu tranh chính trị, đấu tranh du kích với khởi nghĩa từng phần ở nông thôn, tiến lên khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.
+ Hoàn cảnh quốc tế vô cùng thuận lợi đó là Hồng quân Liên Xô và phe đồng minh đánh bại phe phát xít Nhật tạo nên thời cơ "ngàn năm có một" để nhân dân ta vùng dậy giành độc lập.

Diễn biến, ý nghĩa và nguyên nhân thắng lợi của cách mạng tháng Tám là:

Diễn biến:

Ngày 16/8/1945, theo lệnh của Ủy ban khởi nghĩa, một đơn vị giải phóng quân do Võ Nguyên Giáp chỉ huy, xuất phát từ Tân Trào tiến về giải phóng Thái Nguyên, mở đường về Hà Nội Sáng 19/8 Hà Nội tràn ngập khí thế cách mạng với các cuộc biểu tình, chia ra thành nhiều đoàn đi chiếm các công sở của chính quyền bù nhìn. Cuộc khởi nghĩa dành thắng lợi hoàn toàn ở Hà Nội. Ngày 23/8, nhân dân Huế khởi nghĩa dành thắng lợi Ngàu 25/8 khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn Ngày 28/8 tổng khởi nghĩa thành công trên cả nước Ngày 30/8 vua Bảo Đại thoái vị, chế độ phong kiến sụp đổ. Ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản tuyên ngôn độc lập ở Quảng trường Ba Đình (Hà Nội).

Ý nghĩa:

Đối với Việt Nam: Là sự kiện vĩ đại của dân tộc ta, phá tan xiềng xích nô lệ, đưa Việt Nam trở thành nước độc lập tự do. Đối với thế giới: Thắng lợi này đã cổ vũ mạnh mẽ tinh thần đấu tranh của nhân dân các nước thuộc địa và nửa thuộc địa trên thế giới.

Nguyên nhân thắng lợi:

Dân tộc ta có truyền thống yêu nước sâu sắc, đã đấu tranh kiên cường bất khuất từ ngàn xưa cho độc lập, tự do. Có sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, đứng đầu là chủ tịch Hồ Chí Minh Có khối liên minh công nông vững chắc, tập hợp được mọi lực lượng yêu nước trong mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi... Hoàn cảnh quốc tế thuận lợi (lực lượng phát xít bị đánh bại) và sự ủng hộ của lực lượng dân chủ tiến bộ trên thế giới.

Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công mau lẹ do nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân quan trọng, có ý nghĩa quyết định là sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt, khéo léo của Đảng; là sự vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin trong điều kiện cụ thể của nước ta một cách đúng đắn, độc lập, tự chủ và sáng tạo. Đảng có phương pháp, chiến lược, chiến thuật cách mạng phù hợp, linh hoạt; nhận thức được thời cơ, chủ động đón thời cơ và kiên quyết chớp thời cơ, tiến hành tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.

Cách mạng tháng Tám thành công là do tinh thần yêu nước, đoàn kết, ý chí quật cường của các tầng lớp nhân dân ta, không chịu sống mãi kiếp nô lệ của người dân mất nước; một lòng đi theo Đảng và được Đảng lãnh đạo qua các cuộc tổng diễn tập, đã quyết vùng lên giành độc lập cho dân tộc. Trải qua 15 năm đấu tranh cực kỳ gian khổ và anh dũng dưới sự lãnh đạo của Đảng, đã có biết bao đồng bào, chiến sĩ đã không hề tiếc máu xương, hy sinh oanh liệt vì mục tiêu độc lập dân tộc.

Cách mạng Tháng Tám được tiến hành trong bối cảnh quốc tế có những thuận lợi nhất định. Chủ nghĩa phát xít Đức, Ý, Nhật đã bị đánh bại, phong trào đấu tranh giải phóng của các dân tộc bị áp bức và của các lực lượng tiến bộ trên thế giới phát triển mạnh.

+Tháng 8.1945, hàng ngàn người tại quảng trường trước Nhà hát Lớn (Hà Nội) đã cất vang lời hát Tiến quân ca.

+Đôi nét về tác giả Văn Cao:

Tên thật	Nguyễn Văn Cao
Năm sinh	15/11/1923
Quê quán	Liên Minh- Vụ Bản -Nam Định
Năm mất	10/7/1995

Câu 1: Hội nghị toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông Dương họp tại Tân Trào (Tuyên Quang) đã đề ra nhiệm vụ gì?

D. Thi hành 10 chính sách của Mặt trận Việt Minh.

Câu 2: Đại hội quốc dân ở Tân Trào đã quyết định những vấn đề gì?

B. Thông qua 10 chính sách của Mặt trận Việt minh.

cách mạng tháng tám la điều tất yếu.

Vì thắng lợi đó là kết quả của sự phát huy sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, trong đó, sức mạnh dân tộc đóng vai trò quyết định.

Nhật phải đảo chính Pháp do:

- Đầu năm 1945, Chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc, nước Pháp được giải phóng. Chính phủ Đờ-Gôn trở về Pa-ri.

- Ở mặt trận Thái Bình Dương, phát xít Nhật khốn đốn trước các đòn tấn công dồn dập của quân Anh - Mĩ cả ở trên biển và trên bộ.

- Quân Pháp ở Đông Dương ráo riết chuẩn bị, chờ thời cơ để giành lại địa vị thống trị cũ.

⟹ Mâu thuẫn Nhật - Pháp trở nên gay gắt.

⟹ Tình thế trên buộc Nhật phải đảo chính Pháp, nhằm độc chiếm Đông Dương.

 

Nhật phải đảo chính Pháp do:

- Đầu năm 1945, Chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc, nước Pháp được giải phóng. Chính phủ Đờ-Gôn trở về Pa-ri.

- Ở mặt trận Thái Bình Dương, phát xít Nhật khốn đốn trước các đòn tấn công dồn dập của quân Anh - Mĩ cả ở trên biển và trên bộ.

- Quân Pháp ở Đông Dương ráo riết chuẩn bị, chờ thời cơ để giành lại địa vị thống trị cũ.

⟹ Mâu thuẫn Nhật - Pháp trở nên gay gắt.

⟹ Tình thế trên buộc Nhật phải đảo chính Pháp, nhằm độc chiếm Đông Dương.

 

 

- Vào đầu năm 1945, nước Pháp được giải phóng.

- Ở mặt trận Thái Bình Dương, Nhật khốn đốn trước các các đòn tấn công của Anh-Mĩ

- Thực dân Pháp ở Đông Dương cũng ráo riết hoạt động, đợi khi đồng minh vào sẽ kéo quân đánh Nhật

----> tình thế cận kề trước sự thất bại buộc Phát xít Nhật phải đảo chính Pháp

 Good luck~